موشک آریان 6 ساخت آژانس فضایی اروپا دیروز سه‌شنبه 9 ژوئیه (19 تیر) از پایگاه گویان فرانسه با موفقیت به فضا پرتاب شد.
دیروز سه‌شنبه زمانی که موشک آریان 6 با موفقیت به فضا پرتاب شد، آژانس فضایی اروپا نفس راحتی کشید و بعد از توقفی یک ساله بار دیگر به طور مستقیم به مدار زمین دسترسی پیدا کرد.
آریان ۶ جانشین آریان ۵ می‌شود که سال‌ها دارایی بسیار مهمی برای آژانس فضایی اروپا محسوب می‌شد. از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۳ میلادی، آریان ۵ برای ۱۱۷ پرتاب برنامه‌ریزی شد که ۱۱۲ مورد آن‌ها موفقیت‌آمیز بود. راکت جدید اما بلندتر، سبک‌تر و هر پرتاب آن مقرون به صرفه‌تر از آریان ۵ است.
آریان ۵ در ژوئیه ۲۰۲۳ بازنشسته شد و قرار بود بلافاصله جایگزین شود، اما پروژه ساخت آریان ۶ به دلیل مشکلات فنی، وقوع همه‌گیری کرونا و پایان روابط با روسیه بر سر جنگ اوکراین به دفعات به تاخیر افتاد.
در نتیجه اروپا گزینه رسیدن به فضا و توانایی پرتاب ماهواره‌ها به مدار بدون وابستگی به کشورها و سازمان‌های ثالث را از دست داد و مجبور شد ماموریت‌های خود را به شرکت‌های خصوصی مانند اسپیس ایکس واگذار کرده است.
تیه‌ری برتون، کمیساریای اروپا در امور بازار داخلی، در نوامبر ۲۰۲۳ گفته بود که این تصمیم «با اکراه» گرفته شده است.
ماتجا رنسلج، تحلیلگر موسسه سیاست فضایی اروپا، در این خصوص می‌گوید: «اروپا به طور فزاینده‌ای از نیاز به استقلال بیشتر در بعضی محدوده‌های استراتژیک آگاه شده است. ما می‌خواهیم ماهواره‌ها را تحت شرایط خودمان پرتاب کنیم.»
جوزف اشباخر، مدیر کل آژانس فضایی اروپا، در این باره گفت: «با پرتاب آریان ۶، ما دوباره به فضا دسترسی پیدا می‌کنیم.»
شاتل جدید به اروپا این اجازه را خواهد داد تا ماهواره‌ها را برای رصد زمین، اهداف ارتباطاتی و یا حتی نظامی در مدار قرار دهد. آریان ۶ در حال حاضر تا ۳۰ عدد سفارش ثبت‌شده دارد که ۱۸ مورد از آن‌ها برای راه‌اندازی اینترنت برای مناطق دورافتاده است.
آریان ۶ اولین مدل جدید شاتل اروپایی در ۳۰ سال گذشته است. ساخت این موشک ۴ میلیارد یورو هزینه داشته است و سیزده کشور اروپایی در توسعه آن شرکت کرده‌اند.
برای مثال شرکت‌های هوافضای ایتالیایی سیستم‌های پیشرانه آن را ساخته‌اند، شرکت‌های بلژیکی در زمینه‌هایی مانند مخابرات و فناوری ماهواره‌ای کمک کرده‌اند، شرکت‌های اسپانیایی در زمینه تجهیزات پشتیبانی زمینی مشارکت داشته‌اند و شرکت‌های سوئیسی نیز تولید سیستم‌های هدایت و ناوبری آن را برعهده گرفته بودند.
علاقه‌مندان می‌توانستند پرتاب آریان ۶ از پایگاه فضایی اروپا در گویان فرانسه را از ساعت ۱۹:۳۰ دقیقه به وقت اروپای غربی به صورت زنده در کانال یوتیوب آژانس فضایی اروپا (ESA) تماشا کنند.
چیزهای زیادی می‌توانست در این پرتاب آزمایشی اولیه اشتباه و ایراد ایجاد کند. در سال ۱۹۹۶ اولین نسخه از آریان ۵ بعد از ۴۰ ثانیه منفجر شد.
در واقع چنین پرتاب‌های آزمایشی دارای نرخ شکست بالایی هستند. یوزف اشباخر پیشتر در ماه مه گفته بود: «از نظر آماری ۴۷ درصد احتمال دارد که اولین پرواز موفق نشود یا دقیقاً مطابق برنامه پیش نرود.»
پرتاب اصلی برای سال ۲۰۲۰ برنامه‌ریزی شده بود، اما مسائل فنی و همینطور همه‌گیری کووید-۱۹ پرتاب را به تأخیر انداخت. مسائلی مانند جنگ در اوکراین و قطع ارتباط آژانس فضایی اروپا و روسیه، که پیش از این روابطی نزدیک با هم داشتند، اوضاع را پیچیده‌تر کرد.
موشک آریان ۶ در دو نسخه اصلی تولید شده است؛ «آریان ۶۲» با وزن متوسط که می‌تواند ۱۰٫۳ تن محموله را در مدار پایین زمین و ۴٫۵ تن محموله را در مدار بالایی زمین قرار دهد. هزینه آن ۷۵ میلیون یورو خواهد بود.
نسخه دوم «آریان ۶۴» است که می‌تواند ۲۱٫۶ تن را در مدار پایین زمین و ۴٫۵ تن را به مدار بالایی زمین ببرد. هزینه آن ۱۱۵ میلیون یورو است که در حال حاضر بسیار گران‌تر از فالکون ۹ اسپیس‌ایکس با هزینه ۶۲ میلیون یورو درمی‌آید.
آژانس فضایی اروپا برای آریان ۶ ماموریت‌های ویژه‌ای در نظر گرفته است. یکی از آن‌ها انتقال «پلاتو» یا فضاپیمای «گذر سیاره‌ها و نوسان‌های ستاره‌ها» (PLATO) است که یک رصدخانه پیشرفته محسوب شده و قرار است پس از پرتاب در سال ۲۰۲۶ به دنبال جهان‌های قابل سکونت در اطراف ستارگانی مانند خورشید بگردد.