هر زمان که به بازارهای مرکزی تهران در تعدادی از نقاط معروف مانند 15 خرداد، سپهسالار، کوچه برلن و امثال آن می روی، حتی اگر شب عید هم نباشد، آنچنان با شلوغی و ازدحام جمعیت مواجهی که عبور از آن با دشواری همراه است، موضوعی که این روزها در بازار شب عید به نظر می رسد که باید دو چندان باشد، اما اینگونه نیست.
شب عید است و شور و اشتیاق برای خرید همه نیازهای نو، از لباس تا کفشی که این روزها بازارش همه جوره کساد است، حداقل خلوتی خیابان همیشه شلوغ سپهسالار که بورس کیف و کفش تهران است این را می گوید.
روزهای پایانی اسفند است؛ شاید به نظر برسد که همزمانی ماه مبارک رمضان و عید نوروز دل و دماغی برای خرید و نو نوارسازی نگذاشته، شاید عده‌ای بگویند عید امسال مثل سال‌های قبل نیست، شب‌های قدر و روزهای نوروز با هم مطابقت دارند و عزای این شب‌ها، فرصت نو شدن در روزها را نمی دهد، اما اینگونه نیست.
به مناسبت همین شب‌ها و روزهایی که در پیش است، خبرنگار ایرنا بر آن شد تا در بازارهای پر ازدحام شب عید تهران حضور یابد و از حال و هوای خرید و فروش مردم خبردار شود.
مشاهدات میدانی ایرنا نشان می‌دهد بازار شب عید در تهران آنگونه که انتظار می رفت فروشگاه‌ها مملو از جمعیت، دست‌های پر از کیسه‌های خرید، بچه‌های ذوق زده از خرید لباس و وسایل جدید و مغازه‌داران خسته از پاسخ دادن به مشتریان باشند، نیست.
مغازه‌دار آجیل فروش خیابان ۱۵ خرداد می گوید: هر سال نزدیک ۳۰ گونی آجیل خالی می کردم و باز هم کم می آوردم، اما امسال مردم فقط چند صد گرم می خرند، کسی انگار پول کیلو کیلو خریدن ندارد.
مغازه‌دار آجیل فروش اضافه می‌کند: مردم حق دارند؛ آجیل کیلویی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را کی می خرد؟ مردم خرج واجب تر از آجیل دارند.
بازار، بازار دست فروش‌هاست، هر کسی گوشه‌ای سفره‌ای پهن کرده و بساطش را پر از اقلام ارزان کرده، بازار کاسبی‌اش گرم است، «لباس ۲ تکه ۲۹۰ هزار تومان، یک دست لیوان ۱۹۰ هزار تومان، بیا سفره ببر، شب عیده متری فقط ۳۰ هزار تومان، جوراب دارم، جوراب هر جفتش فقط ۱۵ هزار تومان ...»
مردم هم انگار خرید از دست فروش را بیشتر دوست دارند، مغازه‌دارها برای جبران کسری فروش خود، مقابل مغازه بساط پهن کرده‌اند و روی تعدادی از جنس‌هایشان زده‌اند، حراج؛ هر چی ببری ۱۵۰، همه پیراهن‌ها ۱۹۸، همه اسپری‌ها ۷۸ هزار تومان ...
بازار، بازار دست فروش‌هاست، هر کسی گوشه‌ای سفره‌ای پهن کرده و بساطش را پر از اقلام ارزان کرده، بازار کاسبی‌اش گرم است
شنیده‌ها حاکی از آن است که همین محل بساط را هم شهرداری اجاره می دهد، بساط در کوچه و پس کوچه‌ها ماهی سه میلیون تومان، در خیابان اصلی ۱۰ میلیون تومان؛ این را خود مغازه دارها می گویند که جلوی مغازه هایشان دستفروش بساط کرده است.
زنی دست خالی از مقابل مغازه‌ها عبور می کند، چشمش به دست فروش‌هاست، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: دلم می خواهد بروم و از همه اینها بخرم، شب عید است، اما برای تماشا آمده ام، شلوغی بازار را دوست دارم، خرید پول می خواهد پول زیاد، اما فعلا که پولی توی جیب نیست.
مردی که دست دختر کوچکش را گرفته و از کنار دست فروش‌ها عبور می کند و چند قدم یکی می ایستد و به بساط دست فروش‌ها نگاهی می‌اندازد، به ایرنا می‌گوید: قشنگی عید به خریدش است، اینکه بیایی و تا می‌توانی وسایل نو بخری، آجیل و شیرینی و شکلاتی که اندازه ندارد و لباس‌هایی که بچه‌ها می خواهند اما امسال اینگونه نیست.
وی اضافه می کند: چی بخرم، جنس دست فروش ها که به درد نمی خورد، همه بی کیفیت و دم دستی اند، لباس و وسایل شب عید که نیستند، سراغ مغازه ها هم که بروم خدا تومن باید پول بدهم.
مرد دیگری کیسه‌ای در دست دارد که نشان از خرید وسیله‌ای می دهد، معتقد است که همه چیز خوب است، همه چیز فراوان و در دسترس، بازار پر از جنس و کالا، چی بهتر از این، اما قیمت‌ها بالا و حقوق‌ها پائین. با کدام پول باید خرید وقتی که توی حسابت پول به اندازه کافی نیست.
بسیاری از مغازه داران و غرفه داران حاضر به گفت و گو نیستند، نه از شلوغی سر به خاطر زیادی مشتری، می گویند حرف ها و انتقاداتشان جایی پخش نمی شود، برخی هم می گویند یعنی مسئولانی که قرار است حرف ما را بشنوند، خودشان نمی دانند کف بازار چه خبر است؟ مشتری نیست، بخواهیم برای خودمان هم خرید کنیم، اول باید مشتری باشد، تا مشتری پول نداشته باشد، خرید نمی کند، ما به زور داریم سر به سر کار می کنیم، چک های سر ماه را که باید فرصت بگیریم وقتی کسی پول توی بساطش نیست.
کفاش خیابان سپهسالار با آنکه سخت راضی به گفت و گو می‌شود، اما کلاف نخ در دستش را نشان می دهد و می گوید: این کلاف را می بینی، همیشه می خریدم، ۳۰ هزار تومان، الان باید بخرم، ۱۳۰ هزار تومان، قیمت چرم و بقیه یراق آلات هم همین است، این کفش را بدوزم و چند به مردم بفروشم؟ نه من، که این وضعیت همه تولیدکنندگان است، وقتی مشتری نتواند بخرد، برای خرید شب عید خودمان هم پولی نیست.
بازار در هفته منتهی به نوروز
کمتر از چند روز به پایان سال باقی مانده، باز هم راهی بازار می شوم؛ خیابان ها شلوغ‌تر از قبل شده است و مردم دست به جیب شده اند، در راسته‌های معروف بازار، خرید و فروش کیف و کفش و لباس رونق دارد و مردم در جنب و جوش خرید هستند و باز هم دستفروش ها بساطشان گرم است؛ از شیر مرغ تا جان آمیزاد می فروشند.
مرد جوانی که همراه همسرش در حال خرید از یک مغازه لباس فروشی است، می گوید: با همین میزان درآمد کارمندی هم می شود عید را به سر کرد، اگرچه برکت قدیم را ندارد و به اندازه کافی نیست.
زن میانسالی که مشغول خرید لباس برای دختر نوجوانش است، هم معتقد است: تا بوده همین بوده. خوبی عید همین هست که برای همه عید است چه فقیر باشی چه غنی به اندازه دنیای خودت شاد می شوی. هرکس به اندازه جیبش خرید می کند.
از شاگرد مغازه ای که همزمان لباس های بچه گانه روی رگال روبه‌روی مغازه را مدیریت می کند و مشتری را دست خالی بر نمی گرداند، اوضاع را جویا می شوم و پاسخ می شنوم «هفته های قبل کمتر برای خرید می آمدند اما چند روزی است که پاخور مغازه ها بیشتر شده است؛ شاید حقوق های کارگران را داده باشند نمی دانم؛ خرید هست بد نیست.»
پسرک اضافه می کند: خوبی کار و کاسبی ما این است که لباس بچه گانه می فروشیم؛ وقتی می پرسم چرا؟ با خنده پاسخ می دهد که چون خانواده ها اول برای بچه ها خرید می کنند بعد سراغ آجیل و شیرینی عید می روند و در آخر اگر پولی مانده بود برای خودشان لباس می خرند.
رشد ۲۰ تا ۲۵ درصدی نرخ خشکبار در بیش از ۲۰۰ نوع خشکبار
غلامرضا خدامی رئیس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران اما قیمت آجیل شب عید را منطقی می داند و به ایرنا می گوید: برخی از شرکت ها و فروشندگان اعلام کرده‌اند رشد قیمت بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصدی در نرخ آجیل و خشکبار داشته اند که این از نظر اتحادیه آجیل و خشکبار درست نیست بلکه به دلیل افزایش نرخ ارز به طور میانگین بیش از ۲۰۰ کالای این صنف منجر به رشد ۲۰ تا ۲۵ درصدی شده است.
خدامی، عرضه و تقاضا را تعیین کننده قیمت آجیل و خشکبار بر حسب کیفیت و درجه بندی دانست و گفت: خشکسالی‌های پی در پی، میزان تولید سالانه، نوسان نرخ ارز، سرمازدگی و گرمازدگی، کاهش تولید داخلی، واردات از علل افزایش قیمت آجیل و خشکبار است.
وی با یادآوری اینکه بخشی از خشکبار مورد نیاز کشور وارداتی است و با تعرفه های گمرکی بالا تامین و وارد می شود، اضافه کرد: بخشی از دوگانگی قیمت آجیل و خشکبار به زمان خرید مربوط است، زیرا برخی خشکبار را تا پایان تابستان خریداری کرده اند اما برخی همزمان با نوسان نرخ ارز جنس های جدید خریداری کرده اند که همین امر موجب تفاوت قیمت و گرانی در این محصولات شده است.
صادرات بی رویه پسته و شبکه های مجازی عامل گرانی آجیل
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران با بیان اینکه برخی شرکت های خودرویی برای واردات قطعه اقدام به صادرات بی رویه برخی اقلام خشکبار همچون پسته کرده‌اند، بر این باور است که یکی دیگر از علل گرانی خشکبار را فروش آجیل و خشکبار در شمیرانات و فروشگاه‌های آنلاین است که پروانه آنها را این اتحادیه صادر نمی کند و نظارتی بر قیمت آنها ندارد.
خدامی اظهار داشت: همچنین بحث فروشگاه‌های مجازی بی نام و نشان را داریم که گرانی را به بازار تزریق می کنند که این موضوعات در دست پیگیری است.
شیرینی شب عید تغییر نرخ نخواهد داشت
علی بهره مند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران نیز می گوید که با وجود افزایش قیمت مواد اولیه، در سال‌جاری نرخ شیرینی شب عید و ایام نوروز نسبت به سه ماه گذشته تغییری نداشته و نخواهد داشت.
وی در گفت‌وگو با ایرنا گفت: با توجه به آزادسازی نرخ کالاهای اساسی همچون آرد، شکر، روغن و افزایش قیمت سایر مواد اولیه تولید کیک و شیرینی، هیچ قیمت‌گذاری دستوری برای شیرینی شب عید و ایام نوروز سال ۱۴۰۳ نداریم، اما مردم می‌توانند هرگونه گران‌فروشی را به اتحادیه و سازمان تعزیرات حکومتی گزارش کنند.
وی افزود: همه قنادی ها و شیرینی فروشی های کشور تحت نظارت و بازرسی بهداشتی و قیمتی مستمر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بازرگانی، اتاق اصناف کشور و اتحادیه قنادان و شیرینی فروشان کشور قرار دارند.
بازار شب عید است و فروشندگان دنبال فروش محصول و مردم دنبال خرید و در این بازار من بدو آهو بدو، هیچ کدام گویا به مقصود نمی رسند و مقصر اصلی را پولی که مثل سابق نیست می دانند.