استاد دانشگاه صنعتی‌شریف با بیان اینکه مشکل اصلی ما نه تولید بلکه مصرف است، گفت: با این وجود هنوز هم تمام تمرکز بر تولید معطوف بوده و مصرف رها شده است، ادامه این روند در سال آینده کشور را در معرض ۳۳ درصد ناترازی در گاز، ۳۵ درصد برق، ۲۰ درصد بنزین و ۵ درصد در حوزه گازوئیل قرار خواهد داد.
هاشم اورعی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره چرایی بروز ناترازی انرژی در کشور اظهار داشت: ابتدا باید بدانیم کـه چرا غـول چهـارم انـرژی جهان این چنین غرق در ناترازیست. ما با تولید ۴.۲۵ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی در روز در رتبه پنجم جهان قرار داریـم و در سال ۲۰۲۳ میلادی با تولید ۲۵۲ میلیارد متر مکعب گاز پس از امریکا و روسیه جایگاه سـوم را بـه خود اختصاص داده‌ایم. بدین ترتیب با تولید ۸.۵ تا ۹ میلیـون بشـکه معـادل نفـت خـام در روز چهارمین تولید کننده نفت وگاز جهان هستیم. کشورهای آمریکا، روسیه و عربسـتان بـا تولیـد بـه ترتیب ۳۰.۶، ۲۰.۵ و ۱۱.۶ میلیون بشکه معادل نفت خام در جایگاه اول تا سوم قرار دارند.
ارزش انرژی مصرفی ۵۰ درصد از تولید ناخـالص داخلـی کشـور
وی افزود: در حوزه انرژی الکتریکی با تولید سالانه ۳۸۰ میلیارد کیلـووات سـاعت در رتبـه ۱۱ جهـان قـرار داشته و حدود یک درصد برق جهان را تولید می‌کنیم. بدین ترتیب ملاحظه می‌کنیم که در بخش تولید آمار امیدوارکننده است، اما مشکل بر سر مصرف است، مصرف سالیانه کشـور ۶۵۰ میلیـون بشـکه فـراورده نفتـی، ۲۵۰ میلیـارد مترمکعب گاز و ۳۸۰ میلیارد کیلووات ساعت برق جمعا به ارزش ۱۸۰ میلیارد دلار است. فاجعـه از اینجا آغاز می‌شود که ارزش انرژی مصرفی ۴۰ تا ۵۰ درصد از تولید ناخـالص داخلـی کشـور است.
سال آینده ۳۳ درصد در حوزه گاز، ۳۵ درصد برق، ۲۰ درصد بنزین و ۵ درصد گازوئیل ناترازی خواهیم داشت
استاد دانشگاه صنعتی‌شریف با بیان اینکه مشکل اصلی ما نه تولید بلکه مصرف است، گفت: با این وجود هنوز هم تمام تمرکز بر تولید معطوف بوده و مصرف رها شده است، ادامه این روند در سال آینده کشور را در معرض ۳۳ درصد ناترازی در گاز، ۳۵ درصد برق، ۲۰ درصد بنزین و ۵ درصد در حوزه گازوئیل قرار خواهد داد.
تولید ناخالص داخلی جهان ۲.۲ برابر ایران؛ شدت مصرف انرژی ایران ۴.۴ برابر جهان
وی بیان کرد: در حال حاضر ما در رتبه چهارم مصـرف گـاز جهـان قـرار داشـته و باتوجه به اینکه متوسط تولید ناخالص داخلی جهان ۲.۲ برابر ایران است، به این نتیجه می‌رسیم که شدت مصرف انرژی ایران ۴.۴ برابر جهان است، یعنی چنانچه دیگر کشورها برای تولید کـالا و یـا ارائـه خدمتی ۱۰ واحد انرژی مصرف کنند، ما برای تولید همان کالا و یا ارائه همان خـدمت ۴۴ واحـد انرژی مصرف می‌کنیم.
در حوزه تجدیدپذیر از همه کشورهای جهان عقب مانده‌ایم
اورعی تصریح کرد در بخش انـرژی تجدیدپـذیر در سـال ۲۰۲۳، ۳۰ درصـد از بـرق مصـرفی جهـان توسـط منـابع تجدیدپذیر تامین شده که حدود نیمی از آن بـه برقـابی و مـابقی بـه انـرژی بـادی و خورشـیدی اختصاص دارد. نکته قابل توجه اینکه رشد بخش بادی و خورشیدی بـه مراتـب بیشـتر از برقـابی است، اما در ایران سهم انرژی تجدیدپذیر از برق مصـرفی نـاچیز و کمتـر از یک درصـد اسـت و در ایـن بخش تقریبا از همه کشورهای جهان عقب مانده‌ایم.
شیب منفی تمرکز بر نفت و گاز
وی ادامه داد: با مرور روند توسعه انرژی تجدیدپـذیر در جهـان در دوره زمـانی ۲۰۱۴ تـا ۲۰۲۵ ایـن واقعیـت روشن می‌شود که جهان شاهد جهش قابل توجه انرژی بادی و خورشیدی بوده و همه پیش‌بینی‌ها تا میانه قرن میلادی جاری یعنی تا سال ۲۰۵۰ حاکی از آن است که استفاده از زغال‌سـنگ بـه عنوان آلاینده‌ترین سوخت فسیلی برای تولید برق تقریبا متوقف شده و تمرکز بر نفـت و گـاز بـا شیب منفی ملایم‌تر کاهش خواهد یافت. نکته قابل توجه اینکه سهم انرژی هسته‌ای نیـز از سـبد انرژی الکتریکی جهان افزایش نیافته و تنها سهم انرژی بادی و خورشیدی شاهد رشد قابل توجـه خواهد بود، بطوریکه پیش‌بینی می‌شود دوسوم برق مصرفی جهـان از ایـن دو منبـع تجدیدپـذیر تامین شود.
پرداخت ۱۲۷ میلیارد دلار یارانه انرژی در ایران
رئیس هیات مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران با اشاره به یارانه انرژی تصریح کرد: طبـق اعـلام آژانس بین‌المللی انرژی، ایران با پرداخت ۱۲۷ میلیارد دلار یارانه انرژی در سال پس از روسـیه و جلوتر از چین و عربستان سعودی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
سود قاچاق سوخت؛ یک میلیارد تومان در هر دقیقه
وی در ادامه به موضوع قاچاق اشاره و اظهار داشت: اخیرا رؤسای قوای مقننه و مجریه اعلام کردنـد کـه روزانه تا ۳۰ میلیون لیتر سوخت مایع قاچاق می‌شود، طبق محاسبات بنده سـود حاصل از این تجارت بیش از یک میلیارد تومان در هر دقیقه است، تجارتی به ایـن گسـتردگی را دیگر نمی توان قاچاق نامید شاید و این ماجرا بـه این معنی نیست که چون قیمت انرژی در کشور خیلی ارزان اسـت مقـادیر قابـل تـوجهی قاچاق می‌شود بلکه اصل ماجرا این است که چون باید قاچـاق شـود قیمـت سـوخت ارزان مـی‌ماند و از آنجا که ناترازی نه تنها در انرژی بلکه در آب، هوا، اقتصاد و حتی در سیاسـت منطقه‌ای وجود دارد پس نتیجه می‌گیریم که ناترازی نه علت بلکـه معلـول اسـت.
سهم ایران ۰.۴۲ درصدی ایران از اقتصاد جهانی
اورعی در ادامه به موضوع افق چشم‌انـداز ۱۴۰۴ اشاره و اظهار داشت: علیرغم برخورداری از رتبه دوم در ذخایر گاز، چهارم در نفت و پنجم در منابع طبیعی جهان سهم‌مان از اقتصاد جهانی ۰.۴۲ درصد و از تجارت جهانی تنها ۰.۲۴ درصد است. در ۷ مـاه اول سـال جاری تراز تجاری بدون نفت منفی ۷ میلیارد دلار و صادرات نفت و میعانـات مثبـت ۲۷ میلیـارد دلار بوده که وابستگی شدید اقتصاد ملی به صادرات نفت را نشان می‌دهد. در نیمـه اول دسـامبر ۲۰۲۴، صادرات نفت کشور از ۱.۷ میلیون بشکه در روز در دوره مشابه سال قبل بـه ۱.۲ کـاهش یافته است.
اوضاع اقتصاد ایران ریشه در فرهنگ و تاریخ دارد
وی گفت: بی‌انصافی است اگر بخواهیم همه کاستی‌ها را بـه حسـاب دولت بگـذاریم، مـا خودمان هر کدام یک دولت هستیم، این مساله فرهنگـی اسـت و ریشـه در تـاریخ مـا دارد.