یارانه‌ای که دولت برای آرد و نان اختصاص می‌دهد در برخی شرایط توسط دلالان منحرف می‌شود، برخی نانواها آرد یارانه‌ای را با قیمتی بالاتر از قیمت‌هایی که دریافت کرده‌اند به کارخانه آرد می‌فروشند و کارخانه هم به 10 برابر قیمت می‌فروشد.
دولت گندم را به سه نرخ مختلف به نانوایان و صنایع غذایی می‌دهد، هر کیلو گندم وارداتی برای کشور حدود 13 هزار تومان تمام می‌شود اما کیلویی 650 تومان به نانواهای دولتی، کیلویی 900 تومان به نانواهای آزادپز و هر کیلو 2500 تومان به صنایع غذایی تحویل می‌دهد.
قرار شده است امسال دولت گندم را کیلویی 11500 تومان از کشاورزان خریداری کند و حدود یک بیستم این قیمت به نانواها و یک پنجم قیمت به صنایع دهد.
هر جا تفاوت قیمتی باشد فساد هم مکن است ایجاد شود و بدین ترتیب یارانه ای که با هدف تعدیل قیمت و کمک به اقشار کم درآمد پرداخت می‌شود به سر سفره آنها نیاید.
نتیجه پرداخت یارانه به گندم این شده که برخی کارخانه‌های ماکارونی گندم یارانه دار می‌گیرند و آنرا به کشورهای دیگر صادر می کنند مفهوم آن این است که آنها یارانه دولتی را به جیب مردم خارج می ریزند.
برخی نانواها هم آرد دولتی را می گیرند و به نرخ بالاتر به کارخانه ها داده و آنها هم به نرخ آزاد یعنی 10 برابر قیمت می فروشند. فروش آرد برای نانوایان آنقدر سود دارد که اگر بفروشند بیشتر از پخت نان برایشان سود دارد.
و این پایان کار نیست خبرهایی اخیرا وجود داشت مبنی بر اینکه آرد ایران به کشورهای افغانستان و عراق قاچاق می‌شود؛ اشتیاق به قاچاق و یا دلیل خروج آرد از مرز تنها به دلیل تفاوت قیمت است.
در چند روز گذشته خبرهایی از استان‌ها وجود داشت که در برخی از استان‌ها پخت نان زمان بندی شده است شاید دلیل آن تعطیلات نوروز و احتمالا مشکلاتی در حمل و نقل باشد اما نباید چشم را روی مشکلات و در روهای صنعت آرد کشور بست.
* کارخانه‌های ماکارونی ارز دولتی را به جیب خارجی‌ها می‌ریزند
رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران در گفت‌‌‌و‌گو با خبرنگار فارس با اشاره به بخشی از این مشکلات گندم یارانه‌ای افزود: دولت هر تن گندم را 550 دلار می‌خرد آرد را ۱۰۰ دلار در اختیار صنف و صنعت قرار می‌دهد و کارخانجات هر تن ماکارونی را ۴۰۰ دلار صادر می‌کنند یعنی کشور ما بابت صادرات هر تن ماکارونی 3۰۰ دلار ضرر می‌دهد اما کارخانه‌داران ماکارونی سود می‌برند.
صادرات پشتوانه تولید است اما اگر تولید با ارز دولتی و یارانه‌ای باشد، صادرات آن حمایت از کشور وارد کننده است و به همین دلیل است که در همه کشورها برای صادرات محصولاتی که یارانه می پردازند، قوانین خاصی دارند.
کشور سالانه 300 هزار تن صادرات ماکارونی به کشورهای مختلف از آسیایی گرفته تا اروپایی و آمریکایی صادر می‌کند، قیمت‌های ایران به دلیل دریافت گندم یارانه دار برای مشتریان خارجی جذاب است و به همین دلیل حتی کشورهای اروپایی و آمریکایی هم از ایران ماکارونی می خرند؛ ماکارونی ایران به کشورهای عراق، افغانستان، آذربایجان و کشورهای اروپایی از جمله آمریکا و کانادا صادر می‌شود.
تحویل گندم یارانه دار فقط در بخش صنایع ماکارونی نیست بلکه برای کارخانه‌های تولید نشاسته و گلوکز هم گندم دولتی به نرخ کیلویی 2500 تومان داده می‌شود.
رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی در این‌باره به خبرنگار فارس می‌گوید: « کارخانه‌های تولید نشاسته و گلوکز هر کیلو گندم را 2500 تومان از دولت می‌گیرند اما شیرینی الان در بازار کیلویی کمتر از 70 هزار تومان نیست و یا بیسکویت کیلویی 40 هزار تومان است.»
مرتضوی ادامه داد: واقعا زمانی که قیمت های داخل اینقدر گران است پس هدفی که ما دنبال می کردیم محقق نشده است و چه لزومی دارد که سیاست تحویل گندم یارانه دار را همچنان ادامه دهند.
وی افزود: دولت سالانه 2.5 میلیون تن گندم یارانه ای به بخش صنعت می دهد که تقریبا یک دهم قیمتی است که از بازارهای جهانی خریداری می کند اما بخش صنعت محصولات خود را صادر می کنند یعنی یارانه به جیب مردم کشورهای دیگر واریز می‌شود.
وی تاکید کرد: دهه‌ها است دولت یارانه به برخی کالاها می پردازد و خودشان هم به این نتیجه رسیده اند که این یارانه به سر سفره مردم نمی آید بنابراین وقت آن رسیده که این یارانه ها قطع شود.
* فروش آرد دولتی به نرخ آزاد در همدستی بین نانواها و کارخانه‌ها
گندم یارانه ای در بخش نان هم برخی مواقع به مقصد اصلی خود یعنی سر سفره مردم نمی رسد، بررسی های خبرنگار فارس حاکی است که برخی نانوایان، آرد دولتی را به نرخ آزاد می‌فروشند؛ آنها با کارخانه های آرد زد و بند می کنند بخشی از آرد دولتی سهمیه ای خود را به نرخ بالاتری به کارخانه دار می‌فروشند.
مدیرعامل یک کارخانه آرد به خبرنگار فارس گفت: برخی نانواها حاضر هستند که بخشی از سهمیه خود را به نرخ بالاتری به کارخانه بفروشند.
وی گفت: حتی برخی هم سهمیه‌ای که با کیسه دولتی دریافت کرده‌اند را بعدا به قیمت بالاتری به کارخانه تحویل می‌دهند و کارخانه هم گونی که آرم دولتی خورده را تعویض می‌کند و در گونی که نشانگر «آرد آزاد» است می ریزد و گرانتر می فروشد.
این کارخانه دار گفت: هر کیسه آرد دولتی 33 هزار تومان و آرد آزاد 400 هزار تومان است یعنی بیش از 10 برابر اختلاف قیمت است و این تفاوت قیمت هر کسی را وسوسه می کند.
خبرنگار فارس با یکی از کارمندان این کارخانه هم صحبت کرد، وی گفت: فروش آرد دولتی به نرخ آزاد توسط کارخانه‌ها روال معمول شده و نانوایان و کارخانه ها با هم گاوبندی می کنند و آرد دولتی را به نرخ آزاد می‌فروشند.
وی در پاسخ به اینکه آیا بر میزان آردهایی که به نانوایان می دهند نظارتی نمی شود؟ گفت: نظارت ها دقیق نیست و نمی توانند تشخیص دهند و یا نانواها کاری می‌کنند که بازرسان چشم پوشی می‌کنند.
این منبع آگاه حتی این را هم گفت که اگر نظارت ها دقیق باشد این همه کم فروشی در نانوایی ها وجود نداشت، صدای مردم هم در آمده است اما بازرس و ناظری جلوی آنها را نمی گیرد.
* راهکار جلوگیری از فروش آرد دولتی
قیمت اندک آرد یارانه‌ای نه تنها سرمایه کشور را به باد می دهد بلکه به دلیل تفاوت قیمتی که با بازار دارد به سر سفره مردم نمی‌رسد و با به عبارتی دقیق‌تر به جیب خارجی‌ها می رود، پس راهکار چیست؟
محمدرضا مرتضوی فعال صنعت غذا که اتفاقا خودش صادر کننده اقلام غذایی از جمله ماکارونی است، در این‌باره به فارس می‌گوید: صادرات محصولی که کشور به پای آن یارانه ریخته برای صادر کننده بسیار سودآور است و من خودم هم از این منظر سود می برم اما باید اعتراف کنم که به ضرر اقتصاد کشور است و پیش وجدان خودم راضی نیستم و از دولت می خواهم که هر چه زودتر این یارانه دولتی را حذف کند.
وی افزود: دولت 40 سال است می بیند که یارانه های دولتی به سر سفره مردم نمی‌آید پس چه لزومی دارد که این سیاست شکست خورده را که برخی برای این کشور رقم زدند را ادامه دهد.
به گزارش فارس ایران امسال 7.5 میلیون تن گندم وارد کرد تا با 4.5 میلیون تنی که از کشاورزان خریداری کرده بود، نیاز کشور را تامین کند، صادرات ماکارونی که در آن از آرد یارانه ای استفاده می شود و یا آرد و گندمی که به کشورهای دیگر قاچاق می شود شاید این معادله را به هم بزند در این صورت باید به میزان واردات اضافه کند.
پیش بینی هایی که مسئولان از تولید گندم امسال می گویند نشان می دهد که امسال هم حداقل باید 5 میلیون تن گندم و ارد کنیم، این در حالی است که بزرگترین تامین کنندگان گندم ما یعنی روسیه و اوکراین در گیری نظامی دارند و تقریبا صادرات این کشورها مختل شده است.از سوی دیگر کشورها واردات این محصول اساسی را بیشتر کرده‌اند و در انبارهای خود برای روز مبادا ذخیره سازی می‌کنند به طوری که 50 درصد گندم صادراتی در انبارهای چین جا خوش کرده است و همه اینها نشان می‌دهد که باید به فکر گندم و آرد کشور باشیم و اجازه ندهیم این گندم و آرد، به غیر از تامین امنیت غذایی مردم به مجاری دیگری برود./ فارس