آرمان ملی: تولید کنندگان لوازم خانگی خواستار اعمال ممنوعیت واردات حداقل برای یک دوره پنج ساله شده‌اند. در واقع با احتمال حذف تحریم‌ها در نتیجه مذاکرات برجامی و همچنین شنیده‌هایی که از بازگشت برندهای خارجی به ویژه محصولات کره‌ای به گوش می‌رسد این چندمین بار است که تولیدکنندگان این حوزه با بهانه‌های مختلف قصد دارند تا از واردات محصولات خارجی جلوگیری کنند موضوعی که در نتیجه انحصار شکل گرفته در بازار لوازم خانگی با خروج برندهای خارجی در چند سال اخیر شکل گرفته و تولیدکنندگان این حوزه که در طول این مدت علاوه بر افزایش قیمت به رشد تولید نیز دست یافته‌اند با وجود اعلام کیفیت بالا و قابل رقابت محصولات تولیدی داخلی اما از رقابت با محصولات خارجی هراس داشته و آمادگی رودررویی در یک بازار رقابتی را ندارند.
این در حالیست که تشدید قاچاق لوازم خانگی که هم اکنون سهمی بیش از 30 درصدی را به خود اختصاص داده بیانگر آن است که برخلاف ادعای کیفیت مصرف کنندگان حتی با وجود نبود هرگونه خدمات پس از فروش و ضمانت نامه محصولات خارجی را به تولیدات داخلی ترجیح می‌دهند، بنابراین به نظر می‌رسد به جای تمامیت خواهی ضرورت دارد تا ضمن برنامه ریزی برای واردات کنترل شده تولیدکنندگان نیز با افزایش کیفیت آمادگی رقابت داشته باشند و همچنین از حضور شرکت‌های خارجی از طریق انتقال تکنولوژی و قطعات بهره گیری شود.
لزوم ممنوعیت 5 ساله واردات
عباس هاشمی دبیرکل انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران در این رابطه می‌گوید: مطابق ماده ۱۶ قانون حداکثر استفاده از توان تولید کشور مصوب سال ۹۸، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است تا ثبت سفارش کالاهای مصرفی با دوام دارای مشابه ساخت داخل را تا پایان برنامه ششم توسعه ممنوع کند. وی بیان داشت: با توجه به ظرفیت این قانون و همچنین رو به پایان بودن برنامه ششم توسعه، درخواست تداوم موضوع ممنوعیت‌ها در قانون برنامه هفتم توسعه کشور از وزارت صنعت و همچنین کمیسیون صنایع و معادن مجلس درخواست شد.
هاشمی با اشاره به برخی اظهارنظرها حتی از سوی بعضی نمایندگان مجلس برای اجازه یافتن واردات لوازم‌خانگی، یادآور شد: این مساله همواره وجود داشته و موافقان و مخالفانی نیز دارد، اما درخواست ما برای ممنوعیت واردات بر اساس مصالح کشور و حمایت از صنایع به‌ویژه صنایع نوپای داخلی و همچنین صیانت از سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌های انجام شده در زمان تحریم‌ها است. وی تاکید کرد: البته این مساله به معنای کشیدن دیواری به دور کشور و اجازه ورود ندادن به خارجی‌ها نیست، بلکه یک دوره زمانی پنج ساله در نظر گرفته شده تا با تغییر دولت‌ها و مسئولان نیز با آن برخورد سلیقه‌ای نشده و تغییر نکند.
دبیرکل انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران در ادامه با تایید وجود لوازم‌خانگی قاچاق با برندهای مشهور در بازار، گفت: انتفاعی که در کار قاچاق وجود دارد، جذابیت و انگیزه زیادی را ایجاد کرده است، این مساله به‌ویژه از طریق کشورهای نا امن اطراف ایران انجام می‌شود و مبارزه با قاچاق نیازمند عزم و اراده ملی و جدی است. وی تاکید کرد: در این زمینه و ارتباط با خارجی‌ها باید یک استراتژی درست تعریف کرد که پس از اعمال ممنوعیت‌های وارداتی می‌خواهیم به کجا برسیم؟ هاشمی ادامه‌داد: برای ارتقای دانش فنی، دستیابی به فناوری‌های روز و قالب‌های روز جهان و به‌ویژه تامین سرمایه‌گذاری‌های خارجی در حوزه لوازم‌خانگی باید بتوان با دنیا تعامل کرد، اما با سیاست‌هایی که آسیبی به صنایع داخلی وارد نکند.
واردات برنامه ریزی شده
همچنین فرهاد طهماسبی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص واردات لوازم خانگی می‌گوید: تصمیم گیری برای واردات کالا یک شبه اتفاق نمی‌افتد و اگر برنامه‌ای برای واردات وجود داشته باشد با برنامه ریزی و طبق قانون عمل خواهد شد. او ادامه داد: واردات بی‌رویه کالا به تولید کنندگان داخلی آسیب می‌زند، اما باید برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود تا هم منافع تولید کننده و هم منافع مصرف کننده در نظر گرفته شود. اگر فقط به دنبال تامین منافع تولیدکنندگان داخلی باشیم، ممکن است به منافع جامعه آسیب بزنیم و منجر به نارضایتی عمومی شود. به ویژه اگر کیفیت کالای داخلی پایین‌تر از سطح انتظار باشد؛ بنابراین نمی‌توان تک‌بعدی به و بدون در نظر گرفتن حقوق مصرف کننده به این مسأله ورود کرد.
به گفته این نماینده مجلس وظیفه دولت در چنین شرایطی تنظیم گری است؛ به طوری‌که مطالبات بازار و مردم را از حیث کیفیت کالا تنظیم کند و تولید داخل نیز حمایت ضمنی داشته باشد؛ تا جایی که تولید کننده داخلی خود را مکلف به ارتقای سطح کیفیت تولیدات خود و سطح تکنولوژی و دانش بداند و بتواند با کالاهای خارجی رقابت کند.
ظهور مافیا در بازار 6 میلیارد دلاری
همچنین مجتبی راعی، کارشناس اقتصادی نیز در این رابطه می‌گوید: مشکل اصلی صنعت لوازم خانگی این است که در فضای دعواها و اختلافات پیش آمده، شاکله علم و عقلانیت گم شده و فضایی برای مافیای واردات ایجاد شده است. در بازاری که سالانه شش میلیارد دلار گردش مالی دارد، حتما مافیا وجود دارد.
وی همچنین معتقد است مافیا برای ادامه کار خود کلید واژه‌هایی را گسترش می‌دهد که همه دلسوزان، کارشناسان، مردم و سیاستگذاران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کارشناسان نیز تحت تاثیر همین کلیدواژه‌ها تصمیماتی می‌گیرند که صنعت را به خاک سیاه می‌کشاند.
یکی از این کلیدواژه‌ها حمایت از حقوق مصرف کننده است اما وقتی معیار توسعه و عقلانیت گم شود، راه حل احقاق حقوق مصرف کننده، واردات لوازم خانگی در نظر گرفته می‌شود. به گفته این کارشناس اقتصادی، تجارب کشورهای چین و کره جنوبی نشان می‌دهد به جای واردات محصول نهایی یا حتی قطعات سی کی دی که فقط منجر به مونتاژ و نه انتقال دانش فنی می‌شود، باید حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی برای ساخت قطعات در ایران در دستور کار قرار گیرد و مجلس نیز باید به این موضوع ورود کند.
ساخت قطعات به مهندس‌ها در حوزه های مختلف نیاز دارد و دغدغه کنونی کشور نیز بیکاران تحصیلکرده است. وی با بیان اینکه در چنین شرایطی کشورهای خارجی مجبور به انتقال تکنولوژی هستند، تصریح کرد: با توجه به اهمیت صنعت لوازم خانگی در زندگی مردم هیچ عقل سلیمی نمی‌گوید که این صنعت را به دست خارجی‌ها بسپاریم تا با عمق تولید کم فقط بازار را به دست بیاورند و هر وقت خواستند کشور را ترک کنند. این در حالی است که اگر این شرکت‌ها برای قطعه سازی در ایران مستقر شوند به راحتی نمی‌توانند کشور را ترک کنند. همچنین صنعت قطعه سازی بیشتر از کالای نهایی می‌تواند صادرات محور باشد.