افزایش تورم اقلام خوراکی و مسکن در دی‌ماه امسال منجر به تحمیل بالاترین فشار تورم ماهانه به پایین‌ترین قشر جامعه شده است. تورم ماهانه دهک اول در دی امسال که فقیرترین گروه جامعه هستند به بالاتر از ۳ درصد رسیده است. همچنین تورم ماهانه کل کشور در دی‌ماه سال جاری معادل ۲.۹ درصد برآورد شده که تنها تورم دو دهک بالاتر جامعه یعنی دهک‌های نهم و دهم پایین‌تر از این مقدار بوده است.
آمار و ارقام حاکی از آن است که تورم ماهانه اقلام خوراکی و غیرخوراکی در دی نسبت به آذر افزایش داشته است. همچنین تورم بخش مسکن نیز در مدت مورد اشاره صعودی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به وزن بالاتر مسکن و اقلام خوراکی در سبد خانوارهای دهک اول که فقیرترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند، بالاترین تورم ماهانه دی ماه سال جاری در میان دهک‌ها به دهک اول تعلق گرفته است. در مقابل پایین‌ترین تورم در این مدت را دهک دهم که ثروتمندترین گروه جامعه هستند تجربه کرده‌اند.
اهمیت شاخص تورم در بررسی دهک ها
آن گونه که اکو ایران نوشته پاسخ به این سوال که «تورم دهک‌ها به چه معناست؟» از اهمیت بسزایی برخوردار است. در پاسخ باید اشاره کرد که اگر تمام خانوارهای کشور به ترتیب میزان هزینه از کمترین به بیشترین مرتب شوند و هر ۱۰ درصد آنها در یک گروه قرار گیرند، دهک‌های هزینه‌ای ایجاد می‌شوند. به این ترتیب، دهک اول شامل ۱۰ درصد از فقیرترین خانوارها در جامعه و دهک دهم شامل ۱۰ درصد از ثروتمندترین آنها است.
همه این دهک‌ها یک سبد مشخص و معینی از کالا را مصرف می‌کنند. با این‌حال آنچه آنها را از یکدیگر متفاوت می‌کند سهم و اهمیت هر کدام از این کالاها در سبد مربوط به هر دهک است و این امر عامل تفاوت فشار تورمی وارد شده به دهک‌ها محسوب می‌شود.
شاخص تورم یکی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی است که تغییرات مستمر سطح عمومی قیمت کشور را می‌سنجد. بر این اساس، تورم برای یک کالای خاص نیست و اگر قیمت گروهی از کالاها افزایش یابد، تورم ایجاد شده است. همچنین، اگر قیمت‌ها در یک دوره زمانی معین و به صورت مقطعی بالا رود، تورم محسوب نمی‌شود. بلکه اگر گرانی ایجاد شده ادامه‌دار شود و گروهی از کالاها را در برگیرد، تورم نامیده می‌شود.
تورم ماهانه دهک‌ها نیز به این معنا است که قیمت یک سبد مشخص از کالا و خدمات که وزن این کالاها برای هر دهک متفاوت است در ماه گذشته نسبت به آبان ماه چه مقدار افزایش داشته است.
وزن بیشتر خوراکی ها ر سبد دهک اول
جدیدترین گزارش مرکز آمار حاکی از آن است که تورم سالانه کل کشور در دی‌ماه ۳۲ درصد ، تورم نقطه به نقطه ۳۱.۸ درصد و تورم ماهانه برابر با ۲.۹ درصد اعلام شده است. که تورم ماهانه و نقطه به نقطه نسبت به آذر افزایش یافته است. همچنین تورم اقلام خوراکی از ۱.۸ درصد در آذر به ۳.۲ درصد در دی ماه و تورم غیرخوراکی‌ها از ۲.۱ به ۲.۸ درصد افزایش یافته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد وزن اقلام خوراکی و مسکن در سبد خانوارهای دهک اول بالاتر از سایر دهک‌ها بوده است. این‌ها درحالی است که در دهک‌های دیگر اهمیت مسکن تقریبا یکسان است. در مقابل اما اهمیت خوراکی‌ها در دهک‌های پایین‌تر به صورت نسبی بالاتر از دهک‌های دیگر است.
بنابر این توضیحات چون تورم مسکن از ۲.۵ درصد به ۲.۹ درصد رشد داشته و همچنین تورم کل خوراکی‌ها در دی نسبت به آذر افزایش یافته و از ۱.۸ درصد به ۳.۲ درصد رسیده و از طرف دیگر بالاترین تورم خوراکی‌ها نیز به دهک اول تعلق گرفته و معادل ۳.۳ درصد محاسبه شده از همین رو تورم این دهک بالاترین بوده و معادل ۳.۰۶ درصد برآورد شده است. دهک دوم نیز در رتبه دوم تورم ماهانه دی قرار گرفته و فشار تورمی وارد شده به این گروه معادل ۲.۹۷ درصد بوده است.
با این وجود در دی ماه، دهک دهم پایین‌ترین تورم خوراکی را متحمل شده و برابر با ۳.۱ درصد محاسبه شده و تورم غیرخوراکی‌ها ۲.۷ درصد بوده است. تورم کلی این دهک نیز برابر با ۲.۸۵ درصد محاسبه شده که پایین‌ترین تورم در میان دهک‌ها در دی ماه است.
راهکارهای رهایی از تورم
تورم یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران است که بر زندگی روزمره مردم و عملکرد اقتصادی کشور تأثیر منفی می‌گذارد. برای رهایی از این معضل، نیاز به اتخاذ راهکارهای جامع و چندجانبه است که بتوانند به بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش فشارهای تورمی کمک کنند.
یکی از راهکارهای اساسی، کنترل و مدیریت نقدینگی در اقتصاد است. افزایش نقدینگی به‌ویژه از طریق چاپ پول بدون پشتوانه، به شدت بر نرخ تورم تأثیرگذار است. دولت باید با اتخاذ سیاست‌های مالی و پولی مناسب، از افزایش بی‌رویه نقدینگی جلوگیری کند. این امر می‌تواند شامل کاهش هزینه‌های دولتی، افزایش درآمدهای مالیاتی و جلوگیری از کسری بودجه باشد.
تقویت تولید داخلی نیز از دیگر راهکارهای مؤثر در کاهش تورم است. با افزایش تولید کالاها و خدمات، عرضه به بازار افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند به کاهش قیمت‌ها کمک کند. برای این منظور، دولت باید از طریق تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری، حمایت از صنایع داخلی و ارائه تسهیلات مالی به تولیدکنندگان، زمینه‌های رشد تولید را فراهم کند. همچنین، بهبود زیرساخت‌ها و تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک کند.
تنوع‌بخشی به صادرات و کاهش وابستگی به واردات نیز می‌تواند در کنترل تورم مؤثر باشد. با تقویت صادرات غیرنفتی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی، کشور می‌تواند به کاهش فشارهای ارزی و در نتیجه کنترل قیمت‌ها کمک کند. به علاوه، ایجاد بازارهای جدید برای محصولات داخلی و توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه، می‌تواند به افزایش درآمدهای ارزی و کاهش نوسانات نرخ ارز کمک کند.
سیاست‌های ارزی نیز نقش مهمی در کنترل تورم دارند. تثبیت نرخ ارز و جلوگیری از نوسانات شدید آن می‌تواند به کاهش هزینه‌های واردات و در نتیجه کنترل قیمت‌ها کمک کند. دولت باید با اتخاذ سیاست‌های ارزی مناسب، بازار ارز را مدیریت کند و از بروز بحران‌های ارزی جلوگیری نماید. در نهایت، ارتقاء شفافیت و مبارزه با فساد در سیستم اقتصادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با کاهش فساد، منابع مالی به‌طور بهینه‌تری مدیریت می‌شوند و اعتماد عمومی به نهادهای دولتی افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی و کاهش تورم کمک کند.