یادتان هست چند سال پیش یک‌چهارم چک‌های مبادله‌شده در شبکه بانکی برگشت می‌خورد و بسیاری از کسبه و افراد از معامله با چک خودداری می‌کردند و خانواده‌های زیادی به همین دلیل گرفتار می‌شدند، زیرا فرد صادرکننده چک به‌دلیل پاس‌نشدن چک حتی راهی زندان می‌شد؟
حالا می‌دانیم که با اجرای قانون جدید چک اعتبار به چک برگشته و بسیاری از کسبه حاضر به معاملات قسطی با چک هستند. وداع با روزهای جهش چک برگشتی و سال‌هایی که خرید قسطی کالاها فقط با چک کارمندی ممکن بود، کام خیلی‌ها را شیرین کرده است اما ۶ گام اساسی برای معتبر شدن دسته چک چه بودند؟
گام نخست: سامانه‌های صیاد، چکاوک، چکاد، محچک راه‌اندازی شدند تا مسیر صدور و پاس شدن چک‌ها ایمن شود.
گام دوم: دسته‌چک‌ها تغییرکرد، بانک‌ها اجازه نداشتند به هر کس دسته چک بدهند و هر کس بتواند هر مبلغی را روی چک بنویسد و بدون پشتوانه آن را به دیگری بدهد.
گام سوم: نقل و انتقال فیزیکی چک بین بانک‌ها متوقف شد و با سامانه چکاوک، تصویر چک به صورت الکترونیکی بین بانک‌ها رد و بدل شد.
گام چهارم: دسته چک صیادی آمد و جایگزین دسته چک‌های قدیمی شد تا از آن پس چه صادرکننده و چه گیرنده چک قبل از هر اقدامی اطلاعات آن را به صورت برخط ثبت کنند تا بانک‌ها و دو طرف مطمئن شوند که چک صادرشده اعتبار دارد و ریسک پاس نشدن آن کم‌تر شده و این ماموریت در قالب سامانه صیاد صورت می‌گیرد.
گام پنجم: بانک‌ها به صدور چک‌های دیجیتال یا الکترونیکی بر بستری به نام سامانه چکاد یا همان چک امن دیجیتال ملزم شدند. با این اقدام در هر ساعت شبانه‌روز و بدون نیاز به حضور طرفین امکان صدور چک و انتقال آن فراهم شد، وصول چک هم آنلاین شد تا جلوی سوء استفاده‌ها هم گرفته شود و طرفین معامله با خیال راحت کارشان انجام پذیرد.
گام ششم: احکام قضایی چک آنلاین شد. بانک مرکزی در اجرای قانون چک سامانه دیگری به نام سیاق را راه‌اندازی کرد تا مسیر اجرای احکام قضایی شامل مسدود و رفع مسدودی از حساب‌های بانکی افراد کوتاه و برخط شود و حتی جلوی تخلفات گرفته شد. اقدامی که حجم چک‌های برگشتی و آمار زندانیان را آشکار کم کرد و میانگین اجرای این احکام از ۲۰۰ روز در سال ۱۳۹۴ به حداکثر ۴ دقیقه در سال ۱۴۰۲ کاهش یابد و سالانه بیش از ۵۰ میلیون نفر ساعت، در زمان مردم در راستای رسیدگی به احکام قضایی مالی صرفه جویی شد.
گفتنی است که سال ۱۳۹۷ قانون جدید چک به دست بانک مرکزی رسید و ماموریت پیدا کرد در کمترین زمان ممکن، کاری کند که میزان چک برگشتی کم شود و جلوی سوء استفاده‌ها، جعل چک یا دست بردن در مبلغ چک را بگیرد.
