«مردم روی ارز و پول خارجی سرمایه‌گذاری نکنند؛ زیرا برای منافع ملی خوب نیست؛ این موضوع را بارها با مردم در میان گذاشته‌ام و خوشبختانه حرف‌های من هم مشخص شد که درست توصیه کردم.»
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی با توجه به کاهش قیمت ارز و هیاهوی برخی‌ها برای خرید ارز این جمله را مطرح کرد و از مردم خواست که توصیه‌ها را جدی بگیرند تا متضرر نشوند.
این روزها در مسائل ارزی چند موضوع مورد توجه قرار گرفته است، اول اینکه قیمت ارز با تغییر ریاست جمهوری امریکا چه مسیری را طی خواهد کرد و آیا بازار ارز 15 هزار تومانی که رئیس جمهوری پیش‌بینی آن را کرده است، می‌رسد؟ نکته دیگری که درباره آن صحبت می‌شود آزاد شدن ارزهای بلوکه شده ایران است و اینکه طی چند وقت اخیر دولت ارز مورد نیاز خود را چگونه تأمین کرده است؟
رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه جلسه هیأت دولت و همچنین در برنامه زنده شبکه افق به خیلی از سؤالات و ابهام‌های عنوان شده پاسخ داد و به موضوعاتی اشاره کرد که اگر دولت آن را مدیریت نکرده بود با وجود تحریم‌های پرفشار و شیوع ویروس کرونا اتفاق می‌افتاد.
او گفت: «اگر ما(بانک مرکزی) برنامه‌های جلوگیری از ارزپاشی را اجرا نمی‌کردیم، قیمت دلار به حدود ۵۰ هزار تومان و تورم به بالای ۱۲۰ درصد می‌رسید.»
فعالان اقتصادی هم از اواخر ماه خرداد سال‌جاری نسبت به ارز 50 هزار تومانی پیش‌بینی‌ها داشتند و می‌گفتند به جهت محدودیت منابع ارزی و کاهش شدید فروش نفت، احتمال دارد که قیمت ارز رکورد بزند و در مقابل پول ملی با شدیدترین افت مواجه شود.
در ماه‌های گذشته با نوسان متناوب قیمت ارز و تجربه دلار 30 هزار تومانی خیلی‌ها به این نتیجه رسیدند که پول ملی دیگر نمی‌تواند ارزش خود را حفظ کند و اقتصاد رو به زوال است؛ اما در همان برهه رئیس کل بانک مرکزی از مردم و فعالان اقتصادی خواست که صبر کنند تا هیجانات بازار ارز فروکش کند. او بارها در اینستاگرام خود تأکید کرد که قیمت ارز کاهش پیدا می‌کند و تمام افرادی که تب خرید ارز دارند، متضرر می‌شوند.
از حدود دو ماه پیش ثبات اقتصادی در حال تحقق است و قیمت ارز در حدود 21 تا 22 هزار تومان در نوسان است و حتی روز گذشته قیمت ارز به نزدیک 20 هزار تومان هم رسید. در این شرایط فعالان اقتصادی از دولتمردان می‌خواهند که با وجود تمام مشکلات؛ وضعیت فعلی حفظ شود تا بتوانند بر ادامه فعالیت خود تمرکز داشته باشند.
در این میان همتی گفته است: «همان‌طور که رئیس جمهوری هم گفت احتمال دارد دلار به ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان برسد؛ البته ایشان هم گفته که اگر دلارهای بلوکه شده آزاد شود.»
بخشی از پول‌های بلوکه شده، آزاد شد
همچنین رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه جلسه دولت در پاسخ به این سؤال که آیا پول‌های مسدود شده ایران آزاد شده است، گفت: «برای رفع مشکلات ارزهای مسدود شده تلاش می‌کنیم، بخشی از این منابع آزاد شده است و اکنون در حال استفاده از آن هستیم، بخش دیگر نیز بتدریج از طریق تحولاتی که در حال رخ دادن است تأمین خواهد شد؛عمده این پول‌ها برای بانک مرکزی است و این امر قدرت بازارسازی بانک مرکزی را افزایش می‌دهد و هر زمانی که اراده کنیم می‌توان از آنها استفاده کرد.»
وی درباره اینکه با آزادسازی ارزهای مسدود شده آیا بانک مرکزی اجازه می‌دهد قیمت ارز در مسیر نزول قرار گیرد، تأکید کرد: «رئیس کل بانک مرکزی نخستین فردی است که طرفدار افزایش ارزش پول ملی است، حیثیت و اعتبار رئیس بانک مرکزی به تعدیل نرخ ارز است. این مسأله چیزی نیست که قرار باشد دو روزه رخ دهد بالاخره باید فعالان اقتصادی خود را بتوانند با شرایط جدید وفق دهند.سامانه نیما با بازار اسکناس چنین فرقی را دارد که در بازار اسکناس بسرعت تعدیل قیمت‌ها رخ می‌دهد اما در بازار نیما به‌دلیل اینکه صادرکننده و وارد کننده در حال خرید هستند، انجام معاملات دو روز به طول می‌انجامد روند کاهشی آن کندتر است.»
کره جنوبی اراده‌ای برای آزادسازی پول ایران ندارد
در راستای برگشت ارزهای بلوکه شده ایران، رئیس کل بانک مرکزی به کره جنوبی اشاره کرد و گفت: اراده سیاسی در مسئولان کره جنوبی برای حل این موضوع نیست اما این بار قول داده‌اند تا دست پر برگردند و این قولی است که قائم مقام وزارت امور خارجه این کشور داده است.
وی افزود: «کره درخواست ارائه برخی اقلام از جمله تست کرونا و آمبولانس را به ایران داده است؛ در حالی که به هر حال ۷ میلیارد دلار از این منابع در کره جنوبی بلوکه بوده و این کشور باید آن را آزاد کند.مشکل اینجاست که کره جنوبی باید منابع ایران را از طریق امریکا بپردازد.»
دست‌های امریکا پشت همه منابع بلوکه شده ایران است
رئیس کل بانک مرکزی درباره آزادسازی درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز ایران به عراق نیز گفت: «عراق در خصوص پرداخت وجوه مربوط به صادرات برق و گاز ایران به عراق، اراده سیاسی ندارد؛ زیرا درآمدهای نفتی عراق به نحوی طراحی شده که درآمدها باید از واشنگتن پرداخت شود.»
همتی اضافه کرد: «پشت همه این منابع بلوکه شده و عدم آزادسازی آن، دست‌های امریکا است؛ اما به هر حال ما باید تلاش کنیم و نمی‌توانیم بنشینیم؛ به همین دلیل ما با نخست‌وزیر عراق هم مذاکره کرده ایم؛ تحریم‌ها دست عراق را نیز بسته است البته راهکارهایی که عراق برای آزادسازی منابع ایران ارائه داده با اجازه امریکا بوده است؛ البته ما هم از این پول‌ها حتی در سنوات گذشته هم برای کالاهای اساسی استفاده می‌کرده‌ایم.»
من می‌دانم که ترامپ چه بر سر اقتصاد ایران آورد
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: «ترامپ برای سرنگونی و تعدیل نظام سیاسی ایران آمده بود و بنابراین نحوه برخورد و تعامل او با محور تغییر سیاسی و فروپاشی ایران بود؛ اما امروز روز شکست آنها برای فشار حداکثری بر ایران بوده و پایان عمر ترامپ، به معنای پیروزی ایران است؛ چراکه من بخوبی می‌دانم که ترامپ چه بر سر اقتصاد ایران آورد.»
همتی افزود: «ترامپ تلاش می‌کرد تا با حداکثر کردن تورم، اقتصاد ایران را به سمت ابرتورم و فروپاشی اقتصادی حرکت دهد؛ در حالی که ابرتورم باید ماهانه رقم‌های بزرگی را به تورم اضافه کند که قابل کنترل نباشد؛ اما خوشبختانه در این حوزه آنها موفق نشده‌اند.»
نباید اقتصاد را شرطی و معطل کرد
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: «نباید اقتصاد را شرطی کرد؛ یعنی اقتصاد را نباید معطل این دولت و آن دولت کرد؛ پس ما در هدایت اقتصاد ملی موفق بودیم، البته تحولات خوبی هم رخ داد و رشد اقتصادی مثبت شد که ما این روند را ادامه می‌دهیم؛ پس اگر بایدن و تیمش در مورد خواسته‌های ایران، همراهی کردند بهتر است؛ در غیر این صورت از مواضع خود کوتاه نخواهیم آمد.»
همتی افزود: «درحوزه اقتصاد مقاومتی کارهای خوبی انجام شده؛ اما به هر حال اثر تورمی مسکن مهر را نباید فراموش کرد؛ اگرچه جنبه مثبت را هم باید دید، البته باید به بحث پایه پولی و تورم هم پرداخته شود.»
خط مقدم اقتصاد مقاومتی، بانک مرکزی بود
وی بیان کرد: «بانک مرکزی مهم‌ترین کار را در اقتصاد مقاومتی انجام داده که همه مردم باید نسبت به آن اطلاع داشته باشند؛ چراکه در این شرایط بسیار سخت و بی‌سابقه‌ترین تحریم، یک روز در کشور کمبودی وجود نداشت.»
مطمئن هستم فشار بر مردم کمتر می‌شود
به گزارش ایرنا، همتی افزود: «برای اجرای مصوبات ستاد ملی کرونا ۷۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی تزریق کردیم و این موضوع، جهش نقدینگی را ایجاد کرد؛ بنابراین شوکی که ارز ایجاد کرد به همین دلیل بود.اکنون مسیری را طی می‌کنیم که درآمدهای ارزی بیشتر شده است و من مطمئن هستم که فشار بر مردم کمتر می‌شود.»
وی گفت: «در دو سال قبل میانگین درآمد نفتی ما به زیر ۲۰ میلیارد دلار رسید، در حالی که در سال‌های گذشته سالانه ما بالای ۴۰ میلیارد دلار درآمد ارزی حاصل از فروش نفت مواجه بودیم که البته این ۲۰ میلیارد دلار نیز در عراق و سایر کشورها بلوکه شد. سیاست ما در سال ۹۷ به بعد، این بود که ارزپاشی نکرده و اجازه دهیم که نرخ ارز در بازار تعیین شده؛ به نحوی که ما قدرت تأمین نیازهای اساسی کشور را داشته باشیم و این استراتژی اصلی ما بود.»
اداره اقتصاد کشور بدون نفت است
رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد: «ما قدرت خود در تأمین دارو و کالاهای اساسی را نباید جایگزین ارزپاشی در بازار می‌کردیم، در حالی که تا به امروز در سال‌جاری نزدیک به ۸ میلیارد دلار ارز به کمک صادرکنندگان برای کالاهای اساسی و مواد اولیه و دارو تزریق کردیم.»
وی گفت: «اکنون اداره اقتصاد کشور بدون نفت است که این امر، با بستن نفتکش‌ها و بیمه‌ها و منابع ارزی خارج از کشور از سوی امریکا، کار مهمی بود که ما برای آن برنامه‌ریزی کردیم؛ البته فشار روی مردم بسیار زیاد بود.»
رئیس بانک مرکزی اظهار کرد:
«بانک مرکزی ذخایر ارزی داشته است؛ البته ما هنوز هم ارز را از دولت ۴۲۰۰ می‌خریم و دولت طبق قانون همه ارزهای خود را به بانک مرکزی می‌فروشد؛ اما وقتی که درآمدهای ارزی کم شد؛ ما از ارزهای قبلی ذخیره شده خود استفاده کردیم.»
فقط یک میلیارد یورو برداشت کردیم
همتی اضافه کرد: سال قبل ۱۲ درصد از منابع صندوق که معادل ۵ میلیارد دلار بود، به ارز نیمایی تسعیر کردیم که من شخصاً مخالف بودم؛ چراکه این خود، ۵۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومان پایه پولی را بالا برد و این تأثیر خود را گذاشت.
وی افزود: «ما امسال فقط یک میلیارد یورو برای کرونا با اجازه رهبر معظم انقلاب ارز از صندوق توسعه ملی دریافت کرده که آن را تبدیل به ریال کردیم. نقدینگی در دوره من رشد جدی نداشته؛ رشد نقدینگی مهم است نه حجم نقدینگی که آن هم به طور میانگین در ۲۰ سال گذشته، ۲۷.۹ درصد بوده؛ در حالی که در سال ۹۸ که بدترین فشارها وارد شد، این رقم به ۳۰.۵ درصد رسید که کمتر از ۳ واحد درصد بالا رفت.»
رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: «امیدواریم با آزادسازی منابع بلوکه شده، وضعیت بهبود یابد؛ این در حالی است که اگر دو میلیارد دلار از این پول‌های بلوکه شده در اختیار من باشد، می‌توان ۴۰ هزار میلیارد تومان از پایه پولی را با فروش ارزها جمع کرد. البته برخی از منابع مثل کرونا را بانک مرکزی نمی‌تواند پرداخت نکند.»
وی اضافه کرد: «من دو سیاست دارم که مورد قبول رئیس جمهوری است که یکی صیانت از منابع ارزی و دیگری، تقویت رقابت اقتصادی در کشور است تا از خروج سرمایه جلوگیری کنیم.»