انفجار مهیب ظهر دیروز در گمرک اسلام قلعه افغانستان و در مجاورت منطقه دوغارون شهرستان تایباد استان خراسان رضوی باعث به وجود آمدن خسارت های زیادی شد. شدت انفجار و آتش سوزی به گونه ای بوده است که گزارش های تایید نشده از سوختن بیش از 500 کامیون و کشته شدن دست کم 50 نفر حکایت دارد.
ویدئوها و تصاویر منتشر شده از آتش سوزی، انفجارها و دامنه گسترده آتش سوزی و فرار مردم برای دور شدن از محل را نشان می‌دهد. اگرچه برخی منابع افغانستانی نشت گاز از یک تانکر حمل گاز را دلیل وقوع این انفجار اعلام کرده اند اما سخنگوی گمرک کشور در گفت وگو با خراسان با بیان این که اولین انفجار از یک تانکر حمل گاز بوده این که آیا نشتی داشته یا بر اثر یک اتفاق دیگری شعله ور شده است نیاز به بررسی فنی دارد چرا که اعلام شده 5 دقیقه بعد از آتش گرفتن کامیون اولیه انفجار صورت گرفته و اگر کامیون یا گمرک اسلام قلعه مجهز به سیستم اطفای سریع بودند این انفجار اتفاق نمی افتاد در عین حال مشخص شدن دلیل این انفجار نیازمند بررسی فنی است. گمرک دوغارون واقع در شهرستان تایباد با یک قرن سابقه فعالیت در فاصله ۱۸ کیلومتری مرز ایران و افغانستان در حوزه صادرات، واردات، ترانزیت و مسافر فعال است.همچنین به گزارش خبرنگار ایرنا، در پی این انفجار ها تعداد زیادی خودرو برای فرار از انفجارهای ادامه‌دار از سمت افغانستان وارد خاک ایران شدند.
برخی فیلم های منتشر شده از حاضران در صحنه نیز حاکی از انتقاد آن ها از تصمیم طرف افغانستانی برای مسدود کردن مسیر خروج کامیون ها در گمرک اسلام قلعه است که باعث آتش گرفتن بیشتر کامیون ها شد . در همین حال مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی که به همراه استاندار خراسان رضوی در منطقه دوغارون حضور یافته بود، ساعت 18:30دیروز در گفت و گو با خراسان در تشریح این حادثه اظهار کرد: این حادثه حدود ساعت 12 تا 12:15ظهر روز شنبه اتفاق افتاد و تعدادی از تانکرهای سوخت که در گمرک اسلام قلعه متوقف بوده دچار آتش سوزی شده است. محسن نجات افزود: در پی درخواست والی هرات در همسایگی خراسان رضوی برای کمک و امداد رسانی از سوی ایران برای این حادثه، نشست ستاد استانی مدیریت بحران در مشهد برگزار شد و با توجه به حجم گسترده آتش‌سوزی در آن سوی مرز ایران، ده ها دستگاه خودروی سبک و سنگین آتش‌نشانی با تجهیزات کامل اطفای حریق در دوغارون مستقر و فعال شدند.
وی ادامه داد: علاوه بر حضور دو فروند بالگرد اورژانس ۱۱۵ و نیروی انتظامی در منطقه حادثه‌دیده، ۲۱ دستگاه آمبولانس و دو دستگاه اتوبوس‌آمبولانس اورژانس ۱۱۵ و جمعیت هلال احمر در مرز دوغارون مستقر شده اند و فعال هستند. همچنین سپاه، ارتش و نیروی انتظامی هم در منطقه حضور دارند. مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی درباره این که علت این حادثه، انفجار مخزن گاز یا کامیون حامل سوخت بوده است، اظهار کرد: آن چه که اطلاع داریم تعدادی تانکر سوخت بوده و اطلاعات بیشتری هم در دست نیست.وی افزود: تاکنون (تا زمان تنظیم گزارش )هیچ خسارتی در سمت ایران واقع نشده است.وی همچنین گفت: آماری از مصدومان و قربانیان این حادثه در دست نیست.مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی ساعت 21 شب گذشته هم به خراسان گفت: چند تیم از نیروهای آتش نشانی ایران برای اطفای حریق به اسلام قلعه اعزام شده اند و شرایط مدیریت شده است. براساس این گزارش، گفته می شود دو انفجار پی در پی اتفاق افتاده و شدت این انفجار به گونه ای بوده است که صدای آن از شهر تایباد که 18 کیلومتر با دوغارون فاصله دارد شنیده شده و دود ناشی از آن هم دیده شده است.
بر اساس اعلام مقامات افغانستانی در این حادثه بیش از ۵۰۰ تانکر گاز وئیل در آتش سوختند. در همین حال، جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات اعلام کرده است که در این آتش‌سوزی ۱۷ نفر دچار سوختگی شده و به شفاخانه‌ها انتقال یافته‌اند. هر چند تا لحظه تنظیم خبر (ساعت 21 شب گذشته) آمار رسمی از قربانیان این حادثه از سوی مقامات افغانستان منتشر نشده است؛ اما ایرنا گزارش داد شنیده‌های تایید نشده از منابع محلی حاکی از احتمال جان باختن دست‌کم ۵۰ نفر در محل تاسیسات گمرک اسلام‌قلعه در خاک افغانستان است.
مهار آتش سوزی
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان خراسان رضوی نیز که در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان حضور یافته بود، ساعت 21 شب گذشته به خراسان گفت: حدود ساعت 12:30 این حادثه به هلال احمر گزارش شد و پس از تشکیل نشست شورای مدیریت بحران در استانداری، بلافاصله هلال احمر در شهرستان های تایباد، تربت جام و خواف به حالت آماده باش در آمدند و آمبولانس‌های این شهرستان ها به نقطه صفر مرزی دوغارون اعزام شدند. غلامرضا صیادی افزود: لحظات اول حادثه به دلیل حجم بسیار زیاد آتش، نیاز به نیروهای آتش نشانی بود که آتش نشانان شهرستان های مشهد، تایباد وتربت جام به منطقه اعزام شدند. وی با بیان این که هم اکنون بیش از 35 نفر از جمعیت هلال احمر تایباد و شش تیم آماده عملیات و همچنین یک دستگاه اتوبوس آمبولانس و چهار دستگاه آمبولانس هلال احمر در مرز دوغارون مستقر هستند، ادامه داد: تا این لحظه درخواست کمک امدادی در راستای انتقال مصدوم یا مجروح نشده است.وی گفت: آتش مهار شده ؛ اما هنوز هیچ گزارشی از تعداد قربانیان و مصدومان از سوی افغانستان ارائه نشده است. وی افزود: استاندار و دیگر مدیران مربوط در نقطه صفر مرزی حاضر هستند و قرار است والی هرات در نشستی در نقطه صفر مرزی شرکت و درخواست های خود را مطرح کند.
توقف ارائه خدمات گمرکی در دوغارون
ناظر گمرکات خراسان رضوی نیز شب گذشته در گفت و گو با خراسان اظهار کرد: در پی این حادثه ارائه خدمات گمرکی و تبادل کالا در مرز و گمرک دوغارون شهرستان تایباد از ظهر شنبه متوقف شد. امید جهانخواه افزود: سمت مرز ایران هیچ مشکلی وجود ندارد و دستگاه های امدادی مستقر شده اند و هنوز آماری به صورت رسمی یا غیر رسمی از تعداد قربانیان و میزان خسارت های وارد شده منتشر نشده است. وی ادامه داد: در این حادثه هیچ خسارتی به تاسیسات گمرک دوغارون وارد نشده است.
باز نگه داشتن مرز برای ورود کامیون ها و افراد فراری از آتش
همچنین به گزارش ایرنا، سخنگوی وزارت امور خارجه با تشریح اقدامات ایران برای مقابله با آتش سوزی در گمرک اسلام قلعه افغانستان گفت: جمهوری اسلامی ایران برای کمک به آسیب‌دیدگان و مجروحان احتمالی حادثه، تدابیری اتخاذ کرده و تماس میان مقام‌های ذی ربط دو کشور در این خصوص در جریان است. سعید خطیب‌زاده افزود: با هماهنگی وزارت امور خارجه و مرزبانی و دیگر دستگاه‌های ذی ربط مرز اسلام قلعه – دوغارون به روی کامیون‌ها، خودروها و افرادی که برای گریز از آتش‌سوزی به سمت مرزهای ایران گریخته بودند، باز نگاه داشته شد.
تراکم کامیون های حامل سوخت به دلیل خرابی باسکول گمرک اسلام قلعه
انوار/ سخنگوی گمرک با اشاره به این که باسکول گمرک اسلام قلعه خراب بوده است، گفت: توقف و تراکم دو سه روزه کامیون های حامل سوخت برای تعمیر باسکول در گمرک اسلام قلعه موجب انفجار همه تانکرهای حامل مواد سوختی شده است. سید روح ا... لطیفی عصر دیروز در گفت وگو با خراسان با اشاره به این که تخلیه بار یا جابه جایی یدک ها و کامیون های سوخت ایرانی در محوطه گمرک اسلام قلعه انجام می گرفت، افزود: احتمالا همه تانکرهای سوخت منفجر شده است. وی با بیان این که اظهارنظرهای برخی رسانه های خارجی درباره علت انفجار بیشتر جنبه ایجاد فضای روانی دارد، تصریح کرد: اگر گمرک اسلام قلعه سرعت عمل می داشت و مجهز به سیستم اطفای حریق بود، این حادثه با این وسعت رخ نمی داد. وی افزود: از آن جایی که آتش سوزی بر اثر گاز و مشتقات نفتی بوده، خاموش کردن این نوع آتش فقط توسط خودروهای آتش نشانی مجهز به پودرپاش و کف های مخصوص امکان پذیر است درصورتی که شهر تایباد و شهرهای نزدیک مجهز به خودروهای آتش نشانی معمولی هستند.