در سال‌های اخیر شهر «وان» ترکیه به یکی از محبوب‌ترین و پربازدیدترین مقاصد گردشگران ایرانی تبدیل شده است، به نحوی که در خیابان‌های آنجا قدم میزنید، احساس می‌کنید یک خیابان پررفت و آمد در وسط شهرهای ایران است که مردم برای خرید آمده‌اند. محبوبیت «وان» آنقدر زیاد است که خیلی‌ها آن را توریستی‌ترین شهر ایران می‌دانند!. براساس اعلام رسانه های ترک زبان، در شش‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳ حدود ۲۰۰ هزار گردشگر ایرانی از وان در ترکیه دیدن کردند که بعد از رقم ۱۰۱ هزار و ۴۵۹ نفری ایرانیانی که از ابتدای سال میلادی تا ماه آگوست به استانبول سفر کرده اند بیشترین رقم مسافرپذیری را داشته اشت، این آمار در شرایطی منتشر می‌شود که شهرهای ایران این حجم گردشگر ندارند.
صرفا برای خرید و بدون ویزا
اما چرا سفر به وان میان ایرانیان محبوب است؟ و چرا این سفر به یاد ماندنی خواهد بود؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید نگاهی داشته باشیم به وضعیت جغیرافیایی و فرهنگی و اقتصادی این شهر.
این شهر که در مرز غربی ایران قرار دارد یکی از مقاصد جذابی است که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. شهر وان یکی از شهرهایی است که برای سفر نیازی به ویزا ندارد. در سال های اخیر و به دلیل هزینه های بالا، شهر وان یکی از مقاصد اصلی مسافران شده است. بدون شک در هر قسمتی از این شهر که وارد شوید صدای آشنای ایرانیان را خواهید شنید. البته شهرهایی که به مرز ترکیه نزدیک هستند، براحتی می توانند به وان سفر کنند و سفر به وان ترکیه برای آنان مانند سفر به شهرهای داخلی ایران است. بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که بین ایران و ترکیه امضاء شد، شهروندان ایرانی به‌راحتی می توانند تا ۹۰ روز بدون ویزا به شهر وان ترکیه سفر کرده و در آنجا اقامت داشته باشند و در صورتی که به خاک ترکیه وارد شوند، به پاسپورت آنها مهر زده خواهد شد.
البته دقت کنید که در زمان سفر به وان ترکیه، پاسپورت شما باید تا ۶ ماه مهلت داشته باشد و همین موضوع باعث شده است تا سفر به وان ترکیه یکی از محبوب ترین سفرها در بین ایرانیان باشد. چندی پیش روزنامه «حریت» چاپ ترکیه، نوشت: «شهر وان در شرق ترکیه که سال گذشته بیش از یک میلیون بازدیدکننده داشت، در حال حاضر بار دیگر شاهد افزایش تراکم گردشگران ایرانی بوده و تقریبا ظرفیت تمام هتل‌های این شهر تکمیل شده است. گردشگران ایرانی که به طور مرتب در گروه‌های بزرگ به خیابان‌های «وان» به‌ویژه مراکز خرید و فروشگاه‌ها هجوم می‌آورند، با عادات خرید گسترده‌شان تقریباً مایه حیات تجار این شهر محسوب می‌شوند. همچنین گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که گردشگران در طول حضور خود از نقاط دیدنی و گردشگری وان هم دیدن می‌کنند که کمک زیادی به رونق این شهر کرده است. متخصصان گردشگری در ترکیه با بیان اینکه علاقه ایرانی‌ها به این شهر مایه خوشحالی آنهاست، به رسانه‌های محلی گفتند که «امیدوارند این شدت فعالیت گردشگری در طول سال ادامه داشته باشد»
لزوم تغییر نگاه مسئولان
اما چرا ایرانی ها به جای استانبول و آنکارا و… ترجیح می دهند به وان سفر کنند.
دلیل این تمایل نیز چیزی نیست جز مسایل اقتصادی و جیب خالی ایرانی ها. در واقع اگر به طور کلی به مقایسه هزینه سفر وان و استانبول بپردازیم می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم: هزینه سفر به وان کم‌تر از هزینه سفر به استانبول است.
اما چرا؟ در سفر به استانبول باید بلیط هواپیما ترکیه را تهیه کرده و هزینه‌تان در مقایسه با سفر به وان بالاتر می‌رود.به علاوه در سفر به استانبول باید استانبول کارت خریداری کرده تا به راحتی از خدمات این شهر استفاده کنید.اجناس مراکز خرید استانبول نسبت به ترکیه هم از قیمت بالاتری برخوردار هستند.
جاذبه‌های استانبول از هزینه ورودی بیشتری نسبت به جاذبه‌های وان برخوردار هستند.هتل‌های استانبول قیمت بالاتری در مقایسه با هتل‌های وان دارند. مگر این که در سفر به استانبول در هاستل‌های گروهی اقامت کنید.
امیر پویان رفیعی شاد، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، در گفت و گو با «آرمان امروز» ضمن برشمردن عواملی که باعث تمایل ایرانی ها به سفر به وان می شود می گوید: اولین فاکتور نزدیکی تعدادی از شهرهای ما از جمله خوی و تبریز به مرز و بالطبع به وان است که باعث می شود تا هموطنان ما در این شهرها به وان سفر کنند.
رفیعی شاد، با مقایسه نرخ تمام شده سفرهای داخلی با خارجی می گوید: واقعیت این است که هزینه تمام شده سفرهای داخلی به قدری بالا رفته که یک ایرانی می تواند با همان هزینه سفری یک هفته ای به آنتالیا یا نقاط مشابه داشته باشد. وی جاذبه های وان را از دیگر عوامل موثر در تمایل ایرانی ها برای سفر به این شهر مرزی ترکیه عنوان کرده و می گوید: در این شهر تا دلتان بخواهد آیتم های مورد علاقه گردشگران ایرانی به وفور وجود دارد.
از فروشگاه های رنگارنگ تا رستوران ها و هتل هایی با قیمت های مناسب. طبیعی است که در چنین شرایطی و با توجه به وضعیت نه چندان مطلوب اقتصادی شهروندان، ایرانی ها باید هم تمایل داشته باشند تا به این شهر مرزی سفر کنند!
اما آیا می توان برای رونق گردشگری در کشور و جذب توریست های خارجی شرایطی را فراهم آورد که تعدادی از شهرهای مرزی مانند وان، به شهرهای توریست پذیر مشهور شوند؟ سوالی که رفیعی در پاسخ به آن می گوید: «تا زمانی‌که جاذبه های لازم برای گردشگران فراهم نشود و از آن طرف زیر ساخت های گردشگری ما مهیا نشود مسلما نمی توان انتظار داشت که شهرهای ما به قطب گردشگری منطقه بدل شوند. این هم میسر نمی شود مگر با تدوین یک طرح جامع و تغییر دیدگاه مسئولان.
در واقع مسئولان باید «بخواهند» اما تا مادامی که به گردشگری به عنوان محرک اقتصادی و تنها برون رفت مشکلات کشورنگاه نکنیم است و اینکه این صنعت می تواند راهکاری برای بسیاری از چالش های اقتصادی و فرهنگی ما باشد نمی توانیم به این مهم دست پیدا کنیم. عربستان بعد از سالها یه این نتیجه رسیده‌اند که گردشگری برایش می‌ماند.»