با تصمیم اتحادیه اروپا برای طبقه‌بندی انرژی هسته‌ای به عنوان انرژی سبز، بحث درباره هزینه نیروگاه‌های اتمی بالا گرفته است. تولید انرژی هسته‌ای در قیاس با انرژی تجدیدپذیر از منابعی مانند باد و خورشید چه هزینه‌هایی دارد؟
کمیسیون اتحادیه اروپا از ابتدای سال جاری میلادی برنامه‌هایی برای طبقه‌بندی انرژی هسته‌ای و گازی به عنوان انرژی سبز مطرح کرده که با مخالفت شدید آلمان و اتریش روبرو شده و انتقادهای زیادی برانگیخته است.
"تاگس‌شاو"، وب‌سایت کانال یک تلویزیون آلمان در گزارشی که پنج‌شنبه 7 بهمن ماه منتشر شد به بررسی آینده تامین انرژی در اروپا و هزینه و مخاطرات نیروگاه‌های اتمی پرداخت.
بنابر این گزارش در برنامه‌های اتحادیه اروپا برای زدن برچسب "سبز" بر انرژی هسته‌ای مسئله بر سر هزینه‌های هنگفتی است که شماری از اقتصاددانان آن را مخاطره‌آمیز ارزیابی می‌کنند.
هزینه بالا پاشنه آشیل انرژی هسته‌ای
آلوین واینبرگ، فیزیک‌دان هسته‌ای آمریکایی و مخترع راکتورهای آب تحت فشار، ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های اتمی را "معامله با شیطان" ارزیابی می‌کرد و هزینه‌های بالا را پاشنه آشیل آن می‌دانست.
با این وجود او سال ۲۰۰۳ به مقایسه هزینه تولید انرژی در نیروگاه‌های هسته‌ای و از منابع تجدیدپذیر پرداخت و برآورد کرد اگر این نیروگاه‌ها "به اندازه کافی" در مدار باشند و فعالیت کنند هزینه آنها می‌تواند مستهلک شود.
به نوشته "تاگس‌شاو" در حال حاضر به نظر می‌رسد کمیسیون اتحادیه اروپا در حال احیای این ایده از طریق طبقه‌بندی نیروگاه اتمی به عنوان منبع تولید انرژی سازگار با اقلیم است.
کلاودیا کمفرت، از موسسه پژوهش‌های اقتصادی آلمان (DIW) این اقدام کمیسیون را ترفندی با رنگ و لعاب سبز خوانده و می‌گوید تحقیقات او و گروه بین‌المللی "دانشمندان برای آینده" نشان می‌دهد برآوردهایی که انرژی اتمی را فناوری کاهنده انتشار گازهای گل‌خانه‌ای جلوه می‌دهد کاستی‌هایی دارد.
خسارت سنگین فاجعه‌های اتمی بر دوش جامعه
یکی از پیش‌فرض‌های مطرح شده این است که حوادث در نیروگاه‌های اتمی بسیار نادر هستند. بن ویلر، تنظیم‌کننده اصلی گزارش تحقیقات "دانشمندان برای آینده" می‌گوید از دهه ۱۹۷۰ به این سو در هر دهه یک حادثه بزرگ و تعداد زیادی حادثه کوچک در نیروگاه‌های اتمی رخ داده به گونه‌ای که این نیروگاه‌ها همه جا چنان مخاطره‌آمیز محسوب می‌شوند که قابل بیمه‌شدن نیستند.
به گزارش "تاگس‌شاو" هزینه فاجعه‌هایی نظیر فوکوشیما یا چرنوبیل را جامعه پرداخت می‌کند و یک فاجعه عظیم تا ۴۳۰ میلیارد یورو خسارت به بار می‌آورد که تقریبا برابر با کل بودجه سالانه آلمان است.
برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سازنده نیروگاه اتمی در جهان مانند وستینگهاوس آمریکا و شرکت‌های فرام اتم و آریوا در فرانسه ورشکسته هستند.
ساخت تاسیسات هسته‌ای "فلامان ویل" در شمال غرب فرانسه که زمانی پروژه‌ای شاخص و رو به آینده به شمار می‌رفت اکنون به کابوس این کشور تبدیل شده است.
در ابتدای طراحی این نیروگاه هزینه ساخت آن سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو برآورد شده بود و قرار بود سال ۲۰۱۲ راه‌اندازی شود.
افزایش سرسام‌آورهزینه نیروگاه‌های اتمی
پس از مشکلات متعدد که ساخت و تکمیل نیروگاه را به تاخیر انداخته اکنون گفته می‌شود بهره‌برداری از آن در سال ۲۰۲۳ آغاز خواهد شد. دیوان محاسبات فرانسه برآورد کرده که هزینه نهایی تکمیل این نیروگاه به ۱۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو برسد.
کلاودیا کمفرت، کارشناس امور انرژی می‌گوید به دلیل چنین مشکلاتی است که کشورهای اندکی در جهان اقدام به ساخت نیروگاه‌های جدید هسته‌ای می‌کنند.
او می‌گوید انگیزه ساخت نیروگاه اتمی فقط تامین انرژی مورد نیاز مردم نیست بلکه تحکیم قدرت هم هست؛ نباید از نظر دور داشت که انرژی اتمی مسئله سلاح نظامی را هم در بر دارد که جزئی از قدرت است و این مسئله شامل انرژی‌های تجدیدپذیر نمی‌شود.
حامیان ادامه ساخت نیروگاه‌های اتمی با اشاره به پیشرفت‌های فناوری از راکتورهای نسل چهارم سخن می‌گویند اما هاینش اشمیتال، کارشناس سازمان محیط زیستی Greenpeace می‌گوید این نیروگاه‌ها هم دارای طراحی‌های قدیمی هستند و برخی پروژه‌های شکست‌خورده در فرانسه اکنون به عنوان نسل چهارم راکتور عرضه می‌شوند.
فرانسه قصد دارد یک میلیارد یورو در توسعه پروژه تولید انبوه "مینی راکتور" سرمایه‌گذاری کند. هزینه نهایی هر یک از این راکتورها حدود یک میلیارد یورو برآورد می‌شود.
این راکتورهای کوچک دارای ظرفیت اسمی تولید ۳۰۰ مگاوات برق هستند که در قیاس با راکتورهای معمول با ظرفیت بین هزار تا هزار و ۶۰۰ مگاوات ناچیز است.
انرژی تجدیدپذیر؛ هزینه کمتر بدون ضایعات اتمی
وب‌سایت کانال یک تلویزیون آلمان در بخش پایانی بررسی خود می‌گوید بی‌دلیل نیست که دیوان محاسبات فرانسه از برنامه‌های دولت امانوئل مکرون در زمینه ادامه بهره‌برداری از نیروگاه‌های اتمی انتقاد می‌کند.
بر پایه ارزیابی‌های این دیوان شرکت دولتی تولیدکننده برق هسته‌ای فرانسه (EDF) باید تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۰۰ میلیارد یورو برای افزایش زمان بهره‌برداری از راکتورهای موجود به مدت ده سال هزینه کند در حالی که این رقم سه برابر کل ارزش سهام این شرکت است.
تنظیم‌کننده گزارش گروه "دانشمندان برای آینده" برآورد می‌کند هزینه ساخت نیروگاه جدید اتمی برای تولید هر مگاوات ساعت برق بین ۱۳۰ تا ۲۰۰ یورو باشد.
کلاودیا کمفرت می‌گوید این در حالی است که هزینه تولید هر مگاوات ساعت برق در سامانه فتوولتانیک‌های خورشیدی جدید بین ۲۹ تا ۴۲ یورو و از انرژی باد بین ۲۶ تا ۵۴ یورو است. او افزود به این ترتیب بدیل کم‌هزینه‌تری برای تولید انرژی وجود دارد آن هم بدون ضایعاتی که تشعشع اتمی آنها قرن‌ها باقی می‌ماند.