عملیات نظامی روسیه در خاک اوکراین بامداد روز پنجشنبه 24 فوریه (5 اسفند) با فرمان ولادیمیر پوتین، رئیس فدراسیون روسیه آغاز شد. این جنگ هم کشورهای عضو ناتو و همسایگان را درگیر کرده و هم اقتصاد جهان را هدف گرفته است.
درپی حمله نظامی روسیه به اوکراین، در حالی که قیمت نفت برای اولین بار از سال ۲۰۱۴ به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسیده است، بازارهای سهام نیز با سقوط یکپارچه مواجه شده‌اند و ارزش روبل روسیه نیز با کاهش روبهرو شده است. قیمت بیت کوین نیز با اوج گرفتن تنش روسیه و اوکراین به ۳۶ هزار و ۳۷۲ دلار کاهش یافت که پایین‌ترین قیمت دو هفته و نیم اخیر است. به نوشته موسسه مطالعاتی مودی، تشدید اختلافات میان اوکراین و روسیه نه تنها اقتصاد آسیا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه به اقتصادی کل جهان نیز خساراتی را وارد می‌سازد.
تنش‌های میان روسیه و اوکراین چه تبعاتی را برای اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت؟
واکنش بازارهای مالی در کشورهای مختلف نسبت به حملات نظامی روسیه در اوکراین این پرسش را مطرح می‌کنند که اقتصاد ایران تا چه اندازه تحت تاثیر این اتفاق قرار خواهد گرفت؟
علی مروی، کارشناس اقتصادی صدا و سیما و استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» گفت: تنش‌های میان روسیه و اوکراین تبعاتی را برای اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت، چراکه ما رابطه سیاسی با روسیه داریم که احتمالا این تنش در رابطه ایران با بقیه کشورها نیز اثرگذار خواهد بود. اما اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این مسئله بپردازیم باید بگویم که اقتصاد ما با تحریم‌ها روبهرو بوده که تمام مراودات اقتصادی و سیاسی کشورمان را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین حجم میزان اثرگذاری تنش‌ها میان روسیه و اوکراین بر اقتصاد ایران در برابر آثار تحریم‌ها آنچنان قابل توجه نخواهد بود.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: ایران با معضل بزرگ تحریم‌ها روبهرو بوده که این مسئله سبب شده است ما در اقتصاد بین‌الملل با چالش‌های بیشماری روبهرو باشیم بنابراین تاثیر چنین اتفاقاتی چه مثبت و چه منفی آنچنان قابل توجه برای ما نخواهد بود و نمی‌تواند روند کلی تجارت خارجی ما را متوقف کند. مروی در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به افزایش قیمت نفت به دلیل حمله نظامی روسیه به اوکراین افزود: اکنون قیمت نفت افزایش پیدا کرده و از این جهت ممکن است درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت ما بالا برود. اما از سوی دیگر نااطمینانی‌ها در بازارهای مالی جهان نیز رو به افزایش است و احتمالاً بازاری همچون طلا با افزایش قیمت مواجه خواهد شد. بنابراین اکنون به صورت کلی می‌توان گفت که به دنبال حمله نظامی روسیه به اوکراین نااطمینانی‌هایی به وجود آمده و این نااطمینانی می‌تواند بر اقتصاد تمام کشورها تاثیرگذار باشد و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
بررسی تاثیر روانی تنش‌ها میان روسیه و اوکراین
این کارشناس اقتصادی صداوسیما در ادامه گفت‌و‌گو به تاثیر روانی افزایش تنش‌ها در روسیه و اوکراین اشاره کرد و در این باره گفت: از لحاظ روانی جنگ میان روسیه و اوکراین نمی‌تواند آنچنان بر روی بازارهای داخلی ما تاثیرگذار باشد.
من معتقدم اکنون اقتصاد ایران با مسئله مهمی به نام تحریم روبهرو است بنابراین اگر مذاکرات به نتیجه برسد و تحریم‌ها به طور کامل قطع شود ما تازه به شرایط عادی همانند کشورهای دیگر باز می‌گردیم.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: اکنون بازارهای داخلی و جامعه آنچنان درگیر نتیجه برجام، نرخ ارز و تحریم‌ها هستند که حتی اگر دامنه این جنگ بیشتر شود و در کنار آن برجام ما به توافق برسد ما در کوتاه‌مدت شاهد تاثیر مثبت به نتیجه نرسیدن برجام خواهیم بود نه تاثیر منفی افزایش تنش‌ها. وی ادامه داد: این در حالی است که اگر جنگ و تنش از بین برود اما برجام هم به نتیجه نرسد ما در بازارهای داخلی شاهد افزایش نرخ ارز و آشفتگی بازارهای موازی خواهیم بود.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: من گمان می‌کنم برجام که یک مسئله مهم بوده و متغیرهای بیشتری به آن وابسته است، نسبت به مسائلی همچون افزایش تنش‌ها اثرگذاری بیشتری در بازارهای اقتصادی خواهد داشت و نگاه مردم بیشتر به نتیجه مذاکرات است.
فرصتی برای ایران...
مروی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تحریم‌ها علیه روسیه اشاره کرد و در این باره گفت: پس از شروع جنگ، تحریم‌هایی علیه روسیه وضع شد، این در حالی است که روسیه تامین‌کننده انرژی اروپا بوده و اگر اروپایی‌ها بر روی تحریم انرژی روسیه پایبند بمانند و هزینه این تحریم را بپردازند قطعاً یک فرصت بزرگ برای کشورهایی همچون ایران که ظرفیت صادرات گاز را دارد به وجود خواهد آمد. البته این مسئله به شرطی است که مراودات سیاسی کشور ما با روسیه این اجازه را بدهد که ما خلع روسیه در بازارهای جهانی را پر کنیم.
وی اظهار کرد: برخی از تحلیلگران معتقدند که روابط سیاسی ما با روسیه اجازه نمی‌دهد که ایران جای خالی روسیه در بازارهای انرژی دنیا را پر کند.