فرمان آزادباش به پرخورها

هفته گذشته بود که محمدرضا نعمت زاده وزیر «صنعت، معدن و تجارت» از آزادی مشروط کالاهای اولویت دهم خبر داد و در بین آنها، خودروهای با حجم موتور بالای 2500 سی‌سی نیز مشمول این «آزادی» شده اند. آن طور که نعمت زاده عنوان کرده، از این پس ورود خودروهای دارای حجم موتور بالای 2500 سی‌سی آزاد است، منتها با تعرفه‌ای دو برابر.

این خودروها تا پیش از ممنوعیت واردات، تعرفه‌ای 70 درصدی داشتند و حالا که ورود آنها آزاد شده، واردکنندگان باید 140 درصد تعرفه برای آنها بپردازند. در حال حاضر تعرفه واردات خودروهای با حجم موتور زیر 2500 سی‌سی حدود 40 درصد است و با این حساب، خودروهای بالای این حجم با تعرفه‌ای 5/3 برابر وارد کشور خواهند شد.
هرچند خودروهای وارداتی به هر حال مشتریان خاص خود را دارند، اما به اعتقاد کارشناسان، 2 برابر شدن تعرفه بالای 2500 سی‌سی‌ها، قطعا از حجم مشتریان آن خواهد کاست. تعرفه 140 درصدی در کنار ارز گران و همچنین افزایش مالیات مربوط به اسقاط خودروهای فرسوده، هزینه واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی را بسیار بالا برده و این موضوع هم بر انگیزه واردکنندگان اثر منفی خواهد گذاشت و هم بر میل خرید مشتریان.

با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی با شرایط فعلی، هزینه بالایی می‌طلبد و هر مشتری و واردکننده‌ای انگیزه خرید و واردات آنها را نخواهد داشت. به عنوان مثال، فرض کنیم فلان خودرو بالای 2500 سی‌سی، قیمت پایه‌ای برابر با 40 هزار دلار داشته باشد. اگر ارز مبادلاتی به این خودروها اختصاص نیابد (که احتمالا همین طور است)، واردکننده با توجه به نرخ فعلی ارز آزاد (حول و حوش سه هزار تومان) در همان ابتدا باید 120 میلیون تومان بابت خرید آن از شرکت مادر، پول بپردازد. در واقع در همان بدو واردات، قیمت خودرو سه برابر می‌شود. حال با توجه به تعرفه 140 درصدی، حدود 290 میلیون دیگر نیز به این مبلغ اضافه می‌شود و تا اینجای کار، خودرو 40 هزار دلاری، 410 میلیون تومان از آب در می‌آید. این اما پایان کار نیست، چه آنکه واردکنندگان باید به ازای هر خودرو وارداتی بالای 2500 سی‌سی، بین 4 تا 6 دستگاه خودرو فرسوده را نیز از رده خارج کنند. طبق قانون جدید، اگر خودروهای وارداتی بین 6 تا 10 لیتر مصرف سوخت داشته باشند، باید به ازای هر دستگاه از آنها 4 خودرو فرسوده اسقاط شود و اگر بالای 10 لیتر بسوزانند، 6 خودرو باید از رده خارج شود. با توجه به آنکه خودروهای بالای 2500 سی‌سی معمولا مصرف سوخت بالایی دارند و همچنین با در نظر گرفتن هزینه دو و نیم میلیون تومانی برای اسقاط هر خودرو فرسوده، واردکنندگان باید بین 10 تا 15 میلیون تومان دیگر نیز به قیمت خودرو وارداتی خود بیفزایند. با در نظر گرفتن سایر مالیات ها و هزینه شماره‌گذاری و همچنین سود واردکنندگان، در نهایت یک خودرو بالای 2500 سی‌سی 40 هزار دلاری، نزدیک به 450 میلیون تومان برای مشتریان ایرانی آب می‌خورد. این یعنی واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی عملا بسیار محدود خواهد بود. البته به اینکه دولت تعرفه‌ای سنگین را برای این خودروها لحاظ کرده، چندان انتقادی وارد نیست، زیرا خودروهای بالای 2500 سی‌سی، هم مصرف سوخت زیادی دارند و هم به دلیل قیمت بالا، ارزبری بیشتری نیز نسبت به ديگر خودروهای وارداتی خواهند داشت. در واقع دولت با 2 برابر کردن تعرفه، خواسته است واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی در عین آزادی، تا حد امکان محدود باشد و این «محدودیت» اجازه خروج بیش از حد ارز از مملکت را (بابت واردات خودرو) ندهد. 

اصلا بحران ارزی سال گذشته سبب شد مسوولان وزارت «صنعت، معدن و تجارت» تصمیم به محدود کردن واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی بگیرند و از این راه تا حدی مانع خروج ارز از کشور شوند.با این حال، همان زمان نیز کارشناسان معتقد بودند، در نظر گرفتن حجم موتور، آن هم «2500 سی‌سی» به عنوان معیار واردات خودرو، چندان منطقی نیست و وزارت صنعت می‌توانست معیارهای دیگری را برای ممنوعیت واردات در نظر بگیرد.به گفته آنها، وقتی دولت «حجم موتور 2500 سی‌سی» را معیار میزان مصرف سوخت مجاز برای واردات خودرو به کشور معرفی کرد، به‌این معنی بود که هر خودرویی حجم موتوری 2500 سی‌سی یا کمتر داشته باشد، مجاز به واردات است و خودروهای با حجم موتور بالاتر نمی‌توانند وارد کشور شوند. به عبارت بهتر، منظور دولت این بوده که خودروهای زیر 2500 سی‌سی، کم مصرف هستند یا پرمصرف نیستند؛ بنابراین شایسته ورود به کشورند، حال آنکه به اعتقاد کارشناسان، خودروهای کم مصرف معمولا حجم موتوری زیر 1800سی‌سی دارند و اینکه خودروهای 2500 سی‌سی و پایین‌تر (تا مرز 1800 سی‌سی) نیز کم مصرف در نظر گرفته شده‌اند، منطقی نیست.

با این حساب به نظر می‌رسد وزارت «صنعت، معدن و تجارت» وقت، چندان کار کارشناسی دقیقی روی این ماجرا انجام نداده بود، چه آنکه می‌توانست معیارهای دیگری برای محدود کردن واردات انتخاب و اعلام کند. البته معیارهای «حجم موتور» و «مصرف سوخت» پیش‌تر هم در واردات خودرو لحاظ می‌شدند، اما تنها جزئی از قانون واردات خودرو به حساب می‌آمدند نه همه آن.به هر حال ممنوعیت واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی، در دولت قبل لحاظ شد و حالا دولت یازدهم آن را با شرطی سنگین لغو کرده است و با این شرایط، از این پس انواع و اقسام خودروهای پرحجم به خصوص شاسی‌بلندها، می‌توانند وارد ایران شوند. از جمله این خودروها می‌توان به پرادو، هایلوکس، سورنتو، سانتافه، موهاوی، پورشه، مازراتی و بی‌ام‌و اشاره کرد.