عده‌ای پرداخت تسهیلات به کارمندان بانک‌ها را حق طبیعی آنها به دلیل شرایط سخت کاری می‌دانند و برخی دیگر معتقدند پرداخت این تسهیلات اقدامی تبعیض‌آمیز است که با آیین‌نامه‌های بانک مرکزی قانونی شده است.
این روزها انتشار یک آمار سر و صدای زیادی در رسانه‌ها به پا کرده است؛ «آمار تسهیلات پرداختی به کارکنان بانک‌ها» که برخی آن را قانونی و حق کارمندان و برخی نیز آن را تبعیض آمیز می‌دانند.
آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد بانک‌ها سال گذشته بیش از ۹۱ هزار میلیارد تومان به کارمندان خود تسهیلات پرداخت کرده‌اند.
عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد و رئیس سابق بانک مرکزی می‌گوید که کارمندان زحمتکش بانک‌ها حق و حقوقی دارند، آنها در تعطیلی، برف و سرما همیشه باید سر کار حاضر باشند، تسهیلاتی هم که می‌گیرند تابع آیین نامه و مقرراتی است که تا حالا وجود داشته است؛ بنابراین باید از آنها دفاع کرد.
قانون در خصوص وام کارکنان بانک‌ها چه می‌گوید؟
طبق ماده ۲ آیین نامه پرداخت تسهیلات به کارکنان بانک‌ها مانده تسهیلات هر یک از کارکنان بانک‌ها در سال می‌تواند حداکثر ۴۰ برابر سقف حقوق ثابت و فوق العاده مستمر در آن سال باشد.
سال گذشته هیئت وزیران سقف حداکثر حقوق و فوق العاده‌های مستمر همه کارمندان شاغل در دستگاه‌های اجرایی را ۲۰ میلیون و ۷۶۰ هزار تومان مصوب کرد. بنابراین کارمندان بانک‌ها سال گذشته هر کدام می‌توانستند ۴۰ برابر این این سقف یعنی ۸۳۰ میلیون تومان مانده تسهیلات داشته باشند.
به عبارتی با توجه به تعداد ۲۱۱ هزار نفری کارکنان شبکه بانکی، قانون به بانک‌ها اجازه داده است که روی هم رقمی حدود ۱۷۵ هزار میلیارد تومان به کارمندان خود تسهیلات پرداخت کنند.
این رقم نیز به غیر از ۵۵۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن است که در آیین نامه تسهیلات کارمندان بانک‌ها ذکر شده است.
تبعیض قانونی توزیع تسهیلات
برخی انتقادات متوجه اصل این قانون است که به نوعی آن را تبعیض‌آمیز می‌دانند زیرا کارکنان بانک‌ها را از سایر فراد جامعه متمایز می‌کند.
منتقدان می‌گویند در شرایطی که افراد جامعه با سختی و مشقت به تسهیلات بانکی دسترسی پیدا می‌کنند و برخی نیز هرگز دسترسی پیدا نمی‌کنند، کارمندان بانک‌ها چرا باید چنین امتیازی را داشته باشند؟
برخی نیز این اعداد و ارقام را با تسهیلات ضروری همچون وام ازدواج مقایسه می‌کنند و می‌گویند در حالی که تعداد زیادی در صف وام ازدواج قرار دارند و برای تشکیل زندگی نیاز به وام دارند چرا بانک‌ها باید منابع را در اختیار کارمندان خود قرار دهند؟
وام بانک‌ها به کارمندان نیمی از رقم لازم برای حذف صف وام ازدواج
طبق آمارها در حال حاضر ۳۴۹ هزار نفر در صف وام ازدواج قرار دارند که برای صفر شدن این صف ۱۵۰ هزار میلیارد تومان مورد نیاز است.
بنابراین رقم پرداختی بانک‌ها به کارمندان خود بیش از نیمی از رقم مورد نیاز برای صفر شدن صف وام ازدواج است.
شهید رئیسی: آیین‌نامه تسهیلات کارکنان بانک‌ها باید اصلاح شود
سال گذشته نیز پرداخت تسهیلات به کارکنان بانک‌ها خبرساز شد به همین دلیل شهید رئیسی، رئیس‌جمهور وقت در یکی از جلسات هیئت دولت به وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی ماموریت داد که آیین‌نامه تسهیلات کارکنان بانک‌ها اصلاح شود.
شهید رئیسی در همان جلسه گفت که نباید این احساس در جامعه به وجود آید «کسی که به خزانه نزدیک‌تر است می‌تواند زودتر و بیشتر از منابع بهره ببرد.»
با وجود این تاکید اما آیین‌نامه‌ای که بانک مرکزی سال گذشته تدوین و ابلاغ کرد نه تنها تبعیض را از بین نبرد بلکه تبعیض را بیشتر کرد.
وعده جدید برای اصلاح آیین‌نامه تسهیلات کارکنان بانک‌ها
به گفته علی خضریان، سخنگوی سابق کمیسیون اصل ۹۰، تا پیش از تدوین این آیین نامه مبلغ پرداخت به کارکنان سقف مشخصی داشت اما با این آیین نامه «مانده تسهیلات» سقف پیدا کرد به این معنی که کارکنان بانک‌ها با بازپرداخت تسهیلات بار دیگر می‌توانند تسهیلات دریافت کنند.
به عنوان مثال اگر کارمند بانکی ۸۰۰ میلیون تومان وام گرفته و نیمی از آن را بازپرداخت کرده باشد می‌تواند بار دیگر ۴۰۰ میلیون تومان وام بگیرد به این دلیل که مانده تسهیلات او به ۸۳۰ میلیون تومان نرسیده است!
اخیراً معاون اداره نظارت احتیاطی کلان بانک مرکزی اعلام کرد که قرار است اعداد و ارقام مورد استفاده در این آیین نامه بر اساس قانون بودجه امسال اصلاح شود.
بنابراین باید منتظر ماند و دید آیا این اصلاحات همچون سال گذشته به نفع کارمندان بانک است یا خیر./ فارس