آرمان امروز: انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تأثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران دارد، به ویژه از زمانی که روابط میان دو کشور پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ به شدت تحت تأثیر سیاست‌های بین‌المللی قرار گرفت. سیاست‌های اقتصادی و خارجی رئیس‌جمهور آمریکا، به ویژه در زمینه تحریم‌ها، بازارهای مالی و انرژی، می‌تواند مسیر اقتصادی ایران را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در این گزارش، تأثیر انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تحریم‌ها و تجارت خارجی
یکی از مهم‌ترین و مستقیم‌ترین تأثیرات انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران، تحریم‌های اقتصادی است. دولت‌های جمهوری‌خواه معمولاً سیاست‌های سختگیرانه‌تری نسبت به ایران اتخاذ کرده و تحریم‌های گسترده‌تری را اعمال می‌کنند. به عنوان مثال، در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام) و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران، تأثیرات مخربی بر اقتصاد این کشور داشت. این تحریم‌ها باعث محدودیت‌های شدید در تجارت خارجی ایران، کاهش درآمدهای نفتی و ایجاد مشکلات در دسترسی به بازارهای بین‌المللی شد.
در مقابل، دموکرات‌ها تمایل بیشتری به دیپلماسی دارند. در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، با امضای توافق هسته‌ای، بسیاری از تحریم‌های اقتصادی علیه ایران برداشته شد و این مسئله باعث بهبود کوتاه‌مدت در اقتصاد ایران شد. انتخابات ۲۰۲۰ و پیروزی جو بایدن به‌عنوان کاندیدای دموکرات امیدهایی برای احیای دوباره برجام و کاهش تحریم‌ها ایجاد کرد. با این حال، پیچیدگی مذاکرات و اختلافات میان دو کشور مانع از دستیابی به توافق کامل شد.
بازار نفت و انرژی
انتخابات آمریکا تأثیر مستقیمی بر بازار نفت دارد، که یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران است. ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت، به شدت به درآمدهای نفتی وابسته است و تحریم‌های آمریکا تأثیر مستقیمی بر صادرات نفت این کشور داشته است. دولت‌های جمهوری‌خواه معمولاً با تشدید تحریم‌های نفتی، صادرات نفت ایران را به شدت کاهش داده و باعث ایجاد فشار بر درآمدهای ارزی کشور می‌شوند. این کاهش درآمدهای ارزی، علاوه بر تأثیر مستقیم بر اقتصاد ایران، به افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی منجر می‌شود.
در مقابل، سیاست‌های دموکرات‌ها معمولاً ملایم‌تر است و در صورت بازگشت به توافق‌های بین‌المللی مانند برجام، ایران می‌تواند دوباره به بازارهای جهانی نفت دسترسی پیدا کند و صادرات خود را افزایش دهد. این مسئله به‌طور بالقوه می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی و افزایش درآمدهای دولت ایران کمک کند.
سرمایه‌گذاری‌های خارجی و تعاملات بین‌المللی
انتخابات آمریکا همچنین بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران تأثیرگذار است. تحریم‌های آمریکا به‌ویژه در زمینه بانکداری و مالی، دسترسی ایران به سیستم مالی جهانی را محدود کرده و مانع از جذب سرمایه‌های خارجی می‌شود. این محدودیت‌ها باعث شده است که بسیاری از شرکت‌ها و کشورهای خارجی از سرمایه‌گذاری در ایران خودداری کنند، زیرا نگرانی‌هایی در مورد نقض تحریم‌ها و تحریم‌های ثانویه وجود دارد.
انتخابات آمریکا و تغییر سیاست‌های اقتصادی و خارجی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر این روند داشته باشد. در صورتی که دولتی در آمریکا روی کار بیاید که به دنبال کاهش تحریم‌ها و تعاملات دیپلماتیک باشد، فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری خارجی در ایران ایجاد می‌شود. با این حال، در صورت تشدید تحریم‌ها، ایران همچنان با مشکلات جدی در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی مواجه خواهد بود.
نوسانات نرخ ارز
نرخ ارز در ایران به شدت تحت تأثیر تحریم‌ها و روابط اقتصادی بین‌المللی است. تحریم‌های آمریکا موجب کاهش شدید ارزش ریال در مقابل دلار شده و باعث تورم فزاینده در کشور شده است. هر تغییری در سیاست‌های آمریکا، چه در زمینه تحریم‌ها و چه در روابط دیپلماتیک، می‌تواند تأثیر مستقیم بر بازار ارز ایران داشته باشد. پیروزی یک رئیس‌جمهور که به دنبال تشدید تحریم‌ها باشد، به معنای افزایش فشار بر اقتصاد ایران و کاهش بیشتر ارزش ریال خواهد بود. در مقابل، کاهش تحریم‌ها و بازگشت ایران به بازارهای جهانی می‌تواند به ثبات نرخ ارز و بهبود شرایط اقتصادی منجر شود.
چرا انتخابات تا این اندازه مهم شده است؟
با وجود اینکه ایران بیشترین شدت تحریم‌ها را در سال‌های ۲۰۱۱ الی ۲۰۱۲ در دوران یک دموکرات تجربه کرده است، با این حال تحلیلگران بعضا معتقدند که باقی ماندن یک دموکرات در کاخ سفید می‌تواند برای ایران نیز مفید باشد حتی با وجود اینکه پیشرفت قابل توجهی برای توافق در دوران بایدن مشاهده نشده است. شاید دلیل اصلی ترس از روی کار آمدن ترامپ را بتوان سیاست‌های افراطی او دانست.
سیاست‌های ترامپ علاوه بر فشار حداکثری علیه ایران، ریسک‌های موجود در زمینه بین الملل را نیز افزایش می‌دهد. به همین دلیل و با توجه به حاشیه‌های فراوان پیرامون او، برخی از تحلیلگران روی کار آمدن ترامپ ریسک را در سطح جهانی افزایش می‌دهد.
با این حال، همچنان برای تصمیم‌گیری و پیش‌بینی بهتر نیاز است تا به داده‌ها نگاه کرد. ترس از ترامپ، شاید بیشتر به دلیل این باشد که تحریم‌های وضع شده توسط او در سال‌های اخیر احساس شده است. با این حال همچنان بیشترین شدت تحریم وضع شده علیه ایران مربوط به یک دموکرات است و روی کار آمدن یک دموکرات دیگر نه دلیلی برای گشایش در توافق و نه دلیلی برای عدم توافق است.
اگر به اشخاص نگاه کنیم، ترامپ قصد دارد تا رویکرد پیشین خود، یعنی فشار حداکثری را در پیش بگیرد و از سوی دیگر هریس در مصاحبه‌های متعدد در انتخابات ۲۰۲۰ اعلام کرده بود که به برجام باز می‌گردد و از مواضع شدید ترامپ علیه ایران انتقاد کرده بود. با این حال، در دولت بایدن و هریس اقدام موثری برای توافق انجام نشد و همچنین داده‌ی قابل اتکایی برای بررسی شدت تحریم‌ها در این بازه زمانی وجود ندارد؛ بنابراین روی کار آمدن وی را نمی‌توان امید جدیدی برای احیای برجام دانست. با این حال همچنان برخی از تحلیلگران معتقدند که ترامپ فشار بیشتری را در زمینه تحریم‌ها علیه ایران اعمال خواهد کرد.
انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد ایران دارد، به‌ویژه از طریق سیاست‌های تحریمی، بازار نفت و سرمایه‌گذاری‌های خارجی. هرچند که تأثیرات این انتخابات ممکن است مستقیم نباشد، اما نقش مهمی در تعیین آینده اقتصادی ایران ایفا می‌کند. تغییرات در سیاست‌های آمریکا می‌تواند به افزایش یا کاهش فشارهای اقتصادی بر ایران منجر شود و این امر به‌طور مستقیم بر شرایط زندگی مردم و رشد اقتصادی کشور تأثیرگذار خواهد بود./ آرمان امروز