اجرای قانون هدفمندی یارانهها در راستای رعایت عدالت در توزیع ثروت ملی و جلوگیری از مصرف بیرویه منابع همچنین صیانت از حقوق نسلهای آینده اگر چه ضرورتی اجتنابناپذیر است اما ناکارآمدی و عدم برنامهریزی درست در چگونگی شناسایی دقیق افراد جامعه و تاثیر غیرمستقیم بالا رفتن قیمت حاملهای انرژی بر سایر کالا و خدمات آن هم در شرایط کنونی وضعیت اقتصاد بیمار کشور، موجب میشود محاسن اجرای این قانون محدودیتهای شدید اقتصادی را بر کشور بویژه قشر کمدرآمد جامعه تحمیل کند.
عضو سابق هیأت علمی دانشگاه اصفهان گفت: اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها در شرایط فعلی تورمزاست و به بیاعتبار شدن ارزش پول ملی منجر میشود. عبدالحسین ساسان بر این باور است که دولت برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها باید از میزان موفقیتش در مذاکرات با غرب مطمئن شود و اگر احتمال موفقیت آن بالای 50 درصد باشد، میتواند فاز دوم را با نرخ فوقالعاده ملایم آغاز کند. در غیراین صورت جراحی مجدد یک اقتصاد بیمار و دارای عفونت در شرایط فعلی خطرناک است. وی معتقد است در صورتی که دولت اطلاعاتی داشته باشد که مذاکرات به ثمر مینشیند و روابط بینالمللی ایران گسترش مییابد، انجام اقداماتی همچون اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها با در نظر گرفتن سیاستهای لازم در ارتباط با بحث تورم و... میتواند قابل اجرا باشد. این اقتصاددان بر این باور است، دولت اگر مطمئن باشد که لابی صهیونیسم و جناح عقابها و تندروهای آمریکایی بازی را بر هم نمیزنند، میتواند بحث اجرای فاز دوم را با نرخی ملایم از قیمتها آغاز کند.
ساسان افزود: من همچنان نگران این هستم که لابیهای بینالمللی متعددی هستند که با هرگونه توافق ایران با غرب مخالفند و به هر اقدامی برای خنثی شدن آن متوسل میشوند. کشورهای همسایه منفعت تاریخی و باورنکردنی از تیرگی روابط ایران و غرب بردند و از این شرایط یک فرصت تاریخی برای رشد و توسعه خود ساختند بنابراین عاقلانه نیست اگر موافق توسعه روابط ایران و غرب و مجموعه کشورها و شرکتهای اقتصادی جهان باشند. علاوه بر آن، کشورهای مخالف ایدئولوژیک ایران نیز خواستار بازگشت شرایط روابط به حالت قبل هستند. وی اضافه کرد: از سوی دیگر در خود آمریکا گروههای متعددی بویژه سرمایهداران منابع تسلیحاتی هستند که نه فقط درباره ایران که کلا در پی تنش و جنگ هستند چون منافعشان در گرو همین تنشهاست.
ساسان افزود: بر این اساس دولت باید از میزان موفقیتش در این مذاکرات مطمئن باشد. اگر احتمال موفقیت آن بالای 50 درصد باشد، میتواند فاز دوم را با نرخ فوقالعاده ملایم آغاز کند. وی در پاسخ به این سوال تسنیم که اگر احتمال موفقیت در توافقات زیر 50 درصد بود، چه طور؟ گفت: اگر زیر 50 درصد بود، جراحی مجدد یک اقتصاد بیمار و دارای عفونت در شرایط فعلی خطرناک است چرا که در دانش اقتصاد، بحثی به نام اقتصاد بینالملل است که با یک کشف شروع شد و در آن مزیت مطلق و نسبی توسط ریکاردو تعریف شد. گفته میشود سود اصلی و پیشرفت اصلی در مبادله است. به طور مثال اگر استان گیلان در تولید برنج دارای مزیت نسبی است و هرمزگان در تولید سیفیجات، این دو استان تولیدات خود را دارند و عملا مجموع تولیدشان بالا میرود. اگر هرمزگان بخواهد خود به تولید برنج اقدام کند و در این بخش خودکفا شود، عملا خود را از مزیت مبادلات محروم کرده است. خداوند عظمت و برکت و خیر در مبادلات قرار داده که نباید از آن محروم بود.
وی در پاسخ به دیگر سؤال تسنیم که «آیا به نظر شما صحیح ست که اقتصاد کشور را در شرایط انتظاری نگه داشت تا نتیجه مذاکرات معلوم شود؟ در حالی که مشخص نیست به واقع این مذاکرات کی و کجا به نتیجه خواهد رسید. گفت: در این مدت به سناریوهای مختلفی نیاز است. اما در عین حال نباید از گزینه مبادلات نیز غفلت کرد که غفلت از آن خسارات بسیاری برای اقتصاد کشور خواهد داشت. طبیعتا به یک برنامه جامع سیستماتیک نیاز است و همچنین بستهای از سیاستهای مختلف. بستهای که در آن بشدت روی سرمایههای ملی تکیه شود. این اقتصاددان اضافه کرد: مردم را باید به پسانداز بیشتر ترغیب کرد، هزینههای ریسک سرمایهگذاران را کاهش داد. همچنین میتوان از سرمایههای ایرانیان خارج کشور بهره گرفت. از همه مهمتر نباید از ایدههای اقتصادی و حضور کارآفرینان در اقتصاد غافل ماند چراکه فرمول اصلی کنونی در جهان، جذب کارآفرینان است.
بر این اساس، باید با یک عفو عمومی همه کارگزاران اقتصادی گذشته، اقتصاددانان و کارآفرینان ایرانی خارج کشور را به داخل کشور دعوت کرد. ساسان تصریح کرد: من نگرانیهایم را درباره فاز اول و دوم به شکلهای مختلف اعلام کردهام. در عین حال که به دولتمردان دولت یازدهم و مشاوران اقتصادی آن اعتماد دارم ولی نگرانیهایم نیز به قوت خود پابرجاست. مهمترین نگرانی من افزایش تورم است که نتیجه اصلی و مستقیم آن بیاعتبار شدن ارزش پول ملی است. کینز میگوید اگر میخواهی ملتی را نابود کنی نیاز نیست با آن بجنگی یا مردم آن را بیمار کنی و... تنها کافی است ارزش پول آن کشور را پایین بیاوری، با این کار آن کشور در مسیر نابودی قرار میگیرد. وی افزود: اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانهها، تورم ایجاد میکند؛ چه تورم روانی و چه تورم کالبدی یا مالی. ایجاد تورم بیشتر یعنی غیراقتصادی شدن مشاغل مولد، رواج سفتهبازی، کاهش اشتغال، افزایش نرخ ارز، کاهش مجموعه ثروت ملی و...، همینطور به طور سلسلهمراتبی، بر هم ریختن تمام تعادلهای اقتصادی و غیرقابل حل شدن مشکلات اقتصادی. بنابراین من درباره اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها توجیه نیستم، هرچند به دولت یازدهم و اقتصاددانان آن اعتماد دارم و عقایدم همچنان نزد من محفوظ خواهد ماند. امیدوارم پیشبینی من اشتباه باشد.