اعتماد- فروردین‌ماه سال جاری بود که بعد از پروازهای پرحاشیه ایرباس‌های نو در خطوط هوایی ایران ایر، خبر قرارداد جدید این ایرلاین با هواپیماساز دیگر اروپایی موج جدیدی از امیدواری به اتفاق‌های خوش پسابرجامی را ایجاد کرد و این امیدواری با عنوان ورود دو هواپیمای جدید دیگر تا مهر ماه بیشتر شده است.
ناوگان هوايي ايران كه در طول چند دهه گذشته به دليل تحريم‌هاي دوجانبه‌اي كه عليه كشور اعمال شده بود عملا توان خريد هواپيماهاي نوساز را از دست داده و نسبت به انجام مذاكرات نيز ناتوان شده بود حالا و در طول كمتر از ۲۰ ماه آينده مي‌تواند با انقلابي جديد روبه‌رو شود. پس از اجرايي شدن برجام و قرارگرفتن بند لغو تحريم‌هاي هوايي ايران در اين توافق بزرگ عملا شرايط براي ايرلاين‌هاي ايراني فراهم شد تا بتوانند به طور مستقيم با هواپيماسازان بزرگ جهان مذاكره كنند.
پس از چند ماه مذاكره مداوم، سرانجام ايران‌اير به عنوان نخستين ايرلاين ايراني توانست مذاكرات خود را با سه شركت ايرباس، بويينگ و ATR به پايان برساند تا روند تحويل هواپيماهاي جديد به كشور پس از مدت‌ها توقف از سرگرفته شود. پس از نهايي شدن مذاكرات با ايرباس ابتدا اين شركت سه فروند هواپيماي ۳۲۱ و ۳۳۰ به ايران تحويل داد و پس از آن شركت ATR نيز با نهايي كردن مذاكرات ۱۵ ماهه خود در يك روز چهار هواپيما به ناوگان كشور اضافه كرد. البته اين موضوع براساس گفته‌هاي مديرعامل ايران‌اير صرفا آغاز روندي طولاني است كه در طول ۲۰ ماه آينده يعني ماه‌هاي باقيمانده از سال ۲۰۱۷ و ۱۲ ماه سال ۲۰۱۸ ادامه پيدا خواهد كرد. در طول اين ۲۰ ماه ايران انتظار دارد حدودا ۳۲ فروند هواپيما از اين سه شركت بزرگ هواپيماساز جهان تحويل بگيرد. طبق برآوردهاي صورت گرفته در سال ۲۰۱۷ به ايران‌اير ۹ هواپيماي جديد تحويل خواهد شد. شركت ATR، پنج فروند هواپيماي ديگر را با هدف توسعه و تجهيز ناوگان برد كوتاه ايران به ايران‌اير تحويل مي‌دهد و ايرباس نيز تحويل چهار فروند هواپيما از خانواده ۳۲۰ را در دستور كار خود قرار خواهد داد. در سال ۲۰۱۸ تعداد هواپيماهاي تحويلي به ايران به عدد ۲۳ خواهد رسيد. در اين سال طبق توافقات صورت گرفته ايرباس به ايران پنج فروند هواپيماي ۳۲۱ و چهار فروند هواپيماي ۳۳۰ تحويل خواهد داد.
اين روال قرار است همچنان ادامه داشته باشد و براساس قرارداد نهايي كه با شركت ATR اين هواپيماساز ايتاليايي- فرانسوي منعقد شده، تا پايان سال ۲۰۱۸ هواپيماهاي خريداري شده از اين هواپيماساز نيز وارد ايران خواهد شد؛ قراردادي كه ظاهرا نخستين پارت آن در مهرماه از مرز هوايي ايران عبور كرده و وارد فرودگاه مهرآباد مي‌شود.
از اين‌رو ۱۱ هواپيماي باقيمانده در سال آينده ميلادي تحويل خواهد شد. در كنار اينها از آوريل سال آينده شركت بويينگ نيز نخستين هواپيماي خود را از خانواده ۷۷۷ به ايران‌اير تحويل مي‌دهد و تا پايان سال ۲۰۱۸ تعداد هواپيماي تحويل شده به ايران را به سه فروند خواهد رساند.
پس از آنكه ايران‌اير به مدت ۲۰ سال امكان خريد حتي يك فروند هواپيماي نو را پيدا نكرده بود، موفق شد در طول ماه‌هاي گذشته هفت فروند هواپيماي نو تحويل بگيرد و انتظار داشته باشيد كه در ۲۰ ماه آينده ۳۲ هواپيماي نو ديگر نيز وارد ناوگانش شود. اين اتفاق بزرگ كه مي‌تواند سن ناوگان ايران را به شكل قابل توجهي كاهش دهد زير سايه اجراي توافق هسته‌اي اتفاق افتاده كه البته مي‌تواند در آينده نزديك با همراهي ديگر ايرلاين‌ها به انقلابي بزرگ در صنعت هوايي ايران منجر شود.
ورود ۲ فروند نو
اصغر فخريه كاشان، قائم‌مقام وزير راه در امور بين‌الملل با اعلام ورود دو فروند هواپيماي ATR تا مهر ماه سال جاري به ناوگان ايران‌اير گفته است: دو فروند هواپيماي ATR در سپتامبر سال ميلادي وارد ناوگان هوايي ايران اير مي‌شود. ۵ شركت فاينانسر از كشورهاي چين، نروژ و چند كشور ديگر اروپايي تا نيمه سپتامبر پيشنهادات خود را براي بررسي به ما منتقل خواهند كرد تا ما در شرايط بهتري قادر به انتخاب باشيم. براي خريد هواپيماها ما بسته‌هايي تعريف كرده‌ايم كه بسته اول براي ۷ هواپيما است و در صورت كسب موفقيت بسته اول، اين روش ادامه خواهد يافت. زيرا فكر مي‌كنيم كه با پكيج‌هاي كوچك‌تر نتايج بهتري خواهيم گرفت.
فخريه كاشان افزوده است: مذاكرات قبلي به قوت خود باقي است اما فكر مي‌كنيم شرايط بازار براي ايران بهتر از قبل مي‌شود. اميدواريم مقايسه‌ها به زودي انجام شود و يك يا چند فاينانسور را انتخاب كنيم؛ البته اين فاينانسورها غير از فاينانس كمپاني‌هاي سازنده است. اين فاينانسورها از كشورهاي چين، نروژ و از قاره اروپا نيز هستند.
وي با اشاره به اينكه فاينانس‌ها در قالب پكيج و بسته‌هاي كوچك خواهد بود، گفت: پكيج اول براي خريد ٧ فروند هواپيماست و در صورت موفقيت پكيج‌هاي بعدي را تكرار مي‌كنيم و اين تكرار بستگي به شرايط بازار دارد.
فرودگاه‌هاي كوچك فعال مي‌شوند
رسيدن هواپيماهاي جديد ايران اير به ناوگان كشور كه با هدف فعال كردن دوباره فرودگاه‌هاي كوچك خريداري شده‌اند بعد از چند هفته تاثير خود را در برنامه‌هاي پروازي اعلام شده از سوي هما نشان داده است. با اوج‌گيري تحريم‌هاي هوايي عليه ايران در طول سال‌هاي گذشته يكي از اصلي‌ترين مسائلي كه صنعت هوايي كشور با آن دست و پنجه نرم مي‌كرد، بحث درباره محدود يا تعطيل شدن فرودگاه‌هاي كوچك بود. فرودگاه‌هايي كه پرواز به آنها نياز به ناوگاني داشت كه ايران براي خريدن آنها با مشكلات جدي دست و پنجه نرم مي‌كرد.
هواپيماهاي غول‌پيكري كه صرفا شهرهاي بزرگ را به يكديگر وصل مي‌كردند از يك طرف مسافر لازم براي پرواز به سمت شهرهاي كوچك را نداشتند و از سوي ديگر هزينه‌اي را به ايرلاين‌ها تحميل مي‌كردند كه از درآمد احتمالي بيشتر بود.
از اين رو بعد از اجرايي شدن برجام، خريد هواپيماهاي كوچك ATR به عنوان يكي از اصلي‌ترين اهداف ايران اير مطرح شد و با نهايي شدن قرارداد آنها در ماه‌هاي قبل، چهار فروند از اين هواپيماها به ايران تحويل شدند تا با آغاز برنامه‌هاي پروازي شان بخشي از فرودگاه‌هاي كوچك را بار ديگر فعال كنند. با آغاز به كار رسمي اين هواپيماها شركت فرودگاه‌ها خبر از آغاز چند برنامه پروازي جديد داده است.
اين شركت اعلام كرده در يكي از پروازهاي جديد، پرواز تهران-رشت- اصفهان و بالعكس به صورت هفتگي در فرودگاه رشت راه‌اندازي مي‌شود. از سوي ديگر خط پرواز تهران - اراك با هواپيماي ۷۰ نفره ATR توسط شركت ايران‌اير آغاز به كار كرده و از سوي ديگر بعد از بيش از ۲۰ سال بار ديگر نوشهر پذيراي پروازهاي ايران اير خواهد بود.
موضوعي كه بنا به گفته يكي از مديران ايران اير به دليل نوع پرواز اين هواپيماها انجام مي‌شود. چرا كه بهترين راندمان هواپيماهاي ملخي در سطح درياست و با افزايش واردات اين هواپيماها شاهد رونق بيشتر فرودگاه‌هاي كوچك خواهيم بود. اين تحولات جدي كه پس از ورود تنها چهار هواپيماي ATR صورت گرفته مي‌تواند در آينده نزديك ديگر فرودگاه‌هاي كوچك ايران را نيز تحت تاثير خود قرار دهد.
طبق اعلام مديرعامل ايران اير، اين شركت تا پايان سال ۲۰۱۸ ميلادي، با دريافت ۱۶ فروند هواپيماي ATR جديد، تعداد هواپيماهاي كوچك خريداري شده خود را به ۲۰ مي‌رساند و تمام آنها را در مسيرهاي داخلي و با هدف توسعه صنعت هوايي در بخش‌هاي مختلف كشور به كار خواهد گرفت.
طبق ارزيابي‌هاي شركت فرودگاه‌ها، از حدود ۵۰ فرودگاه فعال ايران، كمتر از پنج فرودگاه از زيان‌دهي خارج شده‌اند و تنها فرودگاه امام خميني به سوددهي رسيده است. يكي از اصلي‌ترين دلايل اين زيان‌دهي كمبود قابل توجه پرواز و نبود ناوگان مناسب براي حضور در اين فرودگاه‌هاست كه با ورود هواپيماهاي جديد بخشي از آن برطرف مي‌شود.