بر اساس گزارشها، دولت با پتروشیمیها توافق کرده که ارز حاصل از صادرات آنها که مدتی قطع شده بود، مانند سابق در بازار عرضه شود. همچنین قرار است ارز مورد نیاز خودروسازیها و کارخانهها نیز از این پس توسط مرکز مبادلات تامین شود. در نتیجه، بهنظر میرسد کفه عرضه و تقاضا بهسمت کاهش قیمت ارز متمایل شده است.
تقابل عوامل کاهشی و افزایشی نرخ ارز
گروه بازار پول- بازار ارز در حالی امروز آغاز به کار میکند که سرنوشت یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر این بازار بامداد روز گذشته معلوم شد. تعدیل قیمت بنزین و گازوئیل یکی از عواملی بود که دامنه نوسان در بازار ارز را افزایش داده بود. با روشن شدن وضعیت قیمتی این حاملها سوال مهم این است که روند بازار در آغاز هفته به چه شکل است. آیا بازار در ادامه مسیر دو روز آخر هفته روند کاهشی را پی میگیرد، یا همانند سه روز ابتدای هفته با افزایش قیمت آغاز میکند؟ برآوردها نشان میدهد تنها عاملی که میتواند موجب تحریک صعودی بازار شود اعلام افزایش قیمت حاملها است. این عامل به صورت روانی بر بازار تاثیرگذار است، اما در مقابل این عامل، سه عامل دیگر وجود دارد که دستاندازی در برابر افزایش قیمت ارز در بازار آزاد محسوب میشود.
مداخله غیرمستقیم در بازار
تقویت عرضه: روز پنجشنبه دو تصمیم مهم از سوی مسوولان دولتی اتخاذ شد که میتوان آن را به معنای مداخله دولت در بازار توصیف کرد. دولت این بار به جای دخالت مستقیم و تزریق ارز، اقدام به سیاستگذاری با هدف تنظیم بازار کرد. اولین تصمیم توافق با پتروشیمیها برای تداوم عرضه ارز آنها در بازار آزاد بود. گفته میشود هفته گذشته به دلیل برخی مباحث بر سر قیمتگذاری محصولات روند عرضه ارز از سوی این واحدها کاهش یافته بود. با رفع چالشهای بهوجود آمده این مسیر هموار شده و انتظار میرود در هفته جاری میزان ارز تزریقی از سوی پتروشیمیها به بازار افزایش یابد؛ بنابراین بازار در بخش عرضه تقویت میشود. این عامل مهم میتواند اثر کاهشی محسوسی بر بازار ارز داشته باشد و کمک کند نوسانات مقطعی بازار ارز محدود و شاهد ثبات در این بازار باشیم. خبرگزاری تسنیم نیز به نقل از یک مقام مسوول خبر داد:یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت دلار طی روزهای اخیر، توقف عرضه ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به بازار بوده است و حالا بر اساس گفتههای همان مقام مسوول این مشکل از دو روز قبل حل شده است؛ بنابراین آرامش بهزودی به بازار ارز برمیگردد. این مقام مسوول گفته: «طی هفتههای اخیر بهعلت مسائلی که در مسیر صادرات محصولات پتروشیمی به وجود آمده بود، عملا صادرات با وقفه مواجه شده بود و پیرو آن تزریق ارز حاصل از صادرات هم به بازار متوقف بود. همین توقف، تعادل میان عرضه و تقاضا را بر هم زد و باعث افزایش قیمت ارز در بازار شد.مشکل تزریق ارز پتروشیمیها از دو روز قبل حل شده و روند سابق به جریان افتاده است. بر همین اساس انتظار میرود ظرف هفته آینده قیمت ارزهای مختلف بهویژه دلار به سطح سابق بازگردد.»
کاهش تقاضا در بازار: تصمیم دیگر به تامین ارز قطعهسازان خودرو با نرخ مبادلهای ارز بازمیگردد. با تصمیم دولت قطعات خودرو در گروه 9 کالایی قرار گرفت و مشمول تخصیص ارز با نرخ مبادلهای میشود. بر اساس اعلام بانک مرکزی با توجه به گشايشهاي ارزي حاصله پيرو توافق ژنو و امکان تامين ارز به صورت نامحدود براي واردات کالاهاي اساسي و دارو از محل منابع آزاد شده و در نتيجه، تسهيل امکان استفاده از ارزهاي در دسترس قبلي براي تامين ساير نيازهاي موجود، مقرر شده است تخصيص و تامين ارز مورد نياز براي مواد اوليه کارخانهها و قطعات خودرو، از اين پس از طريق مرکز مبادلات ارزي انجام شود.» این تصمیم بانک مرکزی از نظر فعالان بازار ارز و کارشناسان و تحلیلگران این بازار میتواند به ادامه روند کاهشی موجود در بازار کمک کند تا جایی که قیمتها در این بازار به ثبات برسد. این تصمیم یکی از گروههای تقاضا را از بازار آزاد به بازار رسمی منتقل میکند. کاهش فشار تقاضا در بازار آزاد نیز میتواند اثر کاهشی بر دامنه نوسانات قیمتی داشته باشد؛ بنابراین دیگر عاملی که میتواند در بازار موقعیت کاهشی ایفا کند تصمیم بانک مرکزی برای تخصیص ارز مبادلهای به قطعهسازان است.
کارکرد دو گانه انتظارات
برخی کارشناسان معتقدند: انتظارات قیمتی ناشی از هدفمندی در حال حاضر نقش دوگانه دارد، زیرا قیمتهای اعلام شده از سوی دولت با انتظار مردم فاصله زیادی ندارد. با توجه به این ملاحظه و اثرگذاری این انتظار بر بازار در سه روز ابتدایی هفته گذشته بعید است این عامل امروز هم بر بازار اثر گذار باشد.از سوی مقابل دیدگاهی وجود دارد که کماکان قائل به اثرگذاری خبر اعلام قیمت حاملها بر بازار به صورت روانی و مقطعی است. در مجموع اگر عامل انتظارات افزایشی باشد با توجه به دو عامل واقعی(تقویت سمت عرضه از سوی پتروشیمیها و کاهش تقاضا پس از خروج قطعهسازان از بازار آزاد) میتوان گفت عوامل کاهنده دامنه نوسان بر عوامل افزایشی چربش دارد.حتی اگر در کوتاهمدت بازار با نوسان روبهرو شود انتظار این است که با برجستهتر شدن آثار عوامل واقعی، بازار در مسیر ثبات قرار گیرد.
آخر هفته بازار
بعد از اینکه روز سهشنبه دلار از مرز 3300 تومان عبور کرد و نهایتا قیمت 3340 تومان هم به ثبت رسید، دلالان بازار خود را برای رساندن قیمت به 3400 تومان در روز چهارشنبه آماده میکردند؛ اما روز چهارشنبه بعد از ظهر بازار بر اساس انتظار آنان عمل نکرد و روند کاهشی را در پیش گرفت. دلار از 3340 به طرف پایین حرکت کرد و در نهایت روز پنجشنبه قیمت هر دلار آمریکا به 3250 تومان کاهش یافت. بانک مرکزی هم روز پنجشنبه نرخ رسمی دلار را 2 ریال و پوند را 117 ریال کاهش داد. قیمت سکه هم که روز چهارشنبه تحت تاثیر افزایش کاذب قیمت ارز تا یک میلیون تومان افزایش یافته بود بعد از ناکامی در شکستن سطح یک میلیونی روند نزولی در پیش گرفته و بهنظر نمیرسد شاهد نوسان آنچنانی در این بازار باشیم.