آرمان- ایران به‌دلیل دارابودن اقلیم چهارفصل یکی از 20 تولیدکننده بزرگ گل و گیاه در جهان به شمار می‌آید. گرچه ضعف‌های صادراتی باعث شده که درآمد فروش گل ایران به کشورهای خارجی تنها به اندازه یک‌پنجم توان واقعی کشور باشد. از سوی دیگر به‌دلیل نبود نظارت کافی شاهد قاچاق روزافزون گل هستیم و این امر بیشترین آسیب را به صنعت پرورش گل و بازار آن وارد کرده است. همچنین مسئولان ذی‌ربط بیش از آنکه حامی واحدهای رسمی باشند، به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که راه برای ورود دلالان به بازار باز می‌شود. در حالی که انتظار می‌رود هزینه پرورش گل و گیاه کاهش یابد، برخی نهادها قراردادهایی را با دلالان منعقد می‌کنند که بیشتر در حوزه قاچاق گل فعالیت دارند و این امر موجب تعطیلی بسیاری از گل‌فروشی‌های مجاز می‌شود.
در این‌باره غلامحسین سلطان‌محمدی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گل و گیاه استان تهران، به «آرمان» می‌گوید: کشور ما در تولید گل، مقام هفدهم و در حوزه صادرات مقام ۱۰۷ را در دنیا دارد و علت رتبه پایین ما در حوزه صادرات، نداشتن تولید انبوه گل است. در شرایطی که تسهیلاتی برای تولیدکنندگان در نظر گرفته شود و قیمت نهایی گل کاهش یابد، دیگر قاچاق گل به‌صرفه نخواهد بود و ریشه آن خشکیده می‌شود.
زمانی که قاچاق سودآور باشد، طبیعتا عده‌ای برای دستیابی به منافع شخصی ریسک می‌کنند و به قیمت از بین‌بردن منافع ملی قاچاق را افزایش می‌دهند. برای مثال وقتی قاچاقچی بتواند گل 5000 تومانی داخلی را با 2000 تومان وارد کند، قطعا برای او سودآور است و او سود بیشتری نسبت به تولیدکننده داخلی می‌برد. در نتیجه انتظار می‌رود علاوه بر رشد نظارت‌ها، تسهیلاتی برای تولیدکنندگان داخلی در نظر گرفته شود تا آنها قربانی قاچاق نشوند.
اولین گل‌فروشی مدرن و تولیدکننده صنعتی مشهور که به او امپراتور گل هم می‌گویند سیدحسن زعیم است. موسسه کشاورزی و گل‌های زعیم از سال ۱۳۱۹ شروع به کار کرد و او بر حسب علاقه وارد این کار شد. پس از چندی که توان سفر به خارج از کشور را یافت، اقدام به واردات انواع گل‌ها و درختچه‌های زیتنی به داخل کشور کرد.
ترویج فرهنگ خرید گل‌وگیاه
تهران 4300 گل‌فروشی دارد که هر کدام نسبت به توان مالی‌شان پر از انواع گل‌های لوکس و گران‌قیمت هستند. حتی فروش گل و گیاه وارد فضای کسب‌و‌کار اینترنتی هم شده است. رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گل و گیاه استان تهران درباره مزایا و معایب فعالیت فروشگاه‌های آنلاین گل و گیاه در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: این سایت‌ها می‌توانند سبب ترویج خرید گل و گیاه در جامعه شوند. با توجه به اینکه اگر این سایت‌ها به مردم آموزش دهند چگونه از گل و گیاه خود مراقبت کنند، قطعا مردم به نگهداری از آنها روی می‌آورند. غلامحسین سلطان‌محمدی در ادامه می‌افزاید: فروشنده و تولیدکننده گل و گیاه باید اطلاعات کافی در اختیار خریداران قرار دهند، مردم پس از خرید و از بین رفتن گل و گیاه‌های خود به‌دلیل نداشتن مهارت کافی از خرید و نگهداری گل و گیاه دلسرد می‌شوند.
او در مورد معایب فروش آنلاین گل ادامه می‌دهد: درست است که سرانه فروش سالانه گل در کشور بالا می‌رود، اما فروش آنلاین به‌دلیل سهولت خرید و دسترسی آسان برای مشتریان گل به بازار سنتی گل ضرر می‌زند. سلطان‌محمدی دلایل کساد بازار گل را نبود فرهنگ خرید گل عنوان می‌کند و یادآور می‌شود: وزارت صنعت و معدن و رسانه‌ها باید اطلاعات کافی برای نگهداری گل به شهروندان ارائه دهند، چراکه سرانه مصرف گل و گیاه در اروپا برای هر فرد سالانه 150 تا 200 شاخه گل است، اما سرانه مصرف در کشور ما به 10 شاخه هم نمی‌رسد. در 365 روز سال قیمت گل در روز تولد حضرت فاطمه(س) چندبرابر می‌شود و مردم نیز صرفا سالی یک بار در همین روز گل می‌خرند.
در صورتی که قیمت تمام‌شده گل در کشور پایین آورده شود قطعا فروش گل بالا می‌رود. در حال حاضر قیمت فروش گل رز 8000 تومان است و افرادی هم که برای خرید گل به گل‌فروشی رجوع می‌کنند، توان خرید بیش از چند شاخه را ندارند، زیرا توان مالی مردم برای خرید کالا کم شده است. رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گل و گیاه استان تهران عنوان می‌کند: کشور ما در تولید گل مقام هفدهم و در حوزه صادرات مقام 107 را در دنیا دارد و علت آن نداشتن تولید انبوه است. در شرایطی که قیمت گل در کشور پایین آمده باشد هیچ قاچاقچی به قاچاق گل به کشور فکر نمی‌کند، چون زمانی برای او سودآور است که قیمت تمام‌شده در کشور بالا باشد و آنها با قیمت ارزان گل وارد کشور کنند.
درآمد مناسبتی
گل‌فروشی شغلی است که بسیاری از افراد صرف علاقه به آن روی آورده‌اند. درآمد گل‌فروشی در ایران مناسبتی است و از مشکلات دیگر این شغل می‌توان به نبود فرهنگ خرید گل در بین مردم اشاره کرد. با توجه به شرایط، اکثر فعالان صنعت گل ایران به وضعیت بد بازار اشاره می‌کنند، طوری که به‌نظر می‌رسد آنهایی که در این شغل باقی مانده‌اند پای عشق و علاقه‌شان است که به کارشان ادامه می‌دهند. رکود اقتصادی و قاچاق گل به کشور سبب ایجاد مشکلاتی برای تولیدکنندگان و فروشندگان گل و گیاه شده.
در همین راستا، «آرمان» به سراغ گل‌فروشان رفته و از نزدیک با آنها درباره مشکلات و مطالباتشان گفت‌و‌گویی داشته است. علی باندرجانی، گل‌فروشی است که در خیابان قائم‌مقام تهران فعالیت دارد. او در پاسخ به اینکه مشکلات گل‌فروشان چیست می‌گوید: در صورت فروش‌نرفتن گل‌ها، محصولات و سرمایه ما از بین می‌رود و در ماهی که تقاضا وجود ندارد باید محصولات خود را دور بریزیم. باندرجانی همچنین با اشاره به تقاضای پایین گل می‌افزاید: مردم در شرایط اقتصادی کنونی به خرید گل اهمیت نمی‌دهند، زیرا توان خرید مردم به‌شدت کاهش پیدا کرده است.
این گل‌فروش می‌گوید: ما در سال‌های گذشته شرایط بهتری در فروش گل و گیاه داشتیم و مردم علاقه بیشتری به خرید گل و گیاه نشان می‌دادند. او در پاسخ به این سوال كه گران‌ترین گل كدام است، بیان می‌کند: گران‌ترین گل، ارکیده و آنتلیوم و پرفروش‌ترین گل، رز است. گل‌فروش دیگری واقع در خیابان قائم‌مقام فراهانی می‌گوید: پردرآمدترین و شلوغ‌ترین روزهای کاری گل‌فروشان مربوط به روز مادر و ولنتاین است. هر گل‌فروشی نسبت به ابعاد مغازه و محل آن فروش متفاوتی دارد. ممکن است یک گل‌فروشی کوچک در محلی پررفت‌و‌آمد ماهانه 100میلیون تومان درآمد داشته باشد، اما گل‌فروشی بزرگی در ماه 10 تا 20 میلیون درآمد کسب کند.
نمی‌توان درآمد ثابتی را برای این شغل اعلام کرد، زیرا گاهی فروش گل‌فروشی‌ها به گل محدود نمی‌شود. بعضی از آنها گل‌آرایی ماشین عروس و گل‌آرایی صحن مراسم‌های مختلف را انجام می‌دهند، این گل‌فروش باتجربه از انتظارات گل‌فروشان از دولت اشاره کرد و گفت امیدوارم دولت راه‌حلی برای قاچاق گل و گیاه بیندیشد تا از متضررشدن تولیدکنندگان داخلی جلوگیری شود. او می‌افزاید: تولید گل با رکود بازار به‌سختی ممکن است و حتی گاهی قیمت تمام‌شده تولید بسیار بالاتر از قیمت عرضه گل در بازار است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده برای راه‌اندازی یک گل‌فروشی بین 80 میلیون تا 100 میلیون تومان سرمایه اولیه نیاز دارید. البته اجاره مغازه بستگی به متراژ و محل آن دارد، ولی به‌طور متوسط بین 30 میلیون تا 40 میلیون تومان رهن و دو تا سه‌میلیون تومان اجاره نیاز است. برای دکوراسیون و تزئینات داخل مغازه و کولر گازی و هواکش مطلوب نیز بین پنج‌میلیون تا هفت‌میلیون تومان سرمایه نیاز است. تهیه مواد اولیه نیز که معمولا به‌صورت هفتگی خریداری می‌شود هفته‌ای 1.5 میلیون تا دو‌میلیون خرج برمی‌دارد. هزینه انرژی هم حداقل ماهانه یک‌میلیون تومان می‌شود که به آن حقوق حداقل یک کارگر با حقوق حداقل یک‌میلیون و 500هزار تومان در ماه را باید اضافه کرد.