بازگشت ترامپ 78 ساله به عرصه قدرت در آمریکا این سوال را در اذهان ایجاد کرده که این رویداد چه اثراتی می تواند بر اقتصاد ایران و به تبع آن بازارهای ارز و مسکن داشته باشد. این اتفاق از این جهت که او در زمان ریاست جمهوری دو دوره قبل خود با خروج از برجام و اعمال تحریم های سنگین علیه ایران و البته بسیاری دیگر از کشورها زمینه ساز ایجاد شوک هایی در اقتصاد آن کشورها شد، حائز اهمیت است.
از زمان خروج رسمی ترامپ از قرارداد برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ بازار مسکن تحت تاثیر افزایش تقاضا که عمدتا ناشی از تقاضای سرمایه ای بود روند صعودی به خود گرفت. نتیجه اینکه قیمت هر متر خانه در تهران از ۴.۴ میلیون تومان در آبان ۱۳۹۵ به ۸۸.۵ میلیون تومان در مرداد ۱۴۰۳ رسید که رشد ۱۹۱۱ درصدی را نشان می دهد. ورود مجدد ترامپ پرحاشیه به کاخ سفید که قرار است سکاندار دولت ایالات متحده در فاصله سال های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ باشد مجددا حساسیت هایی را برای برخی کشورها که در زمان او هدف تحریم قرار داشتند ایجاد کرده است.
اما باید ببینیم آیا تیغ ترامپ ۲۰۲۴ به اندازه ترامپ ۲۰۱۶ برندگی دارد یا خیر؟ دو تن از فعالان بازار مسکن معتقدند ترامپ هر آنچه باید علیه ایران انجام می داد در تحریم های سال ۲۰۱۸ به کار گرفت و دیگر سلاحی در چنته ندارد که بتواند اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دهد. بنابراین ورود مجدد او به کاخ سفید نمی تواند شوکی به بازار ارز و مسکن کشور ما بدهد.
فرشید پورحاجت ـ دبیر کانون انبوه سازان - درباره آن چه ترامپ می تواند علیه اقتصاد ایران انجام دهد گفت: سال ۱۳۹۷ شرایط خاص خود را داشت و امروز شرایط دیگری حاکم است. دولت ایالات متحده در سال ۱۳۹۷ با خروج از برجام غافلگیری برای ما ایجاد کرد که شوک آن در همان زمان اثرگذار بود. اما امروز صورت مساله برای کشور ما مشخص است. یک رئیس جمهور در آمریکا بر سرکار آمده که سابقه او را در زمینه سیاست خارجی با ایران و کل دنیا می شناسیم. اما نه ایران، ایران هشت سال قبل است و نه تحریم ها به اندازه هشت سال قبل قدرت اثرگذاری دارد.
وی افزود: با این حال بعد از نشستن ترامپ بر کرسی ریاست جمهوری فرصت گفت وگوهای دیپلماتیک پیش روی دولت چهاردهم در ایران است. در واقع می شود شرایط را مدیریت کرد تا اتفاقات سال ۱۳۹۷ تکرار نشود اما در بدترین حالت اگر تحریم ها ادامه پیدا کند بعید می دانم اثر منفی جدید آن چنانی بر اقتصاد ایران و بازار مسکن داشته باشد.
پورحاجت با بیان این که معتقدم در تولید مسکن دچار نوعی خودتحریمی هستیم گفت: از سال ۱۳۸۶ که مداخله گسترده دولت در ساخت و ساز آغاز شد وضعیت تولید مسکن به هم ریخت. تا قبل از آن بخش خصوصی تقریبا هر ساله ۷۰۰ هزار واحد مسکونی احداث می کرد اما از سال ۱۳۸۶ و شرایط پس از آن که در سال ۱۳۸۸ روند تولید مسکن کاهشی شد تا جایی که هم اکنون به حدود ۳۵۰ هزار واحد در سال رسیده است.
به نظرم امسال تولید مسکن از ۳۵۰ هزار واحد نیز کمتر خواهد شد؛ آن هم در شرایطی که به اذعان نمایندگان مجلس با کسری هفت میلیون واحد مسکونی مواجهیم. دبیر کانون انبوه سازان با اشاره به صحبت وزیر راه و شهرسازی مبنی بر اینکه در طرح نهضت ملی مسکن که مطابق آن باید سالیانه یک میلیون واحد مسکونی احداث می شد مجموعا در طرح مسکن حمایتی ۲۰ هزار واحد طی سه سال گذشته احداث شده و ۸۰۰ هزار واحد به مرحله ساخت رسیده است، گفت: آماری که وزیر راه و شهرسازی ارائه داد کامال شفاف است و باید به آن استناد کرد. این که همانند طرح مسکن مهر در بیابان کلنگ بزنیم اما برای خدمات زیربنایی و روبنایی چاره اندیشی نکنیم منجر به سرپناه قابل سکونت برای مردم نمی شود.
وی ادامه داد: اخذ پروانه به منزله پایان کار نیست. حتی بخش خصوصی که در حال حاضر پروانه می گیرد به دلیل کمبود منابع بانکی نمی تواند پروژه ها را به اتمام برساند. لذا آمار ۲۰ هزار واحد کاملا مستند و قابل اتکا است؛ چرا که وزیر به این اعداد اشراف دارد و ارقام مستند بر واقعیت ها است. جدا از کمبود منابع مالی، سازندگان بخش خصوصی با مشکلاتی مثل طولانی بودن روند اخذ پروانه مواجهند که بعضا تا بیش از یک سال می رسد. می خواهم بگویم آن چه در حال حاضر تولید مسکن را تحت تاثیر قرار می دهد نه تحریم های خارجی، بلکه خودتحریمی است.
داوود بیگی نژاد ـ نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک - نیز بیان کرد: اگر بخواهیم مشخصا در خصوص انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده و اثر آن بر بازار مسکن ایران صحبت کنیم باید ببینیم آیا بازار ملک طی پنج روز اخیر که نتایج انتخابات اعلام شده واکنش های اولیه به این اتفاق داشته است یا خیر؟ اولین واکنش می تواند تعداد مراجعات باشد که هیچ گونه افزایشی در این زمینه نداشتیم. به همان نسبت قیمت مسکن و تعداد قراردادهای خرید و فروش خانه نیز افزایش نیافته است. در واقع نه تقاضای واقعی و نه تقاضای کاذب در بازار مسکن دیده نمی شود. بیگی نژاد درباره آخرین وضعیت بازار مسکن گفت: عمق رکود بازار ملک در مهر و آبان بیشتر شده است. به همین دلیل تامین منابع مالی برای سازندگان و فعالان بازار مسکن سخت شده است. در حال حاضر بیشتر تقاضاها به سمت خانه های کوچک تر و قدیمی تر حرکت کرده است. به نظرم این روند تا پایان سال جاری تداوم خواهد داشت و تغییر چندانی در انتظار معاملات و قیمت ها در بازار مسکن نیست./ ابرار اقتصادی