موضوع انتقال پایتخت که بعضا در دهه‌های اخیر مطرح می‌شود یک بار دیگر مورد توجه سیاست‌گذار قرار گرفته است. به نظر میرسد ایده رییس‌جمهور آن است که پایتخت از مرکز به جنوب کشور منتقل شود.
چند روز قبل مسعود پزشکیان گفت: «توسعه کشور با ادامه روند فعلی امکان‌پذیر نیست، اینکه بخواهیم همچنان منابع اولیه را از جنوب کشور و دریا به مرکز بیاوریم و تبدیل به محصول کنیم و دوباره برای صادرات به جنوب بفرستیم، به‌شدت توان رقابت ما را مستهلک کرده و کاهش می‌دهد؛ چاره‌ای نداریم جز اینکه مرکزیت اقتصادی و سیاسی کشور را به جنوب و نزدیک دریا منتقل کنیم. تهران به عنوان پایتخت کشور با مشکلاتی دست به گریبان است که هیچ راه‌حلی جز انتقال مرکزیت نداریم؛ کمبود آب، نشست زمین، آلودگی هوا و امثال آن با تداوم سیاست‌ها و اقداماتی که تا به حال اتخاذ و اجرا شده‌اند، فقط تشدید شده و راه‌حل اساسی جابه‌جایی مرکزیت سیاسی و اقتصادی کشور است. انتقال مرکزیت سیاسی و اقتصادی هم به این شکل که ما خودمان در تهران بنشینیم و به مردم بگوییم جابه‌جا شوند، مقدور و ممکن نیست، باید ابتدا خودمان برویم تا مردم هم دنبال ما بیایند».
با توجه به چالش‌های کلانشهر تهران از جمله مساله ترافیک، آلودگی هوا و کمبود منابع آبی، موضوع انتقال پایتخت تقریبا در تمام دولت‌های پس از انقلاب مطرح شده اما پس از آن برنامه‌هایی برای توسعه و تکمیل زیرساخت‌های تهران و تمرکززدایی از این کلانشهر مطرح شده و موضوع انتقال به نتیجه نرسیده است تا اینکه اخیرا توسط رییس دولت چهاردهم به عنوان یک ایده مطرح شد.
مسعود پزشکیان، امروز هم در جریان نشست خبری با اصحاب رسانه در پاسخ به پرسشی مبنی بر سخنان وی در زمینه انتقال پایتخت و موانع انجام آن و نیز توجه به مسئله ساخت مسکن در تهران، اظهار کرد: توسعه ساده است؛ یعنی تعادل بین منابع و مصارف. اگر تعادلی در این زمینه نداشته باشیم قطعاً به مشکلات بسیار بزرگی برخورد می‌کنیم. اگر کاهش بارندگی داشته باشیم قطعاً به مشکل آبرسانی می‌خوریم. اگر به فرونشست زمین توجه نکنیم به مشکل خواهیم خورد، به این مسائل باید توجه کنیم.
وی افزود: ما امروز امکان بزرگی در کنار خلیج فارس داریم که بسیاری از کشورها حسرت داشتن بخشی از این خط آبی را می‌خورند. از این ظرفیت چرا استفاده نکنیم. باید تعادلی بین زیست محیط و تداوم زندگی ایجاد کنیم. روند فعلی غیرقابل ادامه است و اگر به آن توجه نکنیم قطعاً به مشکل می‌خوریم و نباید بگذاریم آن روز دیر شود. حرفی که زدم این نیست که امروز این اتفاق رخ دهد و پایتخت را منتقل کنیم اما باید به آن موضوع هم توجه کنیم.
رییس‌جمهور درباره امکان توقف ساخت و ساز مسکن در تهران، اظهار کرد: ساخت و ساز اینگونه نیست که یکباره متوقف شود. رسانه کارش آگاهی رساندن است نه تثبیت بی‌ثباتی. ما در این وضعیت چه در انرژی، گاز، برق و پول به سمت فروپاشی حرکت می‌کنیم و باید راه خروج از این وضعیت را با کمک رسانه‌ها، کارشناسان و متخصصان بیابیم.
مساله انتقال پایتخت از تهران در برهه‌های مختلف از جمله زمان جنگ ایران و عراق، سال ۱۳۷۹، سال ۱۳۸۳ سال ۱۳۸۶ و سپس در جریان زلزله جنوب تهران در سال ۱۳۸۸ مطرح شد. در این خصوص ۹ آّبان ۱۳۸۸ مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصوبه‌ای بر لزوم انتقال مرکز سیاسی برای بهبود استقرار جمعیت تا پایان سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ تا کید کرد. اما پس از بررسی‌های کارشناسان مختلف شهرسازی اعلام شد که انتقال پایتخت گزینه مناسبی برای تهران نیست.
در دولت روحانی نیز کمیسیونی برای بررسی موضوع تغییر پایتخت تشکیل شد. مجلس شورای اسلامی نیز سال ۱۳۹۴ قانون امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران را به تصویب رساند. با این حال کارشناسان شهری از جمله پیروز حناچی ـ شهردار سابق تهران، امکان انتقال پایتخت را ضعیف دانست. در سال ۱۳۹۷ نیز شورای عالی ساماندهی پایتخت شکل گرفت اما در سال ۱۳۹۹نتیجه این تحقیقات منجر به آن شد که موضوع انتقال پایتخت از دستور کار خارج شود.
در حال حاضر مجددا مساله تغییر پایتخت یا تمرکززدایی از آن توسط مسعود پزشکیان ـ رییس‌جمهور مطرح شده و باید ببینیم که آیا این برنامه این بار به نتیجه میرسد یا به سرنوشت پیشنهادات قبلی دچار می‌شود؟/ ایسنا