9 روز مانده به پايان مهلت مقرر جهت دستيابي به توافق جامع هستهيي ميان ايران و گروه 1+5 مذاكرات بهصورت فشردهتری ادامه دارد، دور جديد و احتمالا نهايي اين مذاكرات از روز شنبه هفته جاري آغاز شده است و تا پايان عصر گذشته نمايندگان ارشد ايران و معاون هماهنگكننده سياست خارجي اتحاديه اروپا (سيدعباس عراقچي و مجيد تخت روانچي با هلگا اشميد) سه بار بر سر متن نهايي ديدار و مذاكره داشتهاند، اين مذاكرات اما از امروز با ديدار وزير خارجه كشورمان با وزير خارجه فرانسه و همچنين مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا وارد مرحله جديتري ميشود.
اما شايد مهمترين خبر را ديپلمات ارشد روسها داده باشد كه از كاهش 3 تا 5 موردي اختلافات پيشين و باقيماندن تنها 5 تا 7 اختلاف خبر داده است. همچنين مطبوعات و رسانههاي مختلف بينالمللي هم عمدتا با تمركز روي موضع جديد جان كري، وزير خارجه امريكا پيشبيني كردهاند اين موضع باعث گشايشي قابل توجه در مذاكرات كند شده شود اينها در حالي است كه در تهران مجلس ايران به مانند همتاي امريكايياش طرحي با عنوان الزام دولت به حفظ دستاوردهاي هستهيي را مطرح كرده است. از سوي ديگر يكي از نشريات وابسته به جناح جمهوريخواهان كه منتقد توافق با ايران است، خبر داده است كه اوباما در حال تعيين فرد يا گروهي بهخصوص براي نظارت بر حسن اجراي توافق احتمالي با ايران از فرداي اعلام توافق است، خبري كه حاكي از آن است كه اينك در واشنگتن اميدها براي دستيابي به توافق بسيار بيشتر از شكست مذاكرات است و مقامات اين كشور در حال آماده شدن براي فرداي پس از توافق و محافظت از دستاوردهاي محتمل آن هستند.
طرح كری گشايشگر مذاكرات
همانطور كه اشاره شد جان كري در جديدترين موضعگيرياش پيش از عزيمت به وين اعلام داشته است كه ايالات متحده امريكا آماده برچيدن تحريمهاي اقتصادي ايران است آن هم بدون رسيدگي به پيشينه فعاليتهاي هستهيي ايران. خبري كه از ديد اكثريت كساني كه مذاكرات مذكور را پيگيري ميكنند يك موضع جديد و البته گشايشگر در مذاكرات كند شده هستهيي در آخرين فرصتهاي باقيمانده آن به شمار ميرود. بدينترتيب به نظر ميرسد، هيات حاكمه امريكا در كاخ سفيد مصمم هستند تا به هر نحوي كه شده احتمال شكست مذاكرات را به حداقل ممكن كاهش دهند و نهايتا در موعد مقرر (10تير) به توافق مهم با ايران دست يابند.
واكنش به سخنان كري
در همين خصوص نيويورك تايمز در تحليلي نوشته است: «به اين ترتيب اكثر تحريمها ممكن است بسيار پيشتر از آنكه بازرسان بينالمللي به پاسخهاي قطعي درباره سوالهايي كه مدتها داشتهاند برسند، برچيده شود. تحريمهايي كه فروش نفت و نقلوانتقال پول ايران را بلوكه كرده است.» اين نشريه افزوده است: «آنهايي كه با پرسش از ايران درباره شرح اقدامات گذشتهاش مخالفند، ميگويند كه ايران هرگز افشاي آنچه دانشمندانش كردهاند را برنخواهد تافت و هرگز از عهد خود در مورد دانشمندانش كه شماري از آنها در بمبگذاري در خودرو كه به اسراييل نسبت داده ميشود جان باختهاند، عدول نخواهد كرد.»
به گزارش ايرنا آينهورن نيز كه تا سال 2013 عضو تيم مذاكرهكننده امريكا بود، در مقالهيي براي موسسه بروكينز نوشت: «شايد دشوارترين موضوع حل نشده بر سر راه توافق، فعاليتهاي گذشته ايران باشد.» برخي از مخالفان اين اظهارات را به چالش كشيدند. «ديويد آلبرايت» از جمله آنهاست كه اين سخنان را تضعيف موضع قبلي امريكا يا حداقل پيش درآمدي براي تضعيف آن در آينده ميبيند و ميگويد: اگر دولت امريكا اينقدر درباره برنامه اتمي ايران ميداند بايد جزييات آن رامنتشر كند؛ مثل اسامي، تاريخ، فعاليتها و مكانها. باب كوركر سناتور جمهوريخواه و طراح طرحهاي تحريم عليه ايران نيز پس از شنيدن اين سخنان، قاطعيت دولت اوباما را زيرسوال برد و گفت: سال گذشته دولت به كميته ما اطمينان داد پس از توافق نهايي، به پرسشهايي درباره فعاليتهاي گذشته ايران پاسخ داده خواهد شد. او افزود: سخنان اين هفته كري و تلاشهاي بعدي براي خنثي كردن آن فقط به ترديدها در مورد عزم دولت براي روشن شدن اين مساله دامن ميزند. به اعتقاد اين سناتور، توافقي خوب است كه گذشته ايران را هم آشكار و در غير اين صورت دولت اوباما بايد ميز مذاكرات را ترك كند.
در انتظار تاثير عملي موضع كري
همچنين سيروس ناصري عضو پيشين تيم مذاكرهكننده هستهيي با احتياط بيشتري گفته است: سخنان اخير وزير امور خارجه امريكا ميتواند راهگشا باشد ولي بايد صبر كرد و نتيجه آن را در مذاكرات وين ديد كه هماكنون در جريان است. وي افزود: قاعدتا بايد تاثير اين صحبتها را در مذاكرات وين بررسي كرد كه هماكنون در جريان است كه هنوز خبري از وين نيامده است. وي اضافه كرد: به نظر ميآيد وزير امور خارجه امريكا از جايگاه سياسي قصد داشته مسيري را باز كند تا براي بنبستي كه به نظر ميرسيد پيشروي مذاكرات است، راهي باز شود. اكنون بايد ديد در مذاكرات با گروه 1+5 و همچنين مذاكرات با آژانس بينالمللي انرژي اتمي چه مسيري طي ميشود.
ديدار ظريف با فابيوس و موگريني
در خبري ديگر اما وزير خارجه كشورمان امروز در لوگزامبورگ در حاشيه اجلاس وزراي خارجه اروپا با همتاي فرانسوياش، لوران فابيوس، ديدار و گفتوگو خواهد كرد. در ميان 6 وزير خارجه مذاكرهكننده با ايران، فابيوس به داشتن مواضعي متفاوت و بعضا مخالف و سنگاندازانه مشهور است و به همين دليل و با توجه به فرصت باقيمانده براي نيل به توافق به نظر ميرسد اين ديدار بسيار حايز اهميت باشد.
كاهش اختلافات به 5 تا 7 مورد
اما سرگئي ريابكوف، مذاكرهكننده ارشد روس ها كه اين روزها در ميان رسانههاي بينالمللي حضور پررنگتري دارد در جديدترين مصاحبهاش خبر از بررسي اقدامات لازم جهت لغو تحريمهاي ايران داده است. معاون وزير خارجه روسيه افزود كه مساله مهم مذاكرات هستهيي، تجزيه وتحليل و بررسي پيامدهاي احتمالي توافق جامع در مورد برنامه هستهيي براي تمام طرفهاست. مذاكرهكننده ارشد هستهيي روسيه با بيان اينكه زنجيره اقدامات براي لغو تحريمهاي ايران در دست بررسي است، ادامه داد: اقدامات عملي كه در سايتهاي هستهيي ايران (براي محدود كردن ابعاد برنامه هستهيي) پيشبيني شده است از هماكنون بايد به اجرا درآيد. وي در عين حال گفت: 5 تا 7 مساله مورد اختلاف باقيمانده كه براي حل آنها به تصميم سياسي در سطح وزيران نياز است. اين در حالي است كه پيش از آغاز اين دور از گفتوگوها برخي ديپلماتهاي ارشد اروپايي گفته بودند كه هنوز 10 مورد اختلاف بين طرفين باقي مانده است.
نماينده ويژه اوباما در مذاكرات
نهايتا اينكه نشريه امريكايي«وليتيكو» وابسته به جمهوريخواهان، در جديدترين نوشتار خود درباره مذاكرات هستهيي ايران و گروه 1+5 (اعضاي دايم شوراي امنيت و آلمان) و توافق احتمالي نوشت: برخي از منابع نزديك به مذاكرات هستهيي خبر دادهاند كه تيم اوباما درصدد است شخص معيني را براي نظارت بر اجراي توافق هستهيي ايران منصوب كند. به نوشته اين نشريه، اين يكي از اقداماتي است كه امريكا در نظر دارد براي حصول اطمينان از پايبندي كامل ايران به مفاد توافق و عدم انحراف ايران انجام دهد؛ همين خبر كه حاكي از اقدامات امريكا براي فرداي پس از توافق احتمالي است باعث شده تا اميدها براي دستيابي به توافق تا روز 10تيرماه بيش از هر زمان ديگري باشد.