تا همین دو سال پیش، بازار لپتاپ بازاری پرتنوع از لحاظ برند، مدل ،قیمت و حتی طرح و رنگ بود. بازاری که با وجود مشکلاتی نظیر تحریم و... در آن شاهد عرضه انواع و اقسام محصولات با برندهای آمریکایی و اروپایی بودیم و در ضمن هر از گاهی محصولات جدیدتری نیز برای مشتریان این برندها به بازار کامپیوتر ایران صادر می شد. در چنین فضایی مشتریها نه تنها قدرت انتخاب زیادی برای خرید داشتند، بلکه با تنوع قیمتی بالایی نیز مواجه بودند. اما طی دو سال اخیر در پی بروز برخی از اتفاقات نظیر رشد شدید نرخ دلار آزاد، افزایش قدرت تجاری شرکتهای تولیدکننده لپتاپ در کشورهای آسیای جنوب شرقی بروز برخی از موانع وارداتی داخلی و خارجی در بازار لپتاپ شاهد کاهش تنوع چه از لحاظ برند و چه از لحاظ قیمت هستیم. نتیجه این شده است که بازار لپتاپ ایران به محلی برای فروش لپتاپهای میان قیمت و ارزان قیمت آسیایی تبدیل شده و برندهای آمریکایی و اروپایی و همچنین برندهای گرانقیمت آسیایی نظیر سونی رفته رفته سهم خود را به برندهای دیگر دادند. این تغییر و تحول در ردهبندی برندها که تا حدودی از سیاستهای شرکتهای واردکننده ناشی شده است فضای کلی بازار لپتاپ را با بازارهای جهانی متفاوت کرده است. تفاوتی که در این گزارش ما به آن پرداختهایم.
برندهای محبوب / در بازار لپتاپ ایران
برندهای DELL، TOSHIBA،HP، SONY از قدیمیهای بازار لپتاپ هستند. قدیمیهایی که در زمانی نه چندان دور (مثلا حدود دو سال قبل) سهم بسیار بزرگی از میزان محبوبیت و تقاضای بازار لپتاپ را به خود اختصاص داده و تنوع بسیار زیادی از لحاظ مدل و قیمت داشتند. اینک اما این برندها جای خود را به برندهای دیگری نظیر ASUS ، LENOVO ، ACER ،MSI و... دادهاند. برندهای آسیایی که در ارائه لپتاپهای ارزان یا میانقیمت صاحب نام هستند. برخی از این برندها دارای دفاتر مرکزی از سوی شرکت تولیدکننده و نمایندگیهای متعددی در بازار ایران هستند. برخی نیز تنها به دفتر مرکزی و البته یک نماینده به اصطلاح رسمی بسنده کرده و خود را درگیر مسائل و پیچیدگیهای تعدد نمایندگیهای فروش نکردهاند. به گفته کارشناسان و فعالان بازار در بازار ایران این برندهای آسیایی نظیر ASUS، LENOVO ،MSI ، ACER و... هستند که بیشترین سهم فروش را به خود اختصاص دادهاند و برندهایی نظیر SONY ژاپنی، HP وDELL که زمانی بیشترین فروش بازار را داشتند به حاشیه فرستاده شدهاند.بر اساس اعلام باشگاه فعالان آی سی تی نیز ASUS محبوبترین برند بازار لپتاپ است، اما این منبع اطلاعاتی برندهای ACER ،DELL،LENOVO ،SONY ،HP و... را به ترتیب برندهای محبوب بازار لپتاپ ایران معرفی کرده است که البته این ردهبندی از سوی کارشناسان و فعالان بازار و همچنین واردکنندگان لپتاپ مورد پذیرش نیست، اما از آنجا که در ایران منبعی مستند برای ارائه آمار وجود نداشته و شرکتهای عرضه کننده و حتی واردکنندگان بنا به دلایلی از ارائه آمار در رابطه با سهم فروش و... سخنی نمیگویند ما به ناچار به آمار و مشاهدات بازاری که به تایید کارشناسان رسیدهاند بسنده می کنیم. آرش فکوری، یک تحلیلگر بازار با بیان این مطلب که بازار لپتاپ طی یکی دو سال اخیر به شدت از لحاظ رتبهبندی برندها متحول شده است به «دنیای اقتصاد» میگوید: در شرایط فعلی ASUS بیشترین سهم فروش را در بازار لپتاپ ایران به خود اختصاص داده است. البته بهتر است بگوییم که ASUS و LENOVO تقریبا سهم فروشی یکسان در بازار داخلی داشته و تنها ASUS ریشههای قویتری در بازار دارد. تعدد نمایندگیهای فروش، ارائه خدمات پس از فروش مناسب به مشتری و... نیز دلیل قدرت ASUS در بازار ایران است. وی همچنین افزود: پس از دو برند مذکور ACER بیشترین سهم فروش را به خود اختصاص داده است و پس از آن MSI و FUJITSU آلمانی. در همین حال اغلب برندهای رسمی که با آنها تماس گرفتیم حاضر به اعلام دقیق سهم خود در بازار نشدند اغلب آنان نگران تبعات مالیاتی ارائه آمارهای فروش خود بودند. اما در هر حال در این موضوع که ایسوس، لنوو، ایسر، ام اس آی، سونی، فوجیتسو و... به ترتیب محبوبترینهای بازار هستند بین فعالان و کارشناسان بازار اتفاق نظر وجود دارد.
برندهای خاص
به گفته فعالان بازار کامپیوتر، برندهایی هستند که در تمام دنیا شناخته شدهاند. اما بنا به دلایلی چون قیمت گران مشتریانی خاص دارند. این موضوع در مورد برندهای APPLE و SONY در بازار ایران به خوبی قابل مشاهده است.بر اساس اعلام فعالان بازار و کارشناسان، این دو برند از آنجا که به ارائهدهندگان لپتاپهای گران معروفند چندان در بازار داخلی مخاطب عمومی ندارند. آرش فکوری از کارشناسان بازار در این باره میگوید: اصلا یکی از دلایل محبوبیت برندهایی چون ASUS در بازار داخلی قیمت ارزانتر این محصولات و تنوع بالای قیمتی است. در حالیکه محصولات APPLE و SONY گرانقیمت هستند. به همین دلیل این برندها مشتریان خاص خود را دارند. یکی از عرضه کنندگان محصولات اپل در ایران هم در این باره میگوید: برند APPLE برندی گرانقیمت است که فعالان بازار آن روی سهم فروش حساس نیستند. بلکه روی سود فروش حساسیت دارند.
تفاوت محبوبیت برندها / در بازار جهانی و داخلی
بر اساس گزارش گارتنر؛ در بازار جهانی در زمینه کامپیوترهای شخصی برند LENOVO که بزرگترین تولیدکننده کامپیوترهای شخصی است در مقام نخست پرفروشهای این کالا قرار دارد. پس از این برند نیز HP بیشترین سهم فروش را در اختیار دارد. بر اساس این گزارش برند DELL وپس از آن ACER ،ASUS نیز در رتبههای بعدی از لحاظ فروش در بازار جهانی قرار دارند. کارشناسان میگویند: لنوو از آن جهت که بزرگترین کمپانی تولید کننده در این زمینه است در بازارهای جهانی محبوبیت زیادی دارد.
