وزارت نیرو در راستای عمل به ماده 6 قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق ابلاغی آذر 1401 به اصلاح تعرفه‌های برق مشترکان بخش خانگی با هدف توزیع عادلانه یارانه انرژی و تشویق مشترکان پرمصرف به صرفه‌جویی اقدام کرده است، ماده قانونی لازم الاجرایی که مشترکان پرمصرف را نسبت به مشترکان کم مصرف به صورت پلکانی مشمول قبوض بالاتری می‌کند.
تعرفه مشترکان برق هر سال بر اساس قوانین و ضوابط مصوب و تعیین شده از سوی مجلس شورای اسلامی و با رویکرد اختصاص یارانه بیشتر به مشترکان کم مصرف و الزام مشترکان پرمصرف به کاهش مصرف و رعایت الگو تعیین می‌شود.
در سال جاری نیز تعرفه برق مشترکان بر اساس ضوابط مصوب در قانون «مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق» که در سال ۱۴۰۱ ابلاغ شده محاسبه و بر روی قبض مشترکان اعمال شده است.
بر این اساس تعرفه‌های بخش خانگی در دو بخش تعرفه مشترکان کم مصرف و مشترکان پرمصرف (با مصرف بالاتر از الگو) به تفکیک مناطق مختلف عادی و گرمسیری (تحت تأثیر دما و رطوبت) افزایش یافته است.
تعرفه‌هایی که مبنای محاسباتی آن ضرایبی از هزینه تأمین برق (شامل هزینه‌های تولید، ترانزیت و سوخت) است که نسبت به سال ۱۴۰۲ برای هر کیلووات ساعت ۲۰۷ تومان افزایش داشته است. این یعنی هزینه تأمین برق در سال ۱۴۰۲ معادل ۵۴۷۲ ریال بوده که در سال جاری به ۷۵۴۲ ریال رسیده است.
مستند به این گزارش و به استناد قانون مورد اشاره، ۷۵ درصد از مشترکان در مناطق مختلف، مشترکان کم مصرفی هستند که تعرفه برق آن‌ها مشمول یارانه می‌شود و با احتساب هزینه سوخت و عوارض ارزش افزوده حداکثر معادل ۲۰ درصد هزینه تأمین برق را پرداخت می‌کنند.
به عنوان مثال صورتحساب یک مشترک در مناطق عادی با ۲۰۰ کیلووات ساعت مصرف برق (در سطح الگو در فصل سرد سال) با لحاظ هزینه تأمین برق، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض برق در سال جاری برای دوره دو ماهه معادل ۳۰ هزار تومان خواهد بود که نسبت به سال گذشته حدود ۷ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش داشته است، میزان افزایشی که برای ۷۵ درصد از مشترکان یا در همین حد و یا کمتر از آن قبوض برق صادر شده است.
با این وجود آن دسته از مشترکانی که مصرف برقشان بالاتر از الگو باشد، به میزانی که از الگو فراتر مصرف کنند، مشمول قبوض بالاتری خواهند شد.
بر این اساس تعرفه برق مشترکان خانگی که به ترتیب تا سطح الگو، مازاد بر الگو تا یک و نیم (۱.۵) برابر، مازاد بر آن تا دو و نیم(۲.۵) برابر و میزان مصارف بیش از دو و نیم (۲.۵) برابر داشته باشند هزینه تامین برقشان به ترتیب با ضریب‌های نیم (۰.۵)، یک و نیم (۱.۵)، دو و نیم (۲.۵) و پنج (۵) برابر هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
به این ماده قانونی باید افزود که قانون با هدف ایجاد فرصت انطباق و جلوگیری از افزایش قابل توجه برق مشترکان کم مصرف، همچنین به وزارت نیرو اجازه داده است تا نسبت به دریافت هزینه‌های بسیار پائین یعنی کمتر از نیم برابر هزینه‌های تأمین برق از مشترکان داخل الگو اقدام کند.
به عنوان مثال اگر مشترکی در فصل سرد سال در مناطق عادی که الگو ۲۰۰ کیلووات است، ۱۷۰ کیلووات ساعت برق مصرف کند، برای مصرف ۰ تا ۱۰۰ به ازای هر کیلووات ساعت تنها ۱۴ درصد هزینه تأمین یعنی ۱۰۷۱ ریال و برای مصرف ۱۰۱ تا ۱۷۰ نیز ۱۶ درصد هزینه تأمین یعنی ۱۲۵۲ ریال پرداخت خواهد کرد.
علاوه بر این اگر مشترکی در فصل سرد سال در مناطق عادی بالاتر از ۲۰۰ کیلووات ساعت، مثلاً ۲۱۱ کیلووات ساعت برق مصرف کند، برای مصرف تا سطح الگو ۲۱۴۹ ریال (۲۹ درصد هزینه تأمین برق) و برای ۱۱ کیلووات بالای الگو نیز ۱.۵ برابر هزینه تأمین یعنی ۱۱هزارو ۳۱۳ ریال به ازای هر کیلوات ساعت پرداخت خواهد کرد.
بر همین اساس اگر یک مشترک در فصل سرد که الگوی مصرف برق مناطق عادی ۲۰۰ کیلووات است، اقدام به مصرف برق تا ۴ برابر بیشتر از الگو یعنی ۸۰۰ کیلووات ساعت کند، مشمول قبض برقی حدود ۲ میلیون تومان خواهد شد که نسبت به سال گذشته افزایش ۵۵۰ هزار تومانی دارد، قبض برقی که برای مصرف بیش از ۲.۵ برابر از الگوی آن یعنی از ۷۵۰ تا ۸۰۰ کیلووات ساعت تا ۵ برابر هزینه تأمین یعنی ۳۷هزارو ۷۱۰ ریال افزایش می‌یابد.
این گزارش اضافه می‌کند: بر اساس آخرین پایش‌های صورت گرفته حدود ۷۵ درصد مشترکان در چارچوب الگو برق مصرف می‌کنند که قبض برق آن‌ها کمتر از ۵۰ هزار تومان است و نسبت به سال گذشته کمتر از ۷ هزار و ۵۰۰ افزایش یافته است، اما از آن سو ۲ درصد مشترکان برق خانگی که ماهانه بیش از ۲.۵ برابر الگو (در مناطق عادی بیش از ۷۵۰ کیلووات ساعت در فصل سرد) برق مصرف می‌کنند، به تنهایی ۱۰ درصد کل مصرف برق خانگی را به خود اختصاص داده‌اند که باید ۵ برابر هزینه تأمین برق را به ازای هر کیلووات ساعت برق مازاد پرداخت کنند.