کشتیهای نیروی دریایی روسیه دیروز چهارشنبه وارد بندر هاوانا شدند، توقفگاهی که هرچند گفته میشود تهدیدی را متوجه آمریکا نمیکند اما به عنوان یک نمایش قدرت مسکو در بحبوحه افزایش تنشهای روسیه با جهان بر سر جنگ با اوکراین ارزیابی میشود.
اولین کشتی یک سوخترسان به نام «آکادمیك پاشین» و یک یدککش به نام «نیکولای چیکیر» بود، در حالی که یک ناوچه نیروی دریایی روسیه و یک زیردریایی با نیروی محرکه هستهای در خارج از ساحل منتظر بودند.
وزارت دفاع روسیه روز گذشته اعلام کرد که این ناوچه و زیردریایی که بخشی از گروه چهار کشتی روسی هستند که روز چهارشنبه به سواحل کوبا رسیدند، در مسیر خود به این جزیره، تمرینات موشکی را در اقیانوس اطلس انجام دادهاند.
کوبا هفته گذشته اعلام کرده بود که این دیدار یک رویه استاندارد برای کشتیهای نیروی دریایی از کشورهایی است که با هاوانا دوست هستند. وزارت امور خارجه دولت کوبا هم گفت که این کشتیها هیچ سلاح هستهای حمل نمیکنند، موضوعی که مقامات آمریکایی نیز بر آن تأکید کردند.
دولت کوبا اعلام کرد که برونو رودریگز، وزیر امور خارجه این کشور روز چهارشنبه در مسکو با همتای روس خود سرگئی لاوروف دیدار خواهد کرد و دو متحد سابق جنگ سرد روابط خود را بیش از پیش تقویت میکنند.
میگل دیاز-کانل، رئیس جمهور کوبا، ماه گذشته برای شرکت در رژه نظامی سالانه ۹ می در میدان سرخ مقابل کاخ کرملین با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود دیدار کرده بود.
استقرار غیرمعمول نیروهای نظامی روسیه در چنین موقعیت جغرافیایی در نزدیکی ایالات متحده، در بحبوحه تنشهای شدید بر سر جنگ در اوکراین صورت میگیرد، جایی که کیف مورد حمایت غرب در حال مبارزه با تهاجم روسیه است.
با این حال یک مقام آمریکایی به شرط ناشناس بودن در این خصوص به خبرگزاری رویترز گفت: «ما مسیر کشتیها را به دقت زیر نظر داشتهایم. در هیچ مقطعی کشتیها یا زیردریایی تهدید مستقیمی برای ایالات متحده ایجاد نکردهاند.»
هاوانا تنها ۱۶۰ کیلومتر با کی وست، فلوریدا، محل استقرار ایستگاه هوایی نیروی دریایی ایالات متحده فاصله دارد. ویلیام لوگراند، استاد دانشگاه آمریکن واشنگتن در این خصوص به رویترز میگوید: «زمانبندی حضور این کشتیها آنهم در حالی که دولت بایدن در حال بررسی این مسئله است که تا چه میتواند برای کمک به اوکراین پیش برود معنا دار است. کشتیهای جنگی روسی که خود را به کوبا رساندهاند در واقع پیام پوتین به بایدن است که مسکو میتواند واشنگتن را در حوزه نفوذ ایالات متحده به چالش بکشد.»
حضور این کشتیهای جنگی روسیه در کوبا در حالی رخ میدهد که هاوانا با یکی از بدترین بحرانهای اجتماعی و اقتصادی خود در چند دهه اخیر رو به رو است و از کمبود غذا و دارو گرفته تا سوخت و مایحتاج ضروری در جامعه مشاهده میشود و همین مسئله نارضایتیها را در کوبا به شدت افزایش داده است.»
لوگراند میگوید: «این اتفاقات یادآورد دوران جنگ سرد است اما برخلاف آن دوران کوباییها نه به دلیل وابستگی ایدئولوژیک بلکه به دلیل ضرورت اقتصادی به مسکو گرایش پیدا کردهاند.»
در طول جنگ سرد، کوبا یک کشور مهم برای اتحاد جماهیر شوروی بود. استقرار سایتهای موشکهای هستهای شوروی در این جزیره منجر به بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ شد، زمانی که واشنگتن و مسکو در آستانه جنگ قرار گرفتند.
روابط روسیه و کوبا از زمان دیدار دیاز-کانل و پوتین در سال ۲۰۲۲ نزدیکتر شده است.