شهروند| انگلیسی‌ها هم به اظهارات ضد ایرانی ترامپ بی‌اعتنایی کردند. درست در همان روزی که حسن روحانی با ترزامی نخست‌وزیر انگلیس در حاشیه هفتادویکمین نشست سالانه مجمع عمومی ملل متحد دیدار می‌کرد، بزرگترین قرارداد اقتصادی بین دو کشور در پسا برجام در لندن امضا شد . حالا قرار است که ششمین نیروگاه بزرگ خوشیدی دنیا به ارزش٨٠٠ میلیون یورو توسط انگلیسی ها در ایران ساخته شود. نیروگاهی که ظرفیت آن ٦٠٠ مگاوات اعلام شده تا ٣ سال آینده مورد بهره برداری قرار می گیرد . ایران حالا به‌عنوان دومین اقتصاد منطقه متعهد شده که تا سال ٢٠٢٠ میلادی، ظرفیت تولید برق خود را به میزان ٥ گیگاوات افزایش دهد. شرکت کورکاس انگلیس، مجری این طرح می‌گوید، این قرارداد بزرگترین همکاری صورت‌گرفته میان یک شرکت انگلیسی و ایران در پی لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران است؛ اما این تنها انگلیسی‌ها نیستند که در ماه گذشته توجهی به تهدید‌های دولت ترامپ نکرده‌اند.
رضا پدیدار، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با اشاره به رفتار متفاوت اتحادیه اروپا با دولت آمریکا، به «شهروند» می‌گوید: طی ٩ ماه گذشته حدود ١٤٥ هیأت تجاری اروپایی به ایران آمدند که از علاقه آنها برای سرمایه‌گذاری و گسترش مراودات اقتصادی با ایران حکایت می‌کند.
این فعال بخش خصوصی با اشاره به جذابیت بالای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی برای اروپایی‌ها ادامه داد: بر خلاف پروژه‌های نفتی نیروگاه‌های خورشیدی را می‌توان ظرف چند ماه پیاده‌سازی کرد و همین مسأله مدت زمان بازگشت سرمایه در این طرح‌ها را بشدت کوتاه کرده است. آن‌گونه که پدیدار اعلام کرده، طبق هدفگذاری صورت گرفته قرار است که ٢٠ نیروگاه خورشیدی با همکاری اروپایی‌ها در ایران ساخته شود. توافقات اولیه ساخت این نیروگاه‌ها به اتمام رسیده و به‌زودی قرارداد نهایی‌اش امضا خواهد شد.
سهم ایران از انرژی خورشیدی چیست؟
با توجه به مشکلات پیش رو در زمینه استفاده از منابع انرژی فسیلی، در آینده استفاده از انرژی‌های نو مانند انرژی خورشیدی از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود. میزان تابش خورشید در پهنه ایران، ٢,٥ برابر بسیاری از کشورهای اروپایی است و شرایط بهره‌گیری از انرژی خورشیدی در بسیاری از مناطق کشور مهیاست. این در حالی است که این انرژی در ایران سهم اندکی دارد. کشور ما به دلیل قرار‌داشتن بر کمربند تابش خورشیدی از قابلیت خوبی در این زمینه برخوردار است. در ٩٠درصد خاک ایران، بیش از ٣٠٠ روز آفتابی وجود دارد که میزان تابش خورشیدی در این روزها حدود ١٨٠٠ تا ٢٢٠٠ کیلووات ساعت بر مترمربع است.
در بیشتر مناطق ایران به ازای هر متر مربع بیش از ٥ کیلووات ساعت انرژی رایگان از خورشید دریافت می‌شود. یک لامپ ٢٠ واتی برای این‌که ١٠ ساعت در روز روشن باشد، به ٢٠٠ وات ساعت انرژی نیاز دارد. به این ترتیب، با درنظرگرفتن این‌که در هر مترمربع ٥٠٠٠ هزار ساعت انرژی خورشیدی رایگان دریافت می‌شود، می‌توان با انرژی دریافتی از يك متر مربع از سطح ٢٥ لامپ ٢٠ واتی را به مدت ١٠ ساعت در روز روشن نگه داشت. بر این اساس، با اندک توجهی به انرژی خورشیدی می‌توان بدون نیاز به نیروگاه‌های دیگر برای تولید برق و انرژی در کشور از نیروگاه‌های خورشیدی استفاده کرد. در کشور ما از سال ١٣٧٠، تلاش‌هایی با هدف استفاده از انرژی‌های نو و به‌ویژه انرژی خورشیدی انجام شده است که بسیاری از کارشناسان بر این باورند شاهد پیشرفت چشمگیری در این حوزه نبوده‌ایم.
آن‌گونه که رضا پدیدار، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی می‌گوید: بر اساس هدفگذاری صورت‌گرفته در برنامه پنجم توسعه قرار بود که ضریب سرمایه‌گذاری در انرژی‌های نو را به ٨درصد برسانیم اما این ضریب یک سال بعد از پایان زمان مشخص برای تحقق هدف بین ٢ تا ٢,٥درصد است.
او البته معتقد است که وجود منابع سرشار فسیلی در ایران و کم‌بودن هزینه‌های نفت و گاز نیز در توسعه‌نیافتن کشور در بهره‌برداری از منابع تجدیدپذیر انرژی چندان بی‌تقصیر نبوده است؛ اما به هر حال، منابع فسیلی ایران نیز روزی به پایان می‌رسد و در چنین شرایطی کشورهایی موفق هستند که پیش از این رسیدن به این مرحله بحرانی، استفاده از انرژی‌های نو را به عنوان ضرورت مد نظر قرار داده باشند.
هزینه انرژی نو بالا اما به‌صرفه
برآوردها حاکی از آن است که هزینه سرمایه‌گذاری اولیه نیروگاه‌های فتوولتاییک بیش از ٢ یا حتی ٣ برابر هزینه اولیه انرژی بادی است؛ درحالی که راندمان توربین‌های بادی بین ٩٠ تا ٩٥درصد و راندمان سلول‌های خورشیدی در حدود ١٧درصد است. با وجود این، دولت به دنبال گسترش این نوع نیروگاه‌هاست. رئیس سابق انجمن سازندگان تجهیزات نفتی با اشاره به توافقنامه پاریس دراین‌باره می‌گوید: با توسعه نیروگاه‌های خورشیدی از یک‌سو می‌تواند به توافقنامه پاریس عمل کرد و از سوی دیگر، به حل مشکلات زیست‌محیطی و آلودگی هوا ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی کمک کرد.راندمان بالای نیروگاه‌های خورشیدی از دیگر موارد مورد اشاره این فعال بخش خصوصی است که در توضیح آن گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که راندمان نیروگاه‌های سیکل ترکیبی ٤٠درصد است؛ درحالی که این عدد در نیروگاه‌های خورشیدی به ٩٩درصد هم می‌رسد.
کشورهای نفت‌خیز به دنبال انرژی‌های نو
شاید تصور شود که کشورهای نفت‌خیز انگیزه‌ای برای توسعه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر ندارند اما در عمل این‌گونه نیست به‌طوری که روسیه یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر نفت و گاز جهان اکنون پنجمین تولید‌کننده برق از انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان نیز به شمار می‌رود. اغلب کشورهای نفت‌خیز حاشیه خلیج‌فارس نیز اخیرا با درک اهمیت موضوع به دنبال گسترش این انرژی‌های نو هستند و در این میان ایران در زمینه تنوع انرژی با معرفی انرژی‌های تجدیدپذیر در رأس قرار دارد.
هرچند که به نظر می‌رسد توسعه انرژی‌های نو به لحاظ هزینه‌بربودن در شرایط کنونی برای ایران توجیه فنی و اقتصادی ندارد اما حقیقت چیز دیگری است و اساسا کشور مطابق با سیاست‌های جهانی خود را متعهد به حفاظت از کره‌زمین و کاهش گازهای گلخانه‌ای می‌داند و تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر (مانند باد و خورشید) را در برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و میان‌مدت لحاظ می‌کند؛ زیرا به ازای هر یک‌درصد انرژی بادی یا خورشیدی به جای انرژی حاصل از سوخت فسیلی، حدود ٣درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای کاسته می‌شود. ضمن آن‌که این روزها با حادشدن مشکلات محیط‌زیستی موجه‌بودن این برنامه‌ریزی‌ها و ضرورت گسترش نیروگاه‌های تولید برق از منابع تجدیدپذیر بیش ازپیش آشکار می‌شود.
براساس آمار، از نظر توجیه اقتصادی نیز روی آوردن به انرژی‌های نو در درازمدت بسیار توجیه‌پذیر است، به‌طوری که تولید ٣٠٠مگاوات برق تجدیدپذیر، موجب صرفه‌جویی در مصرف سالانه ١٠٠میلیون مترمکعب گاز می‌شود.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران بی‌شک نفت همیشه جایگاه کنونی را نخواهد داشت و با توجه به سیاست‌های جهانی دستخوش نوسانات و مشکلات گوناگون می‌شود، به همین دلیل باید هرچه سریع‌تر به فکر جاگزینی سوخت‌های فسیلی خود با انرژی‌های پاک باشیم. امروزه کشورهای توسعه‌یافته و حتی کشورهایی در تلاش برای کربن‌زدایی و استفاده از انرژی‌های پاک هستند، ما هم باید تلاش کنیم تا در این مسیر حرکت کنیم.
فرصت‌های شغلی خفته در انرژی‌های نو
یکی دیگر از دستاوردهای تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر اشتغالزایی به واسطه آن است که خوشبختانه برای ساخت این نیروگاه‌ها و ساخت تجهیزات مورد نیاز این نوع نیروگاه‌ها اکنون توان داخلی نیز وجود دارد و این ظرفیت کمک می‌کند تا بتوانیم از ساخت داخل با قیمت تمام‌شده به نسبت پایین‌تر بهره ببریم، ضمن آن‌که بخش خصوصی داخلی توان نگهداری از این نیروگاه‌ها را نیز دارند و بدین سبب نگرانی از بابت نگهداری تجهیزات آن نیز وجود ندارد. از این نظر مطابق با برآوردهای صورت‌گرفته به ازای هر مگاوات قدرت نصب‌شده، ١٥ فرصت شغلی ایجاد می‌شود. حال اگر بخواهیم از تمام ظرفیت‌های تولید انرژی پاک کشور بهره ببریم، حدود یک‌میلیون و ٥٠٠هزار فرصت شغلی در کشور فراهم خواهد شد که رقم قابل توجهی است.