اقتصاد ایران معلق میان خبرهای خوب و بد

کارشناس اقتصادی صداوسیما گفت: طی روزهای اخیر مهم‌ترین و تاثیرگذارترین خبر برای اقتصاد ماجرای رد لایحه بودجه 1400 توسط مجلس بود. پس از این اتفاق بخش خصوصی کاملا در شوک فرو رفت چراکه اکنون یک خلاء تئوریک بر فضای اقتصاد حاکم شده است. یعنی این مسئله نشان داد که نه مجلس برنامه‌ای برای خروج از بحران داشته و نه دولت سیاستی در دست دارد. در چنین شرایطی بخش خصوصی نیز قدرت خود را از دست می‌دهد و با رد لایحه اقتصاد کاملا فهمید که هیچ سناریوی برای خروج از بحران در دست هیچ نهادی نیست.

امروزه اقتصاد ایران گوش به فرمان اخبار مختلفی در حوزه سیاست‌های بین‌المللی، داخلی ، بهداشت و ... بوده و مدت‌هاست تحت تاثیر عوامل مختلف روانی قرار دارد. به همین دلیل است که هرگونه خبر، تصمیم و یا شایعه‌ای می‌تواند وضعیت بازارهای اقتصادی را تغییر دهد. به عنوان نمونه برخی از کارشناسان از تاثیر خبر آغاز تزریق واکسن کرونا در ایران بر بهبود فضای اقتصادی سخن می‌گویند و عده‌ای دیگر به فضای ناامید به وجود آمده ناشی از صحبت‌های اخیر بایدن اشاره می‌کنند. به گفته آنها طی ماه‌های اخیر انتظارات کاهشی در بازارهای مختلف تقویت شده بود اما سخنرانی اخیر بایدن بدون اشاره‌ به برجام، بر ناامیدی معامله‌گران به آینده روابط دیپلماسی دامن زد و همین مسئله می‌تواند بار دیگر نوسان را راهی بازارهای داخلی کند.

واکنش‌ اقتصاد ناشی از آشقتگی‌هاست

با توجه به این مسائل حال مهم‌ترین پرسش این است که چرا اقتصاد ایران به سرعت نسبت به اتفاقات، اخبار و شایعات از خود واکنش نشان می‌دهد؟ علی مروی، کارشناس اقتصادی صداوسیما و استاد دانشگاه با اشاره به تاثیرپذیری اقتصاد ایران از هرگونه اخبار و تصمیمی به «ابتکار» گفت: در اقتصاد نظریه، به نام نظریه ادوار تجاری وجود دارد.

براساس نظریه ادوار تجاری اقتصاددانان در دوره‌های مختلف تاریخ سعی می‌کردند که علت رکود و رونق اقتصاد کشورهای مختلف را توضیح دهند. در دوره‌ای که اقتصاددانان نمی‌توانستند بر اساس این نظریه مطالبی را توضیح دهند صحبت تاثیر ستاره‌شناسی و نجوم بر اقتصاد به میان آمد و کارشناسان سعی می‌کردند با این روش اطلاعاتی را از اقتصاد ارائه دهند. واقعیت این است که اکنون بی‌نظمی اقتصاد ایران بیش از حد نرمال شده و قواعد کاملا به هم ریخته و در چنین شرایطی برای تحلیل وضعیت موجود اقتصاددانان از هر طریق و روشی برای تحلیل وضعیت استفاده می‌کنند. البته که ایرادی برای استفاده از روش‌های مختلف برای تحلیل مسائل اقتصادی وجود ندارد و وضعیت آشفته نیز به سیاست تصمیم‌گیران باز می‌گردد و به دلیل همین آشفتگی، اقتصاد از هرگونه خبری به راحتی تاثیر می‌پذیرد.


خبر آغاز تزریق واکسن تا چه اندازه انتظارات را به بهبود شرایط اقتصاد نزدیک می‌کند؟

این کارشناس اقتصادی صداوسیما در ادامه گفت‌وگو با اشاره به خبر تزریق واکسن کرونا و تاثیر آن بر فضای اقتصاد، گفت: اخیرا خبر ورود محموله واکسن به ایران منتشر شده است. اینکه این خبر بر اقتصاد ایران تاثیرگذار خواهد بود یا خیر؟ باید بگویم تا زمانی که تزریق واکسن به مرحله اجرا نرسد تاثیر آنچنانی نخواهد داشت و اگر هم خوش‌بینی ایجاد کند بدون شک خوش‌بینی بیشتر در زمینه سلامت و بهداشت است تا اقتصاد ایران.

اولویت بایدن، سامان دادن به اوضاع آشفته کشور خودش است

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تاثیر صحبت‌های اخیر بایدن بر بازارهای داخلی اشاره کرد و در این‌باره ادامه داد: بایدن اخیر سخنرانی داشته و اکنون عده‌ای منتظر واکنش اقتصاد به صحبت‌های اخیر رئیس‌جمهور آمریکا هستند. ما باید بدانیم بایدن رئیس جمهور آمریکایی با شرایط ثبات نشده و با کشور متزلزلی روبه‌رو است‌، در چنین شرایطی اولویت این رئیس جمهور قطعا مشکلات کشور خودش خواهد بود و طی سخنرانی‌اش به این مسئله کاملا اشاره کرده است. البته طی سخنرانی به مسئله بازگشت به پیمان آب‌وهوایی اشاره‌ای شد اما باید بدانیم که اولویت دولت آمریکا بدون شک مشکلات کشور خودش خواهد بود.

مروی اظهار کرد: اقتصاد ایران بیش از اندازه نسبت به مسائل مختلف هیجانی عمل می‌کند و اینکه بازارها به سرعت به خبرهای خوب و بد واکنش نشان می‌دهند اصلا اتفاق خوبی نیست. اکنون اقتصاد نمی‌داند نسبت به خبر تزریق واکسن و یا صحبت‌های بایدن چه نوع واکنشی نشان دهد.

رد لایحه بودجه بیش از هر خبر دیگری اقتصاد را در شوک فرو برد

این استاد دانشگاه با بیان اینکه طی روزهای اخیر مهم‌ترین و تاثیرگذارترین خبر برای اقتصاد ماجرای رد لایحه بودجه 1400 توسط مجلس بود ادامه داد: من معتقدم طی روزهای اخیر مهم‌ترین و تاثیرگذارترین خبر برای اقتصاد ماجرای رد لایحه بودجه 1400 توسط مجلس بود. پس از این اتفاق بخش خصوصی کاملا در شوک فرو رفت چراکه اکنون یک خلاء تئوریک بر فضای اقتصاد حاکم شده است. یعنی این مسئله نشان داد که نه مجلس برنامه‌ای برای خروج از بحران داشته و نه دولت سیاستی در دست دارد. در چنین شرایطی بخش خصوصی نیز قدرت خود را از دست می‌دهد و با رد لایحه اقتصاد کاملا فهمید که هیچ سناریوی برای خروج از بحران در دست هیچ نهادی نیست.

وی افزود: در چنین شرایطی افراد قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌شان را از دست می‌دهند. در این میان وقتی بپرسند مثلا بازار ارز به کدام سمت حرکت خواهد کرد من می‌گویم ممکنه است دلار هر مسیری را برای ادامه حرکت خود انتخاب کند، چراکه قواعد اقتصادی کاملا برهم ریخته است. بنابراین رد لایحه بودجه اثری به مراتب بیشتر از خبر خوب تزریق واکسن و یا خبر بد سخنرانی بایدن برای اقتصاد ایران به همراه داشته است.

اقتصاد 1400 چگونه خواهد بود؟

مروی در پاسخ به این پرسش که شرایط اقتصاد در سال آتی را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: ما در سه ماهه اول سال آتی با انتخابات روبه‌رو هستیم و در چنین شرایطی انتظاری برای ثبات نیست و کمااینکه ممکن است وضعیت اقتصادی کمی بهبود یابد چراکه دولت می‌خواهد تلاش‌هایی را داشته باشد و یا ممکن است مجلس شرایط را متفاوت‌تر بکنند. بنابراین سه ماه اول سال 1400 اتفاق مثبتی به لحاظ ثبات اقتصادی نخواهیم داشت.

وی با بیان این مسئله که وضعیت اقتصاد در سال آتی به فرد انتخاب شده در انتخابات ریاست جمهوری بستگی دارد ادامه داد: من معتقدم وضعیت اقتصاد در سال آتی کاملا به فردی که در انتخابات ریاست‌جهوری انتخاب شده است بستگی خواهد داشت، به عبارت دیگری آن فرد تعیین‌کننده شرایط خواهد بود.

این استاد دانشگاه در پایان اظهار کرد: متاسفانه اکنون چهره‌های مطرح برای انتخابات نشان می‌دهد که حداقل یک سالی زمان لازم است تا ببینیم این افراد چه ایده‌ای برای خروج از بحران و بهبود شرایط در سر دارند، اما آن چیزی که مشخص است برای حداقل سه ماه اول سال بعید می‌دانم اتفاق مثبت خاصی رخ دهد.