چنانچه در یکی از روزهای سرد و احیانا بارانی، ساعاتی را در خیابان های پایتخت سپری کنید و بعد به دنبال یک تاکسی بگردید که شما را به منزل تان بازگرداند، متوجه واقعیت تلخی خواهید شد.
در بسیاری موارد رانندگان تاکسی ها و ماشین‌های گردشی با این بهانه که مسیر نیم‌ساعته را در زمان بارندگی دو ساعت باید رانندگی کنیم و با توجه به استهلاک ماشین، نرخ کرایه خط به‌صرفه نیست، از سوار کردن مسافر سر باز می‌زنند و می‌گویند که کار کردن با تاکسی‌های اینترنتی به‌صرفه‌تر است. البته از زوایایی باید به این قشر هم حق داد. این مورد سال‌هاست باعث شده، شاهد دعواهای همیشگی بین مسافران و رانندگان باشیم. حالا چند روزی است، در بسیاری از خطوط تاکسی‌های سواری و ون تهران در مناطق مختلف، رانندگان با نصب اپلیکیشنی به نام «شهرزاد» مبادرت به افزایش نرخ کرایه کرده و مبالغ بیشتری را از مسافران دریافت می‌کنند و این موضوع سبب گلایه‌های چندبرابری مسافران بویژه در ساعات پیک شده است.
کرایه‌های سنگین؛ کابوس حقوق بگیران
دکتر علیرضا اسماعیلی، کارشناس حوزه حمل‌و‌نقل و ترافیک و استاد دانشگاه، با اشاره به اینکه افزایش نرخ کرایه تاکسی بویژه برای کارمندان به کابوسی همیشگی تبدیل شده است، به «ایران» می‌گوید: «برای افرادی که حقوق ثابت می‌گیرند، افزایش نرخ کرایه برای تردد موضوع نگران‌کننده‌ای است، چرا که افراد می‌توانند لباس نخرند، رستوران نروند یا هزینه‌های اضافی را حذف کنند، اما یک خانواده که خودرویی ندارد، نمی‌تواند سرکار نرود یا به مراکز درمانی و آموزشی مراجعه نکند، از این‌رو پرداخت هزینه کرایه تاکسی و رفت‌و‌آمد با وسایل نقلیه عمومی برای خیلی‌ها اجتناب‌ناپذیر است. از سوی دیگر، بسیاری از مشاغل وارد یک دومینوی اقتصادی منفی شده و خدمات خود را گران می‌کنند تا هزینه‌ها را جبران کنند، اما این قشر متوسط یعنی کارمند و حقوق‌بگیر است که افزایش درآمدی در طول سال نداشته و مجبور است در طول سال نرخ بیشتری را برای ترددهای ضروری پرداخت کند.»
تعیین نرخ کرایه در سایر کشورها
تورم در همه کشورهای دنیا وجود دارد. یک بررسی اجمالی در میان کشورهای دیگر برای حل این مسأله می‌تواند کمک‌کننده باشد.به گفته اسماعیلی، زوریخ، پرجمعیت‌ترین شهر سوئیس، گران‌ترین حمل‌و‌نقل عمومی را دارد و تاکسی‌ها حدود 8 دلار و 20 سنت دریافت می‌کنند، البته این را هم باید نظر داشته باشیم که درآمدها در این کشور بالاست. در قاهره کرایه‌ای معادل نیم دلار از مسافران دریافت می‌شود. طبیعی است نرخ درآمد و هزینه هم باید محاسبه شود. در استانبول هزینه ورود اولیه 19.7 لیر است و به ازای هر کیلومتر 13.17 لیر اضافه می‌شود. در برلین آلمان، با ورود به تاکسی باید 3.90 یورو پرداخت کنید و طی سفر با هر کیلومتر 2 یورو اضافه می‌شود.
اما چه عواملی در کشورهای دنیا برای نرخ کرایه تاکسی محاسبه می‌شود؟ اسماعیلی در پاسخ به این سؤال توضیح می‌دهد: «کرایه تاکسی در بیشتر موارد در کشورهای دنیا مشترک است، یک ورودی دارد و بر‌اساس کیلومتر اضافه می‌شود. ساعت سفر هم در نرخ‌ها مؤثر است. مثلاً ساعت 5 صبح یا نیمه‌شب نرخ‌ها بیشتر است. شرایط جوی و نوع وسیله نقلیه هم عاملی در تغییر کرایه‌هاست. افزون بر این، دولت‌ها هم سیاست‌گذاری‌های خود را دارند. به‌عنوان نمونه، برخی مشوق‌ها برای مردم در نظر می‌گیرند و قیمت‌ها را پایین می‌آورند یا برعکس مشوق‌هایی برای رانندگان در نظر می‌گیرند. علاوه بر این موارد، قیمت سوخت هم در کلیه کشورها برای تعیین نرخ کرایه‌ها مؤثر است.»
چه باید کرد؟
تا اینجا متوجه شدیم که در سایر کشورها چه متغیرهایی در کرایه تاکسی‌ها مؤثر هستند، مهم این است که میل به سفر با خودروی شخصی کم شود و مسافران به این نتیجه برسند که تردد با خودروی عمومی صرفه اقتصادی بیشتری برای ایشان دارد. در اولین وهله قیمت کرایه، دسترسی و راحتی باید موردنظر مسئولان و کارشناسان این حوزه باشد تا این فاجعه‌ای که تهرانی‌ها درگیر آن هستند، یعنی استفاده از خودروهای شخصی، کاهش پیدا کند. باید انگیزه در شهروندان ایجاد شود تا خودروی خود را از پارکینگ خارج نکنند. مشکلات مسافران گفته شد، اما مسائل رانندگان را هم باید درنظر بگیریم. هزینه‌های زندگی شخصی رانندگان هم مانند بقیه مردم است، کرایه‌های خانه، افزایش هزینه‌های نگهداری خودروها، ترافیک وانفسا و هوای آلوده و موارد دیگر را هم باید درنظر گرفت.دکتر اسماعیلی معتقد است که برای کاهش مشکلات رانندگان اما می‌توان مشوق‌هایی قرار داد؛ کسر مالیات‌ها، هزینه‌های سوخت، ارائه سرویس مانند لاستیک و مواردی نظیر آن به این قشر کمک می‌کند. البته دومینوی تورم را هم نباید نادیده گرفت. بهترین راه برون‌رفت، ارائه کمک‌های لجستیکی به رانندگان است.