از روز 23 ژانویه 1556 میلادی در گذر زمان به عنوان روزی تلخ و غمانگیز یاد میشود که برای نسل بشر بسیار مصیبتبار بوده است.
بنا به بسیاری از گزارشها، در این روز نحس، بیشتر از هر روز دیگری در تاریخ، جان انسانها در پی حادثهای طبیعی به کام مرگ فرو رفته است.
اکثریت قریب به اتفاق تلفات این حادثه که برای همیشه در تاریخ ماندگار شده نیز در استان شنسی واقع در شمال غربی چین روی داده است.
عامل این فاجعه زمینلرزه مهیب و بزرگی بود که از لغزش دو گسل زلزلهخیز به نامهای وینان و هواشان بوجود آمد. این زمین لرزه که کانون آن در مجاورت شهرستان «هووا» گزارش شد، جان دست کم ۸۳۰ هزار انسان را گرفت.
البته، هیچ کس تعداد دقیق تلفات کلی یا شمار افرادی که در همان روز واقعه جان باختند را نمیداند. طبق برخی گزارشها، حدود یکسوم قربانیان بلافاصله پس از وقوع این زمینلرزه مهیب، در اثر ریزش ساختمانها، فروپاشی غارها و رانش زمین کشته شدند و تعداد زیادی نیز در هفتههای بعد به دلیل بیماری و قحطی جان باختند.
زمین لرزه مهیب شنسی به بزرگی ۸ تا ۸.۳ درجه در مقیاس ریشتر با آنکه قویترین زلزله ثبت شده در تاریخ به شمار نمیرود اما در صدر فهرست مرگبارترین بلایای طبیعی قرار دارد که تاکنون نوع بشر با آن روبرو شده است.
در این فهرست، پس از زمین لرزه شنسی، زلزله مرگبار دیگری جای گرفته که سال ۱۹۷۶، باز هم در چین روی داد و جان حدود ۶۵۵ هزار نفر را گرفت.
با توجه به اینکه جمعیت جهانی در سال ۱۵۵۶ کمتر از نیم میلیارد نفر بود، زلزله شنسی تقریباً به طور قطع بزرگترین تلفات انسانی در یک روز نسبت به جمعیت کل جهان را رقم زده است.
این زمین لرزه همچنین ممکن است رکورد مطلق بالاترین تعداد مرگ و میر انسانها در یک روز را نیز به خود اختصاص دهد، اگر چه بسیار دشوار با اطمینان میتوان گفت بیشترین تلفات انسانی در چه تاریخی روی داده است.
با توجه به نرخ بالای مرگ و میر به نسبت جمعیت ۸ میلیاردی کنونی ساکن در کره زمین، رخدادهای فاجعهآمیز مانند زلزلهها میتوانند به طور قابل توجهی بر آمار مرگ و میر روزانه بیفزایند.
گفته میشود که مرگبارترین روز در طول یک جنگ به احتمال زیاد روزی بین ۹ تا ۱۰ مارس ۱۹۴۵ بوده است که طی آن ۱۰۰ هزار نفر در جریان حمله نیروهای هوایی آمریکا به توکیو که طی عملیاتی موسوم به میتینگهاوس صورت گرفت، جان باختند.
برای مقایسه همچنین میتوان به بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی توسط آمریکا در اوت همان سال اشاره کرد که به ترتیب حدود ۶۶ و ۳۹ هزار کشته به جا گذاشت.
از سیلابهای رودخانه یانگ تسه-هوای در سال ۱۹۳۱، اغلب به عنوان بزرگترین فاجعه طبیعی در تاریخ یاد می شود. با این حال شمار کل تلفات این حادثه همانند بسیاری از بلایای طبیعی از این دست، بسیار مورد اختلاف است، اگرچه برخی تخمینها نشان میدهد که بیش از ۲ میلیون نفر ممکن است در طی چهار ماه در مرکز و شرق چین جان باخته باشند.
با این حال، تقریباً نیم هزاره پس از زلزله شنسی، جهان هنوز شاهد روزی مشابه با آن پنجشنبه غم انگیز در ژانویه ۱۵۵۶ نبوده است.