خبرگزاری آسوشیتد پرس با استناد به تصاویر ماهواره‌ای و اسناد دولتی چین گزارش کرده است که پکن اولین نمونه آزمایشی از یک رآکتور هسته‌ای برای استفاده در ناوهای هواپیمابر را ساخته است.
پیش از این برای مدت‌ها شایعاتی وجود داشت که چین در حال برنامه‌ریزی برای ساخت یک ناو هواپیمابر هسته‌ای است، با این حال این نخستین بار است که مدارک تأیید می‌کنند پکن در حال کار بر روی یک سیستم نیروی محرکه هسته‌ای برای یک ناو هواپیمابر است.
پژوهشگران مؤسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری در کالیفرنیا اعلام کردند که این کشف را در حین بررسی سایتی کوهستانی در خارج از شهر لیشان در استان سیچوان چین به دست آورده‌اند، جایی که گمان می‌رفت چین در حال ساخت رآکتوری برای تولید پلوتونیوم یا تریتیوم برای تسلیحات خود باشد.
پژوهشگران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و اسناد عمومی از جمله پیشنهادات پروژه، پرونده‌های کارکنان، مطالعات اثرات زیست‌محیطی و حتی شکایات شهروندان درباره ساخت‌وساز پرسر و صدا و گردوغبار بیش از حد نتیجه‌گیری کرده‌اند که نمونه آزمایشی رآکتور برای نیروی دریایی در کوهستان‌های منطقه موچنگ چین در حال ساخت است.
جفری لوئیس، استاد در موسسه میدلبری و یکی از پژوهشگران این پروژه، در این باره گفت: «نمونه رآکتور در لشان اولین شواهد محکم است که نشان می‌دهد چین در واقع در حال توسعه یک ناو هواپیمابر هسته‌ای است.»
رآکتور در یک تأسیسات جدید به نام «پایگاه ۹۰۹» قرار دارد که تحت کنترل مؤسسه نیروی هسته‌ای چین، زیرمجموعه‌ای از شرکت ملی هسته‌ای چین است. این موسسه مسئول تحقیقات و آزمایش‌های مهندسی رآکتور محسوب می‌شود.
اسناد نشان می‌دهند «مؤسسه ۷۰۱»، که به عنوان مرکز تحقیقات و طراحی کشتی چین شناخته می‌شود، تجهیزاتی برای رآکتور خریداری کرده که «برای نصب روی یک کشتی جنگی بزرگ» در نظر گرفته شده است.
تصاویر ماهواره‌ای از سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ همچنین تخریب خانه‌ها و احداث زیرساخت‌های آب ورودی مرتبط با سایت رآکتور را نشان می‌دهد.
در حال حاضر، تنها ایالات متحده و فرانسه دارای ناو هواپیمابر هسته‌ای هستند. ایالات متحده در مجموع ۱۱ ناو هواپیمابر هسته‌ای دارد که به این کشور اجازه می‌دهد چندین گروه حمله را همیشه در سراسر جهان از جمله در اقیانوس هند و اقیانوس آرام مستقر نگه دارد.
با این حال پنتاگون به طور فزاینده‌ای نگران نوسازی سریع ناوگان چین شامل طراحی و ساخت ناوهای حامل جدید است.
نیروی دریایی چین، که از نظر تعداد بزرگترین نیروی دریایی جهان لقب دارد، در حال حاضر دارای سه ناو هواپیمابر است.
این کشور گفته است که ساخت چهارمین ناو خود را در دست اجرا دارد، با این وجود اعلام نکرده است که آیا این ناو دارای رآکتورهای هسته‌ای خواهد بود یا متعارف.
افزودن ناوهای هواپیمابر هسته‌ای به ناوگان چین گام مهمی در تحقق اهداف این کشور برای داشتن نیروی دریایی «آب‌های آزاد» است.
این کشور مدت‌هاست به دنبال ساخت ابزارهایی است که توانایی عملیات در دریاهای دور از چین را داشته و بتوانند در سطح جهانی ایالات متحده را به چالش بکشند.
تونگ ژائو، عضو ارشد بنیاد صلح بین‌المللی کارنگی در واشنگتن دی‌سی، در این باره گفت: «ناوهای هواپیمابر هسته‌ای، چین را در میان نیروی‌های دریایی درجه یک قرار می‌دهند. گروهی که در حال حاضر فقط ایالات متحده و فرانسه در آن حضور دارند.»
وی اضافه کرد: «برای رهبری چین چنین توسعه‌ای نماد غرور ملی خواهد بود، ملی‌گرایی داخلی را تقویت کرده و تصویر جهانی کشور را به عنوان یک قدرت پیشرو ارتقا خواهد داد.»