فردا شنبه، مسقط ميزبان يكي از حساسترين نشستهايي است كه از زمان آغاز به كار دونالد ترامپ، رييسجمهوري امريكا قرار است برگزار شود؛
نشستي كه در چارچوبش هيات ايراني به نمايندگي عباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان و استيو ويتكاف، نماينده ويژه ترامپ در امور خاورميانه حاضر خواهند شد تا بستر را براي رايزنيها هموار سازند؛ رايزنيهايي كه از منظر تهران محور اصلياش برنامه هستهاي ايران است؛ هر چند رسانههاي غربي روايتهاي ادعايي ديگري دارند و ميگويند كه ترامپ به دنبال آن است تا در كنار گفتوگو درباره برنامه هستهاي ايران، فعاليتهاي موشكي و منطقهاي ايران را در دستور كار قرار دهد؛ دو اصلي كه مقامهاي رسمي كشورمان آنها را خطوط قرمز خوانده و رايزني در باب آنها را بهشدت رد كردهاند. از همين رو فارغ از شكل گفتوگوها -خواه مستقيم باشد يا غيرمستقيم- گمانهزنيها درباره ماحصل رايزني هياتهاي نمايندگي ايران و امريكا افزايش يافته است.
روز سهشنبه، عباس عراقچي وزير خارجه كشورمان يك روز پس از موضعگيري ترامپ در باب رايزنيهاي ادعايي مستقيم با تهران، يادداشتي در نشريه واشنگتنپست منتشر كرد و ضمن اشاره به مذاكرات آتي ايران و امريكا از جديت تهران براي تعامل و دستيابي به توافق نوشت، با اين همه عراقچي خاطرنشان كرد كه اگر امريكا به دنبال راهحل ديپلماتيك واقعي است، ما مسير آن را پيشتر نشان دادهايم. اما اگر هدفش تحميل اراده از طريق فشار باشد، بايد بداند: ايران در برابر زبان زور و تهديد، متحدانه و قاطع واكنش نشان ميدهد. اين همان موضعي است كه مقامهاي رسمي كشورمان نيز پيشتر بر آن تاكيد داشته و دارند. در همين راستا رسانههاي غربي چون نيويورك تايمز به نقل از كارشناسان مدعي شدهاند كه در صورتي كه ايران بر خطوط قرمز خود تاكيد داشته باشد و ترامپ درصدد تحقق اهداف جاهطلبانه خود باشد، توافق به سادگي حاصل نخواهد شد و رايزنيهاي غيرمستقيم به سمت گفتوگوهاي مستقيم تغيير جهت نخواهد داد، بالاخص آنكه زمان براي پايان دادن به پيچيدگيهاي حاكم اندك است.
به باور ناظران غربي اصل بياعتمادي تهران به واشنگتن در كنار اختلافنظرهاي جدي طرفين در باب محتواي آنچه قرار است درباره آن رايزني انجام شود، معادلات را دشوارتر نيز كرده است. با وجود اختلافنظر تهران و واشنگتن درباره اينكه اين گفتوگوها «مستقيم» هستند (طبق گفته ترامپ) يا «غيرمستقيم» و از طريق واسطهها (طبق گفته ايران)، اهميت اين موضوع بهويژه با حضور چهرههاي كليدي كمتر از ساير مقولههايي است كه بر فرآيند رايزنيها حاكم است. به نوشته نشريه لوموند فرانسه، آنچه در اين ميان اهميت دارد اين است كه اين تلاشها به همان اندازه كه يك فرصت است، يك آزمون نيز قلمداد ميشود؛ آزموني براي سنجش آمادگي دو طرف براي گفتوگوهاي جدي درباره محدودسازي برنامه هستهاي ايران در ازاي لغو تحريمها و فشار حداكثري ترامپ عليه تهران. به ادعاي اين نشريه حتي اگر رويارويي ادعايي نيز در كار نباشد، فضاي گفتوگو محدود است.
مقامهاي اروپايي و تحليلگران مدعياند كه تا پايان ماه جولاي، اروپا بايد مشخص كند كه آيا قصد دارد تحريمهاي سازمان ملل عليه ايران را دوباره اعمال كند يا خير. فرصت اعمال مجدد اين تحريمها -كه در چارچوب توافق هستهاي ۲۰۱۵ لغو شده بودند- در ۱۸ اكتبر به پايان ميرسد. اگر فشارها ادامه يابد و همزمان تحريمهاي سازمان ملل نيز بازگردانده شوند (ماشه فعال شود)، ايران تاكيد كرده كه ممكن است از معاهده منع گسترش سلاحهاي هستهاي (انپيتي) خارج شود. در صورت وقوع چنين سناريوي محتملي، طبيعتا جهان بالاخص منطقه در آستانه تصاعد بحران قرار خواهد گرفت، چراكه بستر براي تحركات اسراييل كه امروز به واسطه از سرگيري رايزنيها ميان ايران و امريكا دست خالي است، هموار خواهد شد.