با توجه به موقعیت ژئوپولیتیک ایران در منطقه و عبور کریدورهای شمال-جنوب و شرق به غرب، توسعه و تکمیل کریدورهای آزادراهی به منظور افزایش سهم ایران از بازار ترانزیت کالا و مسافر ضروری است. کریدور آزادراهی شمال-جنوب در مرکز کشور به منظور ارتباط دریای خزر با خلیج فارس طراحی شده و در دست اجراست. این کریدور از بندر انزلی آغاز شده و با عبور از رشت، قزوین، تهران، اصفهان و شیراز به بندر بوشهر منتهی میشود.
آزادراه شیراز-اصفهان به طول کلی 370 کیلومتر، بخش مهمی از کریدور شمال-جنوب آزادراهی مرکز کشور است که هدایت کالا از مرکز کشور به جنوب و بالعکس را بر عهده دارد. این آزادراه به دو قسمت تقسیم شده که یک قسمت آن از شیراز تا ایزدخواست و قسمت دیگر از ایزدخواست تا اصفهان است. عملیات اجرایی مسیر از شیراز تا ایزدخواست به طول 225 کیلومتر و در 7 قطعه برنامهریزی شده است. 6 قطعه به طول 212 کیلومتر در روزهای آینده با حضور رئیسجمهور به بهرهبرداری میرسد و قطعه هفت نیز که این آزادراه را به کمربندی شیراز متصل میکند با پیشرفت 67 درصدی در حال ساخت است. این مسیر به عنوان میانبری مهم دو مرکز استانهای فارس و اصفهان را به هم متصل میکند از این رو با کاهش چشمگیر طول مسیر و زمان سفر، نقش بسزایی در کاهش مصرف سوخت دارد. همچنین با توجه به مشخصات فنی بالای این محور نسبت به جاده قدیم، سبب افزایش ایمنی سفر و کاهش سوانح رانندگی در این بخش از مسیر شمال-جنوب میشود. توسعه اقتصادی و گردشگری منطقه بخش دیگری از مزایای این محور مهم ترانزیتی است.
خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی در نشست خبری در خصوص ویژگیها و مزایای شبکه آزادراهی و بخصوص آزادراه شیراز-اصفهان اظهار داشت: همزمان با سفر رئیسجمهور به استان فارس، در 19 مهرماه، آزادراه شیراز-اصفهان بهعنوان طولانیترین آزادراه ایران به بهرهبرداری میرسد. آزادراه شیراز-ایزدخواست بهطول 212 کیلومتر بهعنوان بخشی از آزادراه شیراز-اصفهان در 4 خط عبوری شامل دو خط رفت و دو خط برگشت توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور با مشارکت سرمایهگذاران تکمیل و بهزودی افتتاح میشود.
وزارت راه و شهرسازی 50 درصد سرمایه احداث این آزادراه و سرمایهگذاران نیز 50 درصد دیگر سرمایهگذاری این آزادراه را با هزینه 8 هزار میلیارد تومان بهعهده داشتهاند و بر اساس ارزیابیها، ارزش روز این آزادراه که در مرحله بهرهبرداری است، 25 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
قطعات یک، دو و سه آزادراه شیراز-اصفهان بهطول 107 کیلومتر حدفاصل شهرهای سده تا ایزدخواست از مناطق سد ایزدخواست، کوه مروارید، روستای خسروشیرین و رودخانه سفید میگذرد، همچنین قطعات چهار، پنج، شش و هفت بهطول 118 کیلومتر حدفاصل شهرهای سده تا شیراز از مناطق تنگ براق، دشت کامفیروز، تنگ بستانک و تنگ خیاره گذشته و به بزرگراه شیراز-سپیدان متصل میشود. بخش دیگر این آزادراه از ایزدخواست تا اصفهان بهطول حدود 116 کیلومتر حدفاصل شهرضا -سهراهی مبارکه- ایزدخواست در دست مطالعه است و طبق برنامه زمانی تعیینشده، عملیات اجرایی آن بهزودی آغاز خواهد شد. هماکنون با اتمام عملیات اجرایی قطعات یک تا شش این آزادراه، شاهد بهرهبرداری از 212 کیلومتر از آزادراه شیراز-اصفهان، حدفاصل شیراز-ایزدخواست هستیم.
بخشی از مهمترین دستاوردهای این آزادراه شامل تکمیل کریدور شمال-جنوب، منطبق بر شبکه بزرگراهی آسیایی، کاهش مسافت 134 کیلومتر فاصله شــیراز تا اصــفهان، افزایش ایمنی سفر، کاهش 550 نفر کشته و مجروح در سال، صرفهجویی اقتصادی 4 تا 5 هزار میلیارد تومان در سال، کاهش مصرف سوخت136 میلیون لیتر در سال، کاهش 120دقیقهای زمان سفر، کاهش خسارات سوانح بهمبلغ 3,120 میلیارد ریال است.
استفاده از روسازی بتنی برای اولین بار در کشور، ملاحظات زیستمحیطی کاشت 100هزار اصله نهـال در حریـم آزادراه، رونق گردشگری عبور از مناطق زیبای شمال غربی استان فارس و عبور از رشتهکوههای زاگرس از دیگر دستاوردهای ساخت این آزادراه مهم در کشور است. در طول مسیر این پروژه آزادراهی، 25 دستگاه پل بزرگ بهطول 2370 متر و 592 دستگاه پل کوچک بهطول 8 هزار متر اجرا شده است.
در طول مسیر 10 مجتمع خدمات رفاهی نیز برای رفاه حال مسافران این مسیر احداث شده است. پل سردار سلیمانی بهطول 264 متر یکی از پلهای خاص این مسیر آزادراهی است که در قطعه 3 واقع شده و بهروی دره رودخانه سپیدرود بهعنوان مرتفعترین پل آزادراهی احداث شده است. عملیات اجرایی این پل با اتکا به توان داخلی 48 ماه بهطول انجامیده است. بر اساس اعلام شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل، کریدور آزادراهی شمال-جنوب کشور بهمنظور ارتباط دریای خزر به خلیج فارس طراحی شده و در دست اجراست. این کریدور از بندرانزلی آغاز و پس از عبور از شهرهای رشت، قزوین، تهران، اصفهان و شیراز به بندر عسلویه منتهی میشود. آزادراه شیراز-اصفهان بهطول 370 کیلومتر بخشی مهم از کریدور آزادراهی شمال-جنوب است که نقش هدایت ترانزیت را از مرکز کشور بهسمت جنوب و بالعکس عهدهدار است. این آزادراه بهعنوان مسیری میانبر دو مرکز مهم استان را به هم متصل میکند؛ از اینرو با توجه به کاهش چشمگیر طول مسیر و زمان سفر، نقش مهمی در کاهش مصرف سوخت ایفا میکند.
همچنین با توجه به مشخصات فنی بالای این محور نسبت به جاده قدیم، سبب افزایش ایمنی سفر و کاهش سوانح رانندگی در این بخش از کریدور خواهد شد، از سوی دیگر با توجه به وجود دو قطب گردشگری اصفهان و شیراز در این محور، بهرهبرداری از این آزادراه در توسعه صنعت ایرانگردی و گردشگری و توسعه اقتصادی منطقه بسیار مهم و قابل توجه خواهد بود. معاون وزیر راه و شهرسازی درباره مبلغ عوارض تردد آزادراه شیراز-اصفهان، اظهار کرد: زیرساختهای مربوط به دریافت الکترونیکی عوارض در آزادراه نصب شده و امیدواریم مردم از پرداخت به این روش استقبال کنند. وی افزود: مبلغ عوارض بر اساس سرمایهگذاری صورت گرفته تعیین و به کمیته مربوطه پیشنهاد شده است. نرخ عوارض فردا یا پس فردا تصویب و بلافاصله ابلاغ میشود. وی تصریح کرد: این آزادراه مسیر شیراز تا اصفهان را 135 کیلومتر کوتاه میکند که 10 تا 15 لیتر صرفهجویی در مصرف بنزین را به دنبال دارد. به عبارت دیگر حدود 50 هزار تومان با قیمت سوخت 3000 تومانی کاهش مصرف سوخت خواهیم داشت.
معاون وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد: نرخ عوارض بر اساس درخواست سرمایهگذاری تعیین میشود که ما بهترین نرخ را مصوب خواهیم کرد. خادمی همچنین از بدهی 20 هزار میلیارد تومانی به پیمانکاران خبر داد.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور با اعلام اینکه در زمان حاضر 10 هزار و 350 کیلومتر پروژه ریلی و جادهای (بزرگراه و راه اصلی) در حال ساخت است، اظهار کرد: از این میزان 3270 کیلومتر پروژه ریلی، 1038 کیلومتر آزادراه و حدود 6000 کیلومتر دیگر پروژههای بزرگراهی و راه اصلی است.
خادمی با بیان اینکه پروژههای مذکور برای اتمام و بهرهبرداری اولویتبندی شده است، افزود: بر اساس برنامهریزی صورت گرفته امسال 407 کیلومتر خطوط ریلی به بهرهبرداری خواهد رسید. یکی از طرحها خطآهن همدان-سنندج است که تا آخر آبانماه امسال آماده افتتاح و بهرهبرداری میشود. خطآهن رشت-کاسپین نیز تا اواخر آبان یا اوایل آذرماه آماده افتتاح خواهد شد. معاون وزیر راه و شهرسازی با یادآوری اینکه بر اساس پیوست بهقانون بودجه باید 24 طرح آزادراهی بهطول 4000 کیلومتر ساخته شود، اضافه کرد: هماکنون 2793 کیلومتر آزادراه در کشور در حال بهرهبرداری است که با احتساب بهرهبرداری از آزادراه شیراز-اصفهان طول آزادراههای در حال بهرهبرداری به 3005 کیلومتر افزایش مییابد. خادمی همچنین با اشاره به اینکه 1038 کیلومتر آزادراه در حال ساخت و 1880 کیلومتر دیگر در مرحله تکمیل مطالعات است، تصریح کرد: یکی از پروژههای مهم آزادراهی پروژه منجیل-رودبار به طول 8.5 کیلومتر است که برای بهرهبرداری آن در بهمن امسال برنامهریزی صورت گرفته است.