امروزه شبکه‌های اجتماعی همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی بشر را به خود مشغول کرده‌اند و در این بین کاربرانی پیدا می‌شوند که به شکل اعتیاد گونه‌ای وابستگی شدیدی به این شبکه‌ها پیدا کرده‌اند تا جایی که زندگی واقعی آنان را هم تحت‌تاثیر قرار داده است. در این بین و به‌تازگی، «سلنا گومز» خواننده و بازیگر ۳۱ ساله آمریکایی که بالاترین تعداد دنبال‌کننده را با 430 میلیون کاربر به‌عنوان یک زن در اینستاگرام دارد، اعلام کرد که از این رسانه اجتماعی بیرون آمده و آن را از روی گوشی‌اش پاک کرده است. در ادامه، صحبت‌های او درباره دلایلش برای این تصمیم را می خوانیم و چند نکته از منظر روان‌شناسی در همین باره خواهیم گفت.
اکنون خوشحال‌ترم ...
«گومز» درباره حذف این اپلیکیشن از روی گوشی‌اش گفته که این باارزش‌ترین هدیه‌ای است که برای سلامت ذهنی‌اش به خود داده است و این تصمیم را گرفته، چون این برنامه به سلامت روحی‌اش آسیب می‌زند و باعث افسردگی‌اش شده است. او در نشست اخیر صد چهره تاثیرگذار تایم هم گفته که اکنون خوشحال‌تر است و دیگر با دوستانش به جای ارسال پیام، تلفنی صحبت می‌کند. همچنین گفته که شبکه‌های اجتماعی برای نسل من مخرب هستند اما کسی، حواسش به این موضوع نیست.
مهم‌ترین آسیب‌های استفاده اعتیادگونه از اینستا
در کنار نکات مثبتی مثل بهبود کسب و کارهای خانگی یا پیدا کردن دوستان بعد از مدت ها ، آسیب هایی هم به استفاده بی رویه از اینستاگرام وارد است.مهم ترین آسیب‌های استفاده زیاد از شبکه‌اجتماعی اینستاگرام عبارت اند از: افتادن در دام مقایسه باطن زندگی خود با ظاهر زندگی دیگران، احساس منفی‌گرایی و افسردگی، ناامید شدن از زندگی، آسیب‌های فکری، اخلاقی، تربیتی، هویتی و ...، افزایش نوسانات اخلاقی شخصیتی، تضعیف و کاهش ارتباطات و تعاملات اجتماعی سالم با دیگران در دنیای واقعی، اختلالات خواب، افزایش نگرانی، استرس و امکان بروز رفتارهای خشونت آمیز و ... . همچنین بر اساس مطالعاتی که به‌تازگی روی پنج هزار کاربر اینترنتی انجام شده، اینستاگرام به عنوان بدترین شبکه‌اجتماعی برای سلامت و شادابی روان در فضای‌‌مجازی شناخته شده است. طبق نظرات متخصصان این تحقیق، افراد جوانی که بیش از 2 ساعت از شبانه‌روز را در این شبکه اجتماعی صرف می‌کنند، استرس و ناراحتی‌های روانی بیشتری دارند.
برای ترک اعتیاد به اینستا چه کنیم؟
استفاده از اینستاگرام می‌تواند برای ما مزایایی داشته باشد اما باید بدانیم که این برنامه نباید بر رفتارهای اجتماعی ما تاثیر بگذارد. اگر احساس می‌کنیم که به این شبکه اجتماعی معتاد شده‌ایم، بهتر است قبل از این که به ما آسیب برساند، مشکل را حل کنیم. برای غلبه بر اعتیاد به اینستاگرام چهار مرحله وجود دارد که عبارت اند از:
1 کار بهتری برای انجام‌دادن پیدا کنید
شما باید زمانی را که در اینستاگرام می‌گذرانید به مرور کاهش دهید. این رفتاری است که به مرور یاد گرفته‌اید، بنابراین می‌توانید به مرور آن را از یاد ببرید. شما با زمان‌بندی فعالیت‌های‌تان در اینستاگرام می‌توانید زمان آزاد بیشتری به دست آورید تا کارهای بهتری انجام دهید. بنابراین ساعتی در روز را به‌خصوص در زمان‌هایی که معمولا از گوشی خود استفاده می‌کنید، مثلا به سرگرمی‌های مختلف و مورد علاقه‌تان اختصاص دهید، با دوستان‌تان بیرون بروید یا به نرمش در خانه بپردازید.
2 ارزش شما به تعداد فالوئرهای‌تان نیست
شما نباید خودتان را با افراد مشهور در اینستاگرام مقایسه کنید. تعداد دنبال‌کننده‌ها در این شبکه اجتماعی، ارزش شما را مشخص نمی‌کند. درگیر شدن با مسائلی مانند تلاش برای افزایش دنبال‌کننده به خصوص اگر هدف اقتصادی نداشته باشید، عمر شما را هدر خواهد داد.
3 اعلان‌های اینستاگرام‌تان را خاموش کنید
در ابتدا، هنگامی که اعلان‌های این شبکه‌اجتماعی را خاموش می‌کنید، احساس خواهید کرد که چیزی را از دست داده‌اید. اما یادتان باشد وقتی می‌بینید هر چند دقیقه یک بار صفحه تلفن‌تان با اعلان‌ها روشن می‌شود، اضطراب و استرس برایتان ایجاد می‌کند. به این صورت بیشتر به تلفن‌تان وابسته خواهید شد. بنابراین اگر می‌خواهید بر اعتیادتان به اینستاگرام غلبه کنید، در قدم اول اعلان‌تان را خاموش کنید.
4 از تلفن‌همراه استفاده مفیدتر کنید
برای مثال می‌توانید هنگام آشپزی‌کردن، شستن ظروف، اتو کردن لباس و مانند آن‌ها به کتاب صوتی گوش کنید. در هنگام پیاده‌روی از برنامه‌های مختلف سلامتی و قدم شمار استفاده کنید و ... . این‌ها باعث می‌شود تا اولین و تنها انتخاب‌تان در زمان به دست گرفتن گوشی، سرک کشیدن به اینستا نباشد. همچنین توصیه می‌شود اپلیکیشنی روی گوشی خود نصب کنید که میزان استفاده شما از تلفن‌همراه را بررسی کند. برخی اپلیکیشن‌ها توانایی این را دارند که برای هر برنامه‌ای در تلفن همراه، تعداد دفعاتی را تعریف کنید که می‌توانید در زمان مشخص آن‌ها را باز و از آن‌ها استفاده کنید.
* منیره کشف‌رودی | کارشناس‌ارشد روان‌شناسی‌بالینی