در بحران‌های اقتصادی یا نوسانات شدید بازارهای مالی، مردم تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن مانند طلا پیدا می‌کنند. در این شرایط، صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا به دلیل ذات محافظتی و پشتوانه فلز ارزشمند، معمولاً عملکرد مثبتی داشته و توانسته‌اند سرمایه‌گذاران را از خطر نوسان و ریسک‌های بازارهای مالی مصون نگه دارند. اگرچه عملکرد این صندوق‌ها طی سال‌های اخیر در کشورمان قابل توجه بوده است، اما به عنوان نمونه اوایل هفته جاری تقریباً همه صندوق‌های طلا بازگشایی مثبت داشتند و شاخص قیمتی آنها به طور میانگین 5 درصد رشد داشت.
شاخص‌های قابل توجه
در مواقع بحرانی مانند ماه‌های اخیر که ریسک سرمایه‌گذاری در بورس افزایش یافته و به واسطه تورم حاکم بر اقتصاد جامعه، ضرورت شناخت کافی برای هرگونه سرمایه‌گذاری الزامی است، بر این اساس صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا می‌توانند یکی از پرطرفدارترین ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازارهای مالی به شمار روند. البته علت این موضوع به رشد همیشگی بازار طلا بازمی‌گردد.
صندوق سرمایه‌گذاری طلا که در بورس معامله می‌شود، برای افرادی مناسب است که به سرمایه‌گذاری در طلا علاقه دارند؛ اما ترجیح می‌دهند به جای خرید فیزیکی طلا، از طریق بازار سرمایه سرمایه‌گذاری خود را انجام دهند. از مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا معمولاً می‌توان به کاهش ریسک سرقت یا نگهداری فیزیکی طلا و همچنین امکان خرید و فروش آسان‌تر و سریع‌تر در بازار سرمایه اشاره کرد. در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا به صورت ETF (قابل معامله در بورس) در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند. به عبارت بهتر، نماد آنها به عنوان صندوق‌های قابل معامله در بورس، مانند یک سهم معمولی معامله می‌شود و نیاز به کد معاملاتی مجزا از کد بورسی ندارد. از سویی بازدهی صندوق‌های طلا در بازار سرمایه کشورمان به دو عامل «نوسانات اونس جهانی» و «نوسانات ارزی بویژه نوسان قیمت دلار» بستگی دارد.
سود و بازدهی چند صد درصدی
بررسی عملکرد صندوق‌های طلای فعال در بازار کشورمان که حداقل سه سال از تأسیس آنها گذشته است، نشان می‌دهد که در 3 سال 1400، 1401 و 1402 به صورت میانگین بیش از 227 درصد برای سرمایه‌گذاران خود سود داشته‌اند. همچنین در 3 سال اخیر منتهی به 28 مهر 1403؛ بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا 168.17 درصد بوده است.
حفظ ارزش در نوسان بازار
مونا حاج علی اصغر، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «ایران»، عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا در چند سال اخیر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: این صندوق‌ها به دلیل افزایش قیمت جهانی طلا و همچنین نوسانات قیمت ارز در کشورمان، به عنوان یکی از گزینه‌های مناسب برای حفظ ارزش سرمایه‌ها در مقابل تورم شناخته شده‌اند. همچنین با توجه به افزایش قابل توجه قیمت طلا بویژه در سال ۱۴۰۱ و ادامه آن در سال ۱۴۰3، بسیاری از این صندوق‌ها سوددهی مناسبی را تجربه کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه تعداد صندوق‌های طلا نیز در سال‌های گذشته افزایش پیدا کرد، افزود: به دلیل رشد قیمت طلا، منابع خوبی در این صندوق‌ها جمع‌آوری شد. البته در این روند، تنوع در پرتفوی این صندوق‌ها محقق شد که علاوه بر گواهی سپرده سکه طلا، شاهد گواهی سپرده شمش نیز بوده‌ایم و قرار است اوراق مبتنی بر نقره هم بزودی در این صندوق‌ها فعال شود.
حاج‌علی‌اصغر در خصوص دلیل افزایش استقبال از صندوق‌های طلا در چند سال اخیر اظهار داشت: با توجه به نوسانات اخیر در بازارهای مالی کشور و افزایش نگرانی‌ها از وضعیت اقتصادی و سیاسی، تمایل عمومی به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن و بدون ریسک افزایش یافته است. البته در این روند نوسان قیمت ارز و عدم ثبات در بورس سبب شده است که مردم به خرید طلا و سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا به عنوان یک پناهگاه امن روی آورند. همچنین، افزایش قیمت جهانی طلا و حفظ ارزش آن در شرایط تورمی، از دیگر عواملی است که موجب افزایش استقبال از این صندوق‌ها شده است.