ایلان ماسک ثروتمندترین مرد جهان این روزها به بزرگترین حامی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری تبدیل شده و حتی مدعی شده که برای این کار زندگیش را به خطر انداخته است. شاید به نظر برسد که علت این حمایت تنها نفعی است که او در انتخاب ترامپ برای توسعه کسب و کارش میبیند، اما به نظر میرسد که عوامل دیگری هم دخیل هستند.
ایلان ماسک، مالک شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) و مدیرعامل اسپیس ایکس و تسلا در ماه اکتبر جاری طی سخنرانی در تجمعی که برای حمایت از دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا و نامزد جمهوریخواهان در انتخابات پیش رو برگزار کرده بود گفت که با حمایت از ترامپ زندگیاش را به خطر انداخته است.
ایلان ماسک گفت: «خطر ترورم را به صورت چشمگیری افزایش دادم و واقعا تمایلی به نقشآفرینی در سیاست و آرزوی مرگ ندارم. اما خطرات آن قدر زیاد است که حس میکنم چاره دیگری هم جز این کار ندارم.»
با این حال، این غول دنیای فناوری همیشه طرفدار ترامپ نبوده است. بسیاری از کارشناسان او را فعال «لیبرتارین» تکنولوژی میدانند و ماسک نیز خود را «میانهرو» توصیف میکند.
ماسک در سال ۲۰۱۶ پس از پیروزی ترامپ در انتخابات برای دیدار با رئیس جمهوری منتخب به برج او دعوت شد. به گفته کارا سوئیشر، روزنامه نگار فناوری ماسک در آن زمان گفت که فکر میکند میتواند بر روی ترامپ درباره راه حلهایی برای مسائلی مانند مهاجرت که در کارزار انتخاباتیاش مطرح کرده بود، تاثیر بگذارد و او را متقاعد کند.
بنابراین چرا این کارآفرین عرصه تکنولوژی اکنون این طور قاطعانه با حضور در سخنرانیها و اختصاص دستکم ۱۲۰ میلیون دلار به یک کمیته حامی نامزد جمهوریخواهان، از ترامپ حمایت میکند؟
فقط به خاطر کسب و کار؟
نخستین پاسخی که به ذهن میرسد، تاثیر بالقوه رهبر آینده ایالات متحده بر کسب و کار ماسک است.
بردلی تاسک، سرمایهگذار و استراتژیست سیاسی در گفتگو با یورونیوز گفت: «ماسک معتقد است که ترامپ پیروز رقابت انتخاباتی است و این پیروزی منجر به قرارداد بیشتری از سوی ناسا برای اسپیس ایکس، قراردادهای فدرال بیشتری برای استارلینک و مشوقهای بیشتری برای تسلا میشود. او همچنین فکر میکند که با پیروزی ترامپ مصونیت قانونی شبکه اجتماعی ایکس از طریق بخش ۲۳۰ قانون ارتباطات حفظ شده و موقعیتهای بیشتری برای فعالیت او ایجاد میشود.»
بنابر بخش ۲۳۰ قانون ارتباطات ایالات متحده که در سال ۱۹۹۶ به تصویب رسیده است، سرویس ارائهکننده خدمات ارتباطی رایانهای تعاملی نمیتواند به عنوان مسئول، ناشر و یا گوینده محتوای مطالب شخص ثالثی تلقی شود. در واقع اگر کاربر این خدمات محتوایی غیرقانونی منتشر کند، این بخش از قانون از وبسایت ارائه کننده خدمات در برابر پیگری قضائی و شمول در جرم محافظت میکند.
بردلی تاسک حمایت تمام و کمال ماسک از ترامپ را «قمار بزرگ» ثروتمندترین مرد دنیا دانست و گفت که او اکنون در صورت پیروزی هریس با عواقب گستردهتری روبرو خواهد شد.
پیروزی ترامپ همچنین احتمالا منجر به ورود و اثرگذاری مستقیم ماسک بر سیاست میشود. چرا که ترامپ گفته است که ماسک «آدم باهوشی است» و در صورت موفقیت در انتخابات «مطمئنا» از او به عنوان وزیر و یا مشاور استفاده خواهد کرد.
لنی مندونکا، مشاور ارشد اسبق امور اقتصادی و کسب و کار گوین نیوسام و فرماندار کالیفرنیا گفت: «نفوذ و یا تاثیر مستقیم ماسک بر سیاست در هر صورتی کاملا غیر قابل پذیرش و تضاد منافعی آشکار و مستقیم است که کاملا غیر قانونی است.»
مندونکا افزود: «بنابر این اگر ترامپ انتخاب شود و از ماسک بخواهد که چنین نقشی ایفا کند، این غول فناوری باید یا فعالیتهای خود را کنار بگذارد و یا اختیار تام آنها را در دست شخص دیگری قرار دهد. به علاوه، او باید بتواند از هرگونه تصمیمی که مرتبط با این منافع اقتصادی است خود را مبرا کند.»
«لیبرتارین عرصه فناوری»
اما حمایت بیشائبه ماسک از ترامپ ممکن است تنها محدود به انگیزه اقتصادی نباشد.
مندونکا گفت: «من فکر میکنم برخی از کارآفرینان وقتی به حدی از موفقیت مالی و شغلی دست پیدا میکنند، به این باور میرسند که در مورد همهچیز دانش و یا ایدهای دارند. بنابراین برای ارضای چنین باوری، احساس میکنند که نمیتوانند تنها یک تاجر موفق یا یک فرد ثروتمند باشند و سعی در تاثیرگذاری بر نتیجه انتخابات دارند.»
او همچنین گفت: «همینطور فکر میکنم اعضای گروهی که من لیبرتارینهای عرصه فناوری میخوانم، هیچ اعتمادی به دولت ندارند و میگویند که بیایید فقط هر چیز جمعی را از بین ببریم و به نظر من، به رغم این که تمام موفقیت کسب و کار ماسک مرهون حمایتهای گسترده دولتی است، او نیز عضو همین گروه است.»
با این حال، هیچکدام از دیگر سران عرصه فناوری اینچنین به صراحت حمایت خود را از نامزدهای انتخاباتی ابراز نکردهاند. به عنوان مثال، مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا چون روسای گوگل و اپل هیچ سخنی به میان نیاورده است.
بیل اچیکسون عضو ارشد طرح نوآوری دیجیتال و ویراستار نشریه «بند ویت» مرکز تحلیل سیاستهای اروپا در گفتگو با یورونیوز گفت: «شرکتها به طور سنتی حمایت خود را مخفی کرده و به هر دو طرف کمک مالی اهدا میکنند. آنها به طور سنتی تمایلی به حمایت نامزد خاصی ندارند. اگر برنده شوید خوب است. اما اگر ببازید، پیامدهای خوبی ندارد.»
او با اشاره به این که ماسک با جانبداری از ترامپ خطر بزرگی را برای شرکتهایش که کاملا به حمایت دولتی وابستهاند به جان خریده است، افزود: «اما ایلان ماسک با بقیه متفاوت است. او زمانی که جهان از پذیرش گاوچرانها و سرخپوستها و احمقها فاصله گرفته، او شبکه اجتماعی ایکس را رسما به غرب وحشی تبدیل کرده است.
قمار انتخاباتی ماسک
هرکسی که پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شود، باید تصمیم بگیرد که آیا میخواهد سیاست دولت جو بایدن مبنی بر سرکوب شرکتهای فناوری را ادامه دهد یا خیر. وزارت دادگستری دولت او تحقیقاتی را برای بررسی نقض قوانین مرتبط با انحصار در مورد گوگل، اپل، متا و مایکروسافت آغاز کرده است.
مندونکا گفت: «دولت ترامپ چنین کاری نمیکند و احتمالا این اقدام سبب وارد کردن فشار بیشتری به اتحادیه اروپا و برخی از ایالتهای آمریکا از جمله کالیفرنیا میشود تا آنها در این مورد تهاجمیتر عمل کنند.»
از سوی دیگر، پیروزی هریس احتمالا تغییر چندانی بر شرکتهای فناوری و یا ماسک ایجاد نخواهد کرد.
اچیکسون گفت: «به نظر من تقریبا همه واقفاند که فناوری اکنون به بلوغ رسیده است و در نتیجه باید مقرراتی برای آن وضع شود. من فکر نمیکنم که انتخابات تاثیری روی این باور بگذارد و همچنین فکر نمیکنم که رفتار سد شکنانه ایلان ماسک نیز در روند کلی تغییری ایجاد کند.»
با این حال، انتخاب هریس ممکن است پیامدهایی را برای شبکه اجتماعی ایکس همراه داشته باشد. نامزد دموکراتها در صورت اقبال احتمال دارد که کمر به لغو بخش ۲۳۰ ببندد.
تاسک گفت: «چنین اتفاقی ناقوس مرگ ایکس خواهد بود. اما حتی در این صورت نیز، عبور از کنگره بسیار دشوار خواهد بود.»
او افزود: «فکر میکنم شرکتهای ماسک در زمان هریس تحت نظارت بیشتری قرار خواهند گرفت. با اینحال، شرکتهای زیادی وجود ندارند که قادر ارائه خدماتی همچون اسپیسایکس و یا استارلینک باشند. در نتیجه هریس در اینجا هم اهرم فشار قدرتمندی در اختیار ندارد.»