«تولید خودروهای جدید و پیشرفته، خودروهای برقی، متصل و خودران گسترش یابد و سرمایه‌گذاری و بسترسازی برای ورود دانش و فناوری موجود در صنایع دفاعی و فضایی و ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان برای ایجاد تحول در صنعت خودروسازی «در مقیاس اقتصادی»، فراهم گردد.»این موضوع یکی از 8 فرمان رئیس جمهور بود که 11 اسفندماه به خودروسازان ابلاغ شد.
چند سالی است از خودروسازان خواسته می‌شود که به سمت تولید خودروهای برقی حرکت کنند و فقط تولیدکننده خودروهای بنزینی نباشند. در این سال‌ها بارها خودروسازان از خودروهای برقی رونمایی کرده و وعده می‌دادند که بزودی خودروی برقی تولید داخل وارد بازار می‌شود. ولی تاکنون هیچ‌کدام از خودروهای برقی رونمایی شده، تجاری‌سازی نشدند و این موضوع در حد یک حرف باقی ماند.
17 دی‌ماه 96 بود که ساینای برقی با حضور مسئولان رونمایی شد. قاسم جهرودی مدیرعامل اسبق سایپا گفته بود که ساینا برقی در2 پلتفرم X200 و SP100 تولید می‌شود که این 2 مدل طبق سیاست‌های سایپا در حال تجهیز شدن به فناوری موتور برقی هستند.
29 بهمن 98 نیز فرشاد مقیمی؛ مدیرعامل سابق ایران خودرو از اولین خودرو تمام برقی این مجموعه رونمایی کرد و دوباره تیرماه سال‌جاری، از برقی شدن خودرو تارا خبر داد. البته مدیرعامل اسبق ایران خودرو نیز(هاشم یکه زارع) در مورد طراحی پلتفرمی با کمک خارجی‌ها خبر داده بود که بواسطه آن تولید خودرو برقی عملیاتی شود.
رونمایی از خودرو برقی تنها از سوی خودروسازان صورت نگرفت بلکه در برخی از دانشگاه‌ها و معاونت علمی ریاست جمهوری هم این موضوع دنبال شد و در نهایت بدون نتیجه باقی ماند.
7 اسفند97 طرح مفهومی خودروی برقی دانشکده مهندسی خودروی دانشگاه علم و صنعت ایران، رونمایی شد. یاس، خودروی الکتریکی شهری طراحی شده توسط پژوهشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت بود که فاز طراحی آن به پایان رسیده و آماده ساخت نمونه و تولید بود.
وزارت صمت نیز در سال 95 به‌صورت جدی وارد این حوزه شد و حتی در نشست‌ها و سیاستگذاری خودرویی درباره تولید خودرو برقی صحبت می‌شد و هدف‌گذاری این بود که خودروسازان سالانه 10 هزار دستگاه خودرو برقی چه با پلتفرم داخلی و چه خارجی تولید کنند.
طی تمام این سال‌ها هیچ مجموعه‌ای نتوانست در تولید خودرو برقی کارنامه خوبی داشته باشد، اما در این دوره وزارت صمت نیز مصمم به عملیاتی شدن تولید خودرو برقی است. حال باید دید که خودروسازان می‌توانند به فرمان‌های ابلاغ شده از سوی رئیس جمهور جامه عمل بپوشانند یا دوباره قرار است شکست دیگر در این پروژه مهم را شاهد باشیم.
خودروسازان علت عدم موفقیت در تولید خودروهای برقی را فراهم نبودن زیرساخت‌ها عنوان می‌کنند و تأکید دارند که اگر دولت زیرساخت‌های این امر را فراهم می‌کرد، اکنون تولید خودرو برقی میسر شده بود.از جمله زیرساخت‌ها تأمین انرژی بخصوص بین شهری است. دولت گذشته در تأمین انرژی برنامه‌ریزی موفقی نداشت و همه خاموشی‌های متعددی را تجربه کردند لذا اگر خودروسازان همت می‌کردند و خودرو برقی هم تولید می‌کردند، تأمین برق آنها نیز با چالش مواجه می‌شد. از این‌رو یکی از موضوعات مهم جذب سرمایه‌گذار برای ایجاد نیروگاه‌های کوچک است تا مشکلی در تأمین برق وجود نداشته باشد.
از طرفی عنوان می‌شود که تحریم‌های ظالمانه سدی ایجاد کرده است که خودروسازان نتوانند در تولید خودروهای برقی فعالانه عمل کنند. البته این در شرایطی است که برخی از خودروسازان ادعا دارند که در صورت تأمین انرژی، توان فنی و مهندسی تولید خودرو برقی را دارند.
خودروسازان برنامه جدید ترسیم کنند
محمدحسین سنایی از کارشناسان صنعت خودرو به ایران گفت: «تا زمانی که خودروسازان در تولید خودروی برقی هیچ کاری انجام ندادند چگونه انتظار دارند که دولت زیرساخت آن را فراهم کند؛ خودروسازان از تولید فعلی خود عقب هستند و حتی نمی‌توانند قطعات خودروهای بنزینی که سال‌های متمادی است، تولید می‌کنند را تأمین کنند، حال چگونه می‌خواهند خودروی برقی را تولید و روانه بازار کنند.»
او با بیان اینکه تولید خودروی برقی به علم و دانش وابسته است و تا زمانی که خودروسازان در این بخش به تکامل نرسند، تولید خودرو برقی امکان‌پذیر نخواهد بود، افزود: «با توجه به فرمان رئیس جمهور مبنی بر اینکه خودروسازان از سال آینده باید در تولید خودرو برقی و پیشرفته فعال شوند، این انتظار وجود دارد که خودروسازان برنامه‌های جدیدی را ترسیم کنند و به‌دنبال مشارکت با خودروسازانی باشند که در این حوزه ورود کردند.»
این کارشناس صنعت خودرو تأکید کرد: «تحریم صنعت خودرو مانند سال 97 نیست و برخی از شرکت‌های خودروساز آماده همکاری با خودروسازان هستند لذا باید از فرصت موجود در جهت توسعه صنعت خودرو و جلوگیری از پس‌رفت آن استفاده کرد.»
استقبال 56 میلیونی از خودروهای برقی
چندی پیش مؤسسه بلومبرگ اعلام کرد تا سال 2040 سهم خودروهای برقی از بازار خودرو بیش از ۵۰ درصد می‌شود به گونه ای که فروش سالانه خودروی برقی در سال2010 به بیش از 2 میلیون دستگاه می‌رسد و در ۲۰۲۵ به ۱۰ میلیون دستگاه، در سال ۲۰۳۰، به ۲۸ میلیون دستگاه و تا سال ۲۰۴۰ به ۵۶ میلیون دستگاه خواهد رسید. در این گزارش هیچ نشانه و اثری وجود ندارد که استقبال از خودروهای برقی کاهش پیدا کند چرا که تمام کشورها به‌دنبال حفظ محیط زیست و کاهش گاز co2 هستند.
باتری را از چین خریداری می‌کنیم
محمدرضا نجفی منش؛ رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور درباره تولید خودرو برقی به «ایران»، گفت: «تولید خودرو برقی نسبت به تولید خودروهای با سوخت فسیلی بسیار آسان‌تر است و در این خودروها تنها باتری مهم است که کشورهای محدودی آن را دارند. در حال حاضر امریکا و کشورهای اروپایی و البته چین می‌توانند باتری خودروهای برقی را تأمین کنند، لذا در صورت تولید خودرو برقی در ایران می‌توان باتری آن را از چین خریداری کرد.»
او با بیان اینکه تأمین باتری در شرایط عادی سهل است ولی در شرایط تحریم مشکلاتی را ایجاد می‌کند، افزود: «ما می‌توانیم باتری مورد نیاز خودروهای برقی را از چین خریداری کنیم، اما با وجود تحریم‌های ظالمانه اگر باتری داده نشود، خطوط تولید خودروهای برقی تعطیل می‌شود و این امر برای صنعت خودرو ریسک دارد.»
نجفی منش ادامه داد: «چین سال‌های متمادی است که در این حوزه ورود کرده و توانسته در تولید خودروهای برقی به پیشرفتهای خوبی دست پیدا کند. اگر ما می‌خواهیم این موضوع را پیگیری کنیم، باید زیرساخت‌های آن چون شارژ باتری و تعویض آن را نیز فراهم کنیم.»
در تولید خودرو برقی بسیار عقب هستیم
مازیار بیگلو؛ دبیر انجمن قطعه‌سازان نیز پیش از این در مورد تولید خودروهای برقی گفته بود: «در قطعات عمومی که با خودروهای فسیلی مشترک هستند، مثل تزئینات داخلی، بدنه، شاسی، بعضی از سیستم‌های عملیاتی مانند ترمز یا سیستم‌های مشابه، قابلیت تولید وجود دارد. مشکل ما متأسفانه کماکان بحث فناوری است. نمونه خیلی ساده را مثال می‌زنم؛ باتری‌های این خودروها فناوری خیلی پیشرفتهای دارند. باتری که ظرف ۸ دقیقه به‌صورت کامل شارژ شود و بتواند چیزی حدود ۴۰۰ کیلومتر خودرو را راه ببرد، بحث پیچیده‌ای است. یا بحث سیستم‌های هوشمند این خودروهاست که آن هم باز سیستم‌های پیچیده‌ای دارد. در آنها اصلاً به‌روز نیستیم و بسیار عقب هستیم. تولید خودروی برقی ارزان نیست و سرمایه‌گذاری بالایی می‌خواهد.»