پس از اظهارات یک مقام صنفی صنعت ساختمان مبنی بر طرح ساخت واحدهای مسکونی 25 متری،بسیاری از مقامات دولتی به آن واکنش نشان دادند و در نهایت روز گذشته نیز مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی به این موضوع واکنش منفی نشان داد تا در عمل پرونده ساخت واحدهای مسکونی کوچک به نظر بسته شود.
طی روزهای گذشته نظرات متفاوتی درباره ساخت این واحدها مطرح شد. مخالفان ساخت این واحدها معتقدند که امکان زندگی با استانداردهای حداقلی در چنین واحدهایی به ویژه برای زندگی یک زوج و به خصوص بزرگ کردن فرزند ممکن نیست. در حقیقت چنین واحدهایی را باید به جای مسکن، خوابگاه دانست. در کشورهایی که خانوار تک نفره یا زوجین بدون فرزند و شاغل سهم قابل توجهی از اجتماع را تشکیل می دهند، چنین واحدهایی برای سکونت رواج دارد.
شاید بتوان کلید بحث را در همین مسئله دانست. کاملا روشن است که خانواده در نگاه ایده آل چه از بعد اجتماعی و چه از بعد اعتقادی آن شامل زوجین و فرزندان است. الزامات روشن مربوط به جمعیت از جمله کاهش نرخ باروری و خطر پیری جمعیت نیز ایجاب می کند که به سمت تشویق به ازدواج و ترغیب به فرزندآوری حرکت کنیم، اما این مسئله با وجود برخی مشوق ها و اقدامات خوب سال های اخیر با موانع اقتصادی جدی رو به روست. مهم ترین مانع اقتصادی تشکیل زندگی مشترک، مسکن است. شاید لازم نباشد آمارهای مربوط به رشد عجیب و غریب قیمت مسکن در چند سال اخیر را مرور کنیم. کافی است در گوشه و کنار پای صحبت جوانانی بنشینیم که در پاسخ به دعوت آن ها به ازدواج، با فهرست کردن چند عدد و رقم از اجاره بها و مقایسه آن با درآمد، ازدواج را گزینه ای بسیار پرهزینه می دانند.
در چنین شرایطی مهم ترین گزینه پیش رو برای خانه دار شدن، طرح نهضت ملی مسکن است، اما ظاهرا این باور در متولیان مسکن جا نیفتاده است که دلیل اصلی مراجعه نکردن بخش عمده متقاضیان اولیه طرح، ناتوانی از تامین 300 تا 400 میلیون تومان آورده و پرداخت اقساط بالای 10 میلیون تومان است. در چنین شرایطی حل معضل زمین و وام که فعلا تمرکز اصلی دولت بر این دو محور است، به تنهایی مشکل را حل نمی کند. به این ترتیب، گزینه های متفاوت برای مسکن از جمله واحدهای کوچک را نباید از نظر دور داشت. به ویژه اگر تمرکز دولت بر ساخت واحدهای کوچک باشد هم از نظر فناوری ساخت صنعتی و انبوه سازی و کاهش هزینه ها می تواند مورد توجه قرار گیرد و هم در صورت واگذاری مدت دار با اجاره بهای مناسب می توان مسکنی متناسب با یک زوج شاغل تا دوره قبل از فرزندآوری را تامین کرد.
چنان که بالاتر گفتیم، واضح است که مسکن 25 متری به معنای پاسخ قطعی و ایده آل به نیاز مسکن خانوارها نیست و قطعا باید به عنوان گزینه ای برای گذار خانوارها از اجاره نشینی و هزینه های کمرشکن آن به خانه ای متناسب با اقتضائات فرزندآوری به آن نگاه شود. با چنین رویکردی نباید به هیچ وجه نگاه بلندپروازانه و ایده آل گرایانه داشت و گزینه مسکن 25 متری را به طور قطعی بایگانی کرد.