آیا بیماری کووید-19 می‌تواند آسیب جدی به مغز وارد کند؟ این سوال ممکن است عجیب به نظر برسد. ویروس کرونا در دو سال اخیر طبق آمار رسمی ۴۵۲ میلیون نفر را مبتلا کرده و باعث مرگ شش میلیون نفر شده است.
این ویروس از طریق مجاری تنفسی وارد بدن می‌شود و می‌تواند از طریق ریه‌ها باعث مرگ شود. در واقع این ویروس را می‌تواند عامل یک بیماری تنفسی نامید. با این حال هر چه زمان بیشتر می‌گذرد، پزشکان و محققان بیشتر متوجه می‌شوند که این ویروس بر سایر اندام‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. آسیب به کلیه‌ها، دستگاه گوارش یا حتی قلب مشخص شده است. اما اکنون مهمترین عارضه کووید-۱۹ بر مغز است که در مرکز توجه چندین گروه تحقیقاتی در سراسر جهان قرار دارد.
سرنا اسپودیچ و آویندرا نات محققان دانشگاه ییل و موسسه سلامت آمریکا در ژانویه گذشته مقاله‌ای را در مجله ساینس منتشر کردند و بر شمار زیادی عوارض عصبی که در مراحل شدید بیماری ظاهر می‌شود تاکید کردند.
سکته مغزی، هذیان، التهاب مغزی، انسفالوپاتی یا حتی گیجی و اختلالات عصبی عضلانی و … فهرست آسیب‌شناسی مشاهده شده است. افرادی که این تحقیق را انجام دادند تاکید دارند «بسیاری از افرادی که این علائم عصبی را تجربه می‌کنند زیر ۵۰ سال سن دارند و قبل از عفونت به نظر از سلامت خوبی برخوردار بودند.»
کاهش سریع ماده خاکستری مغز در افراد مبتلا به کووید
اما یک مطالعه جدید دیگر نشان داده است که حتی موارد خفیف کووید-۱۹ می‌تواند باعث کوچک شدن مغز و کاهش سریع ماده خاکستری شود.
این مطالعه روز دوشنبه گذشته در مجله نیچر منتشر شد و اسکن مغز افراد را قبل از ابتلا به ویروس کرونا و در ماه‌های پس از آن بررسی کرد. این نخستین مورد از نوع خود است که رویکردی طولی دارد و تغییرات را در طول زمان بررسی می‌کند.
۷۸۵ نفر در این مطالعه تحت دو اسکن مغزی با فاصله حدود سه سال از یکدیگر قرار گرفتند. از میان این گروه، ۴۰۱ نفر به ویروس کرونا مبتلا شدند که اکثر آنها موارد خفیف بود که نیازی به بستری شدن در بیمارستان نداشتند.
افراد مورد مطالعه در محدوده سنی ۵۱ تا ۸۱ سال قرار داشتند. از این گروه افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شدند در مقایسه با افرادی که هرگز مبتلا نشدند، سطح از دست دادن ماده خاکستری مغز آنها تسریع شده بود.
به گفته محققان، سالانه به طور متوسط هر فرد بین ۰.۲ تا ۰.۳ درصد در روند طبیعی پیری ماده خاکستری مغز خود را از دست می‌دهد. اما این مطالعه نشان داد که در مقایسه با شرکت‌کنندگان مبتلا نشده، افرادی که به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند بین ۰.۲ تا ۲ درصد ماده خاکستری بیشتری را در چندین ناحیه مغز از دست دادند.
ابتلا به کرونا منجر به خونریزی‌های کوچک مغزی می‌شود
محققان در انستیتوی ملی سلامت در آمریکا نیز سال گذشته به این نتیجه رسیدند که بیماری «کووید ۱۹» منجر به خونریزی‌های کوچک در مغز بیماران می‌شود.
دانشمندان نتیجه بررسی‌های خود از تاثیر ابتلا به ویروس کرونا بر مغز را در نشریه علمی «ژورنال پزشکی نیوانگلند» منتشر کردند. آنها بافت‌هایی از ساختار معروف به «پیاز بویایی» و ساقه مغز ۱۹ بیماری را که بر اثر ابتلا به کرونا جان باختند بررسی کردند.
دانشمندان با انجام تصویرسازی تشدید مغناطیسی (ام آر ای) بر روی بافت‌های متعلق به ۱۹ بیمار جان باخته بر اثر ابتلا به «کووید ۱۹» دریافتند که این بافت‌ها به شکلی غیرعادی آسیب دیده اند. به گفته محققان انستیتوی ملی سلامت آمریکا دلیل آسیب‌های وارده به بافت های «پیاز بویایی» و ساقه مغز خونریزی های کوچک در این بافت ها بر اثر پاره شدن رگ های کوچک بوده است.