یکی از پرسودترین مسیرهای تجارت نفت روسیه از زمان اعمال تحریم‌های غرب بر سر جنگ اوکراین، با چالش مواجه شده است. چرا که پرداخت‌ها به ارزی غیر از دلار صورت می‌گیرد و به نظر می‌رسد راه‌حلی برای آن پیدا نخواهد شد.
برای دهه‌ها، دلار آمریکا، ارز مسلط بر تجارت بین‌المللی نفت بوده و به دلیل مشکلات تبدیل ارز و همچنین موانع سیاسی، تلاش‌ها برای یافتن جایگزینی برای آن به جایی نرسیده است.
رویترز به نقل از سه منبع آگاه نوشته است که مشکلات روسیه زمانی بیشتر شده که هند در ماه ژوئیه بر پرداخت‌ها با روپیه اصرار داشته است. این در حالی است که از زمان عقب‌نشینی اروپایی‌ها برای خرید نفت روسیه، هند بزرگترین خریدار نفت دریایی روسیه شده است.
این منابع که خواستند نامشان فاش نشود، گفتند عرضه کنندگان نفت روسیه نمی‌توانند با روپیه هند معامله کنند، چرا که بانک مرکزی روسیه، این ارز را قبول نمی‌کند.
یکی از این منابع نزدیک به بانک مرکزی روسیه گفت که کسب درآمد از ارزی غیرقابل تبدیل و با ارزش کم در خارج از هند «بیهوده» است.
یک منبع دیگر هم گفت که روسیه فرصت‌های محدودی برای خرج روپیه دارد چرا که وارداتش از هند ناچیز است.
به گفته دو منبع آگاه، اواسط ماه اوت، حداقل دو شرکت بزرگ نفتی روسیه تهدید کردند که حدود ۱۲ نفتکش حامل تا یک میلیون تن نفت را که عازم هند بوده به مقصد‌های دیگر خواهند فرستاد.
همچنین ۱۰ تاجر و مقام تجاری به رویترز گفتند که به عنوان یک راه حل موقت برای درگیری با معاملات هند، هزینه محموله‌ها با ترکیبی از یوان چین و دلار هنگ کنگ به عنوان ارز قابل تبدیل به یوان و درهم امارات که به دلار آمریکا متصل هستند، پرداخت شد.
به گفته آنها اما مشکل یافتن جایگزین مناسب برای دلار باقی مانده و این موضوع بر خریداران آفریقایی، چینی و ترکیه‌ای که به خریداران اصلی نفت روسیه تبدیل شده‌اند، تاثیر می‌گذارد.
به گزارش بورس اوراق بهادار لندن و بر پایه محاسبات رویترز، بزرگترین مساله مربوط به هند است که بیش از ۶۰ درصد از نفت دریایی روسیه را خریداری کرده است. این کشور پس از چین، بزرگترین خریدار نفت روسیه از طریق دریا است.
با افزایش نظارت بر تجارت، مشکلات احتمالا بدتر هم خواهد شد. در هفته‌های اخیر، واشنگتن نخستین تحریم‌ها را علیه مالکان نفتکش‌هایی که نفت روسیه را با قیمت بالاتر از سقف قیمتی غرب حمل می‌کردند، اعمال کرده است.
روسیه موفق می‌شود دلار را کنار بگذارد؟
از زمانی که تحریم‌های غرب علیه روسیه اعمال شد، مسکو از معاملات دلار و یورو، ارزهای غالب جهان، کنار گذاشته شد و به این ترتیب تا حد زیادی از سیستم بانکی بین‌المللی دور مانده است.
به گفته ۵ تاجر درگیر در تجارت نفت، کمتر از ۱۰ درصد از تولید ۹ میلیون بشکه‌ای نفت روسیه در روز به دلار و یورو فروخته می‌شود.
بانک مرکزی روسیه به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند با دلار کار کند. البته صادرکنندگان روسی از نظر تئوری می‌توانند از این ارز استفاده کنند، اما اجتناب از آن این مزیت را دارد که نظارت بر تجارتشان توسط آمریکا و دیگر دولت‌های غربی دشوارتر می‌شود.
روپیه، مشکل اصلی روسیه است
انجام تجارت با روپیه به ویژه برای روسیه دشوار است. به گفته دو منبع روسی، هند مشتاق است که روپیه در قلمروی خودش خرج شود و حتی برای تبدیل روپیه به ارزهای دیگر، نرخ‌های تنبیهی اعمال می‌شود که گاهی تا ۱۰ درصد مبلغ تبدیل شده را شامل می‌شود.
حالا اگر روسیه کالاهای بیشتری از هند وارد کند، این مشکل حل خواهد شد. اما روسیه واردکننده عمده خودرو، تجهیزات و سایر کالاها از چین است.