در صورتی که سرویس و نگهداری خودرو به طور منظم و درست انجام نشده باشد، سرمای شدید می‌تواند احتمال خرابی خودرو و به ویژه روشن نشدن خودرو در زمستان را افزایش دهد. همواره مهم‌ترین توصیه ایمنی، پرهیز از خطر است. بنابراین اگر مجبور نیستید در شرایط سخت رانندگی نکنید. رانندگی ایمن در فصل سرما، نیاز به کسب تجربه و تمرین دارد. بنابراین در صورت امکان سعی کنید در طی چند روز اول بارش رانندگی نکنید. به خاطر داشته باشید سطح تماس لاستیک در جاده‌های خیس با زمین نسبت به جاده‌های خشک‌تر کمتر است، بنابراین فاصله زمانی توقف خودرو شما با خودرو جلویی نیز 2 برابر می‌شود. حداقل فاصله زمانی بین شما و اتومبیل جلویی باید 4 ثانیه باشد. اگر سطح جاده خیس باشد باید تا حد امکان با دنده سنگین حرکت کنید، بدین ترتیب از امکان لغزش اتومبیل کاسته خواهد شد. از طرفی یک راننده خوب باید وسایل لازم برای حرکت در جاده‌های خیس را فراهم نماید، داشتن برس و کاردک تمیزکننده شیشه از برف و یخ ضروری می‌باشد. سعی کنید تا جای ممکن تمام شیشه‌ها را تمیز نموده و بعد حرکت کنید به همراه داشتن شبرنگ و چراغ قوه خطر قرمز رنگ به خصوص در شب از ضروریات رانندگی در فصل سرما می‌باشد. در این شماره به بهانه شروع بارش‌ها و سرد شدن هوا موارد زیر را به شما مخاطبان گرامی برای داشتن رانندگی ایمن توصیه می‌کنیم.
برای آماده کردن خودرو در این فصل چه کار کنیم؟
رانندگی در آب و هوای سرد و مرطوب زمستان و کنترل خودرو در باران و یخ گاهی شرایط نامناسبی برای راننده و خودرو ایجاد می‌کند. نگه داشتن خودرو در شرایط خوب فنی و تعمیر به موقع، احتمال حادثه را هنگام رانندگی کاهش می‌دهد. برای آماده کردن خودرو در فصل سرما به این موارد توجه کنید:
1 .سیستم‌های الکتریکی و برق خودرو : اگر باتری خودرو ضعیف است، آن را شارژ یا تعویض کنید. سیستم احتراق و سیم‌های رابط و محفظه توزیع بنزین (انژکتور) را بررسی کنید. همه چراغ‌ها شامل چراغ جلو، چراغ بغل‌ها، فلاشرها، چراغ عقب، چراغ راهنما و چراغ ترمز را بررسی کنید.
2. سیستم ترمز: چرخ‌ها، لنت و سیستم ترمز را به دقت بررسی و کنترل کنید.
3. لاستیک: انتخاب لاستیک مناسب بسیار مهم است. در مناطقی که برف سبک می‌بارد، تنها از لاستیک‌های چهار فصل رادیال استفاده کنید. در مناطقی که برف سنگین می‌بارد از لاستیک‌های مخصوص برف استفاده کنید و در برف شدید و یخ‌بندان برای هر چهار چرخ از زنجیر چرخ استفاده کنید. فشار باد لاستیک‌ها را بررسی کنید و در صورت لزوم آن‌ها را به مقدار پیشنهادی تولید کننده تنظیم کنید. با هر 5 درجه سانتی‌گراد کاهش دما فشار باد حدود 1 PSI کمتر می‌شود. لاستیک‌های رادیال را با انواع دیگر ترکیب نکنید. لاستیک‌ها را بالانس کنید. تراز بودن چرخ‌ها را بررسی کرده و در صورت لزوم آن را اصلاح و میزان فرمان کنید.
4. سیـستم اگـزوز: اگزوز را از نظر وجود سوراخ بررسی کنید. سیستم مناسب اگزوز از مسمومیت با مونواکسید کربن پیشگیری می‌کند. در صورت گیر کردن در برف، پنجره‌ها را به آرامی باز کنید و موتور و بخاری را روشن بگذارید. مراقب باشید لوله اگزوز با برف و یخ مسدود نشود. مسدود شدن لوله اگزوز ممکن است موجب ورود مونواکسید کربن به داخل خودرو شود.
5. سیستم گرمایشی: رادیاتور و شیلنگ‌ها را از نظر وجود سوراخ و نشتی بررسی کنید. مطمئن شوید که خودرو به مقدار مناسب ضد یخ دارد. گرم‌کن‌های شیشه جلو و عقب خودرو را بررسی کنید و از کارکرد صحیحشان مطمئن شوید.
6. برف پاک‌کن‌های شیشه جلو : مطمئن شوید که برف پاک کن‌های شیشه جلو درست کار می‌کنند. اگر کهنه و فرسوده شده‌اند، آن‌ها را تعویض کنید. مخزن شست‌وشو را با شیشه پاک‌کن ضد انجماد پر کنید و آن را همیشه پر نگه دارید.
7. سوخت: پیش از سفر و رانندگی طولانی سیستم سوخت‌رسانی را بررسی و سرویس نمایید، باک را پر کنید و اجازه ندهید سطح سوخت خیلی پایین بیاید. ممکن است زمان رانندگی تا پمپ بنزین یا پمپ گاز بعدی از آنچه تصور می‌کنید بیشتر طول بکشد. اگر در برف گیر بیفتید موتور خودرو تنها منبع گرمایشی شما خواهد بود.
8. جعبه مخصوص فصل سرما خودرو: وجود جعبه رانندگی به کنترل شرایط اورژانس کمک می‌کند. وسایلی که در این جعبه می‌گذارید شامل زنجیر چرخ مناسب، یک کیسه نمک یا ماسه، یک گونی، بیلچه یا پاروی کوچک، فرچه برف، یخ‌شکن، سیم بوکسل، علایم هشداردهنده مانند چراغ اضطراری، مایع برف پاک‌کن جلو مناسب برای دمای خیلی سرد، یک دستمال کاغذی، چراغ قوه و باطری اضافه، پتو، لباس اضافه شامل کلاه لباس‌های بادگیر و کفش گرم، جعبه کمک‌های اولیه، مقداری آب و غذا کنسرو بیسکویت و آب، کبریت، شمع و فندک، نقشه جاده، تابلوی احتیاط و پرچم‌هایی با رنگ روشن و قابل دید است.
9. کلید و قفل درها، کمربند ایمنی، بوق، برف پاک‌کن، کیلومتر شمار، دورسنج موتور، درجه بنزین: درجه آب را از نظر سالم بودن بررسی کنید و در صورت معیوب بودن هر یک، آن را رفع نمایید.
10. تسمه پروانه: تسمه پروانه را از نظر رگلاژ و سالم بودن و شیلنگ‌های آب را از نظر پوسیدگی، نشتی و خشک شدن مورد بررسی قرار دهید و در صورت نیاز قطعه معیوب را تعویض نمایید.
11. فرمان: فرمان را از نظر روان بودن و دقیق بودن (نداشتن خلاصی) و اتصالات آن را از نظر فرسودگی یا آسیب‌دیدگی بررسی کنید. (در صورت نامیزان بودن فرمان باید کل سیستم فرمان توسط یک مکانیک بازدید و رفع عیب گردد)
رانندگی در باران
رانندگی در باران دارای شرایط ویژه‌ای می‌باشد. شروع بارش باران خطرناک‌ترین وضعیت را برای جاده و خودرو به وجود می‌آورد. در چنین وضعیتی آب با روغن و گرد و خاک و ذرات لاستیک که معمولاً بر روی جاده‌های خشک وجود دارد آمیخته شده و قشر لغزنده و خطرناکی را به وجود می‌آورند، لذا اگر در حین رانندگی با بارش باران ناگهانی مواجه شدید، لازم است که به نحو قابل ملاحظه‌ای از سرعت خود کاسته و بیشترین احتیاط را معمول دارید. به همین دلیل اصطکاک خودرو با جاده کم شده و احتمال سرخوردن خودرو افزایش می‌یابد، بنابراین با شروع بارش باران از سرعت خود بکاهید و تا هنگامی که آب در سطح جاده جاری نشده این سرعت را حفظ کنید. در هر حال، در این شرایط جوی سرعت خودرو باید کمتر از سرعت آن در جاده خشک باشد. البته توجه داشته باشید هنگامی که آب زیادی در سطح خیابان جاری می‌شود، چنانچه با سرعت زیاد وارد آن شوید آب موجود مابین جاده و لاستیک قرار می‌گیرد و اصطکاک شما با جاده را به صفر نزدیک می‌کند. در این حالت خودروی شما روی قشری از آب حرکت می‌کند. در مواقع بارندگی نکات ذیل را به خاطر بسپارید:
1ـ با سرعتی یکنواخت حرکت کنید.
2 ـ در پیچ‌ها از سرعت خودرو بکاهید. در کم کردن سرعت از ترمز ناگهانی و برداشتن پا از روی پدال گاز یا فشار دادن آن به طور ناگهانی بپرهیزید.
3ـ در سطح لغزنده و هنگامی که سرعت خودرو زیاد است، از تغییر دنده (از سبک به سنگین) خودداری کنید.
4ـ به خاطر داشته باشید آب باران که بین لاستیک و جاده قرار می‌گیرد اصطکاک و سطح چسبندگی را کاهش می‌دهد و سرعت هر چقدر بیشتر باشد، چسبندگی خودرو شما به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
5 ـ در هنگام بارندگی دید راننده کم می‌شود و ترمز وسایل نقلیه مانند روزهای آفتابی کارایی ندارد. بنابراین ضروری است تا رانندگان دقت بیشتری کنند.
وقتی که سرعت دو برابر می‌شود، فاصله ترمزگیری چهار برابر می‌شود و چنانچه لاستیک‌ها ساییده باشد این فاصله افزایش خواهد یافت.
پدیده آب سواری
هر زمان که باران ببارد، لایه نازکی از آب سطح جاده را می‌پوشاند. اگر در چنین مواقعی با سرعت رانندگی کنیم و یا اینکه لاستیک‌ها آنقدر ساییده شده باشند که آب بتواند از زیر آن و لابه‌لای آج لاستیک بگذرد، مقداری از آب به صورت گوه (سه گوش) در جلوی لاستیک جمع شده و مقاومتی ایجاد می‌نماید که لاستیک بر روی قشری از آب شناور می‌گردد که این پدیده یا حالت را آب‌سواری می‌گویند، معمولاً در هنگامی که پدیده آب سواری به وقوع می‌پیوندد، فرمان اتومبیل به یک سمت منحرف می‌شود و یا به طور کلی و به صورت ناگهانی تمایل خود را با سطح مسیر حرکت از دست داده و تبدیل به حالت هرزگردی کامل می‌شود. هنگامی که اتومبیل به حالت شناور شدن در می‌آید، راننده نباید اعتماد به نفس و کنترل خود را از دست دهد و لازم است که در چنین شرایطی صبر و حوصله نماید و تلاش کند که وضعیت فرمان به حالت اولیه برگردد. به محض اینکه تایرها چسبندگی از دست رفته را باز می‌یابند، اتومبیل در مسیری که فرمان، آن را نشانه رفته شروع به حرکت می‌کند. در یک جاده مستقیم شرایط معمولاً قابل کنترل است. پدیده آب سواری می‌تواند در هنگام عبور از پیچ به معنای واقعی شرایط دشواری را پیش روی راننده قرار دهد. چنانچه در عبور از پیچ‌ها پدیده آب سواری چسبندگی خودرو از زمین را سلب نماید راننده باید برای استفاده از پدال‌های ترمز و کلاچ با دقت و وسواس زیادی این کار را انجام دهد. در چنین شرایطی باید مراقب قسمت عقب خودرو و منحرف شدن آن نیز باشید و چنانچه احساس کردید که قسمت عقب در شرف منحرف شدن و خارج شدن از دایره پیچ است، جهت استفاده از فرمان و حرکت آن را در جهت خلاف دایره پیچ از منحرف شدن قسمت عقب پیشگیری کنید. به طور کلی روش صحیح رانندگی در هوای بارانی کاهش سرعت و زیاد کردن فاصله اتومبیل با سایر خودروهاست.
در حقیقت لاستیک بر روی سطح آب سرخورده و بر روی جاده نخواهد چرخید و نتیجه این خواهد شد که کنترل اتومبیل از دست راننده خارج می‌گردد. در جاده صاف و صیقلی و در باران متوسط و با سرعت 95 کیلومتر در ساعت، هر لاستیک در هر ثانیه حدود 5/4 لیتر (یک گالن) آب را از زیر خود عبور می‌دهد. در چنین سرعتی هر کدام از آج‌های لاستیک در هر دور فقط به مدت 150/1 ثانیه بر روی جاده قرار می‌گیرد و در این زمان کوتاه باید مقدار مناسبی از آب را از زیر لاستیک عبور داده و جابه‌جا کند و سپس شروع به چسبیدن به جاده کنید. در باران متوسط و معمولی و در صورتی که آب بر روی جاده نماند، برای لاستیک‌های خوب و تا سرعت 90 کیلومتر در ساعت معمولاً نباید حالت آب سواری اتفاق بیفتد. با این وجود گاهی اوقات ممکن است این حالت حتی در سرعت 55 کیلومتر در ساعت نیز رخ دهد و به همین دلیل است که در مواقع بارانی باید بیشتر از هر زمانی محتاط بوده و مخصوصاً بیشتر از حالت معمولی از اتومبیل جلویی فاصله گرفت. به محض اینکه آب روی جاده بیشتر از عمق آج لاستیک شود، پدیده آب‌سواری برای اتومبیل محتمل می‌باشد. وقتی که اتومبیل شروع به آب‌سواری می‌نماید، احساس می‌شود که فوق‌العاده نرم شده است. در چنین مواقعی باید با کم کردن گاز سرعت را به آرامی کاهش داد تا اینکه فرمان به صورت نرمال حس شود. به طور کلی نمی‌توان سرعت معینی را برای رانندگی در باران پیشنهاد نمود، زیرا بستگی به میزان و شدت باران، وضع جاده و وضع لاستیک اتومبیل خواهد داشت. به عنوان قانون به خاطر داشته باشید، هر چه سرعت کمتر و لاستیک‌ها بهتر باشد، احتمال آب‌سواری و به خطر افتادن سرنشینان خودرو کمتر است.
راهکار نخست؛ جلوگیری از پدیده آب سواری
آب سواری زمانی اتفاق می‌افتد که شیارهای روی لاستیک‌ها نتوانند باران یا آب را از زیر چرخ‌ها و یا از زیر آج‌های لاستیک که قرار است اصطکاک مناسب به وجود آورد را به بیرون هدایت کنند. در زمان «سُر خوردن بر روی آب» آج‌ها به جای اینکه روی کف خیابان قرار گیرند بر روی آب می‌لغزند. عواملی متفاوت، بر میزان سرعت این واقعه، تأثیر می‌گذارد. نظیر: عمق آب، سرعت اتومبیل، وزن وسیله نقلیه، پهنای لاستیک، عمق شیارها و طراحی شیارها. اما همه لاستیک‌ها در زمان ترکیب سرعت و عمق کافی آب، سرخوردن بر روی آب را تجربه می‌کنند. اغلب اوقات هنگامی که اتومبیل پر سرعت شما به چاله آب وارد می‌شود و «سُر خوردن بر روی آب» ایجاد می‌شود، چرخ‌های هدایت کننده ناگهان کشیده شده و اتومبیل به طرف گودال آب کشیده می‌شود. بهتر است قبل از رسیدن به چاله آب سرعت خود را کاهش دهید. در مواقع دیگر، هنگام بارش زیاد باران، به اندازة کافی برای «سُر خوردن بر روی آب» (بدون نیاز به هیچ گودالی) وجود دارد. راننده باید عوامل پدید آورنده این اتفاق را تشخیص داده و به منظور پیشگیری از این مشکل به اندازه کافی سرعتش را کم کند. اولین نشانه این اتفاق زمانی است که اتومبیل در حالی که ناگهان به طرف آب عمیق‌تر کشیده می‌شود، لغزشی غیر قابل کنترل رخ می‌دهد. یا ممکن است به یک پیچ برسید و متوجه شوید که اتومبیل تابع فرمان نیست. در مسیر مستقیم، تکان اندک فرمان می‌تواند نشانه‌ای از «سُر خوردن بر روی آب» باشد یا اینکه در هنگام پیچیدن متوجه شوید که اتومبیل به فرمان شما جواب نمی‌دهد. راه دیگر، بررسی رد لاستیک در آینه اتومبیل است. شما باید بتوانید خطوط واضح شیارها را روی سطح خیس پشت سرتان ببینید و حتی باید بتوانید طرح روی لاستیک را هم برای لحظه‌ای قبل از آنکه آب کاملاً روی آن را بپوشاند مشاهده کنید. شما می‌توانید از «سُر خوردن بر روی آب» پیشگیری کنید. لاستیک‌های مناسب تهیه کنید. در باران سرعت را کاهش دهید (حداقل یک سوم کم کنید) اگر پشت راننده دیگری حرکت می‌کنید در صورت امکان و با حفظ احتیاط، سعی کنید بر روی اثر چرخ‌های او حرکت کنید. اجازه دهید چرخ‌های دیگری آب‌ها را جابه‌جا کند و کار شما آسان‌تر شده و به سلامت رانندگی کنید.
راهکار دوم؛ نباید لیز بخورید!
بهترین راه جلوگیری از سر خوردن چیست؟ در درجه اول از آن پرهیز کنید. یکی از بهترین راه‌های اجتناب از لغزش رانندگی با سرعت کم است. حرفه‌ای‌های واقعی آن چنان نرم و روان رانندگی می‌کنند که شما هنگام تعویض دنده، دور زدن و حتی ترمز کردن، چیزی احساس نمی‌کنید. از پیش برنامه‌ریزی کنید به دقت نگاه کنید و سرعت خود را کم کنید (مخصوصاً زمانی که با جاده آشنا نیستید) سر خوردن اغلب وقتی اتفاق می‌افتد که وسیله نقلیه با سرعت بالا حرکت می‌کند. مراقب باشید سر خوردن هنگام لغزنده بودن جاده، اتفاق می‌افتد اما چه جاده لغزنده باشد یا نباشد، تنها دلیل سر خوردن، اشتباه راننده است. اگر خیلی تند و به سرعت داخل پیچ شوید و یا از گاز و ترمز اضافی استفاده کنید آنگاه احتمال بیشتری برای سر خوردن وجود دارد.
راهکار سوم؛ در برف و باران تند نرانید
حدود 30 دقیقه بارش مداوم لازم است تا جاده شسته شده و از روغن پاک شود. بنابراین در زمانی که بارش تازه شروع شده رانندگی نکنید و این کار را به نیم ساعت تا یک ساعت بعد از آغاز بارش باران موکول نمایید. در جاهایی هم که باران به ندرت می‌بارد، لغزش و سر خوردن رخ می‌دهد. اگر در منطقه خشک زندگی می‌کنید برای شما هم همین طور خواهد بود. اگر آب باران بین جاده و لاستیک قرار گیرد، این چسبندگی کاملاً از بین می‌رود، به این پدیده «سر خوردن بر روی آب» می‌گویند و زمانی ایجاد می‌شود که شیارهای روی لاستیک‌ها نتوانند آب را هدایت کرده در نتیجه لاستیک بر روی لایه‌ای از آب رانده می‌شود. آیا هرگز لاستیک‌هایی را که «لاستیک‌های باران» نامیده می‌شوند دیده‌اید؟ آن‌ها در کل، خطوط شیاری عمیق و پرحجمی دارند تا مقدار زیادی آب باران را از میان چرخ و سطح جاده هدایت کنند. هر چه شیارها عمیق‌تر باشند به معنای حرکت و جریان آب بیشتر است در هنگام «لغزش روی آب»، فرمان را می‌چرخانید اما وسیله نقلیه شما به همان مسیر قبلی ادامه می‌دهد. از نظر شما سر خوردن در جاده بر روی یک لایه آب و روغن بدون کنترل و هدایت شاید کمی آزاردهنده و گیج‌کننده باشد، اما خطر لغزش روی آب، با سرعت بیشتر، بالاتر رفته و معمولاً در سرعت‌های زیر 55 کیلومتر بر ساعت رخ نمی‌دهد. اولین کاری که هنگام باران یا برف باید انجام دهیم، کم کردن سرعت است. از نظر قوانین کلی تعلیم رانندگی، در باران سرعت باید به نصف و در برف به حداقل یک سوم برسد. اگر یخ‌بندان است باز هم سرعت خود را کمتر کنید. مطمئن شوید لاستیک‌ها در وضعیت مناسبی هستند و به اندازه لازم باد شده‌اند در جاده‌ها مواظب باشید و به میزان چسبندگی تایرها به آسفالت دقت کنید اجازه ندهید در اثر بالا رفتن سرعت ارتباط سطح تایر و جاده کاهش یابد.
میدان دید در باران
غالباً برف پاک‌کن با چند دور چرخیدن، قطرات باران سبک را از روی شیشه پاک کرده ولی پس از آن تقریباً روی شیشه حرکت می‌نماید و لکه‌هایی از چرک و کثافت خشک به جای می‌گذارد و به همین منظور کلید اکثر برف پاک‌کن‌ها غیر از حالات تند و آهسته دارای حالت دیگری نیز می‌باشد که پس از یک یا دو دور چرخیدن، مکث کرده و مجدداً همین عمل را تکرار می‌کند تا برف پاک‌کن بر روی شیشه خشک کار نکند. در صورتی که کلید برف‌پاک‌کن اتومبیل شما دارای این وضعیت نیست، در مواقعی که باران ریز بوده و شدت ندارد، از شیشه‌شوی اتومبیل به اندازه کافی استفاده کرده و برف‌پاک‌کن را نیز برای زمان‌های کوتاه روشن نمایید. در باران سنگین تقریباً لایه‌ای از آب به طور دائم بر روی شیشه خواهد بود و لذا لازم است که برف‌پاک‌کن دائم کار کند، در چنین مواقعی سرعت خود را کم کنید و در صورتی که به علت باران یا هر عامل دیگری دید شما بسیار کم شده است، اتومبیل را به پارکینگ کنار جاده هدایت کرده و مدتی صبر کنید تا طوفان از ناحیه مزبور بگذرد که معمولاً بیش از چند دقیقه طول نخواهد کشید. بر اثر بارندگی، روی سطح داخلی شیشه‌ها بخار آب جمع می‌شود. بخار روی شیشه جلو راننده را می‌توان با روشن کردن گرم‌کن شیشه، پنکه هوا، جریان هوای آزاد و یا به کمک پارچه مرطوب از بین برد.