سلام دیرهنگام به هوش مصنوعی

کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم ، وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی را مکلف کرد که ظرف 6 ماه سند «هوش مصنوعی» را تدوین کنند. با نفوذ کنونی هوش مصنوعی درحوزه دیجیتال جهان، آیا ما دچار عقب افتادگی نیستیم؟

امروز در اغلب حوزه‌های دیجیتال و دنیای سایبر، نمی‌توان ردی از «هوش مصنوعی» ندید و نیافت. نقش هوش مصنوعی در آینده اقتصادی جهان به قدری موثر خواهد بود که به نظر بسیاری از پژوهشگران حوزه فناوری و هوش مصنوعی، جوامع بشری با کمک این هوش مصنوعی تا سال 2030 می‌توانند رشد اقتصادی 20 تریلیون دلاری را تجربه کنند. حال در کشور ما نیز، هوش مصنوعی به عرصه قوانین و برنامه‌های فرادستی راه یافته که نمونه آن ورود این هوش به برنامه هفتم توسعه است.

تکلیف مجلس به دولت

 طبق تصویب کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی مکلف به تدوین سند هوش مصنوعی ایران در برنامه هفتم توسعه و تنظیم‌‌گری در حوزه اقتصاد دیجیتال شده‌اند. 

دراین باره روزهای قبل، وزیر ارتباطات با اشاره به تصویب بندهای متعدد در زمینه هوشمندسازی بیان کرد: یکی از این بندهای مصوب در این بخش مربوط به تدوین سند جامع توسعه هوش مصنوعی کشور بود که مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات با همکاری همدیگر و دستگاه‌های مرتبط دیگر آن را تهیه می‌کنند و به تصویب شورای عالی فضای مجازی می‌رسانند.

تدوین سند هوش مصنوعی طی 6 ماه

وزیر ارتباطات همچنین دو روز قبل در توئیتی نوشت: وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی باید با همکاری سایر دستگاه‌ها، شش ماه پس از لازم‌الاجرا شدن برنامه هفتم توسعه سند ملی هوش مصنوعی را تهیه کنند و سپس به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسانند.

 روز گذشته نیز، رضا تقی پور، رئیس فراکسیون هوش مصنوعی و حکمرانی داده‌ها در مجلس، در نشست این فراکسیون با موضوع «حکمرانی هوشمند و داده‌محور» تاکید کرد: بحث ما این است که در هوش مصنوعی باید به تولید هم در زمینه دانش و فناوری و هم محصول اولویت دهیم و معنای آن این نیست که نگاه صرف تکنیکال داشته باشیم؛ حداقل این است که نگاه به موضوع به گونه‌ای باشد که این چند بُعد را با هم بررسی کنیم.تقی‌پور افزود: غیر از زیرساخت‌ها و دادگانی که نیاز داریم، حُسنی که موضوع هوش مصنوعی برای ما دارد، این است که بیشتر ماده اولیه و مصرفی اصلی آن مغز و مغزافزار است و ما بدون تعارف در این زمینه در کشور مزیت داریم. البته اگر بتوانیم این را هم مانند بسیاری چیزها به صورت خام صادر نکنیم و به محصول تبدیل کنیم.

در هوش مصنوعی عقب افتادیم

اگر ورود به دنیای هوش مصنوعی در جهان را در سال 1956 با برگزاری نخستین کنفرانس مرتبط با آن بدانیم و مراحل آن تا امروز را مرور کنیم و نظری هم به
چشم اندازهای اقتصادی هولناک آن بیفکنیم، درخواهیم یافت که ورود امروز ایران به این عرصه با قانون‌گذاری در برنامه هفتم توسعه، احتمالا با تاخیر و فرصت سوزی همراه شده است.

نفوذ هوش مصنوعی در منطقه

این روزها استفاده از هوش مصنوعی در کشورهای توسعه‌یافته به یک اصل اساسی تبدیل شده است. دنبال کردن روندها و شاخص‌های آماری مربوط به هوش مصنوعی در خاورمیانه نیز نشان می‌دهد که برخی از کشورهای منطقه، پروژه‌های بزرگی در زمینه شهرهای هوشمند و دولت‌های هوشمند دارند و در همین زمینه بهره‌گیری از هوش مصنوعی را در وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌هایشان نهادینه کرده‌اند؛ به نحوی که اکنون پروژه «نئوم» در عربستان سعودی با چشم‌انداز ایجاد شهری هوشمند به مساحت ۳۳ برابر نیویورک تا سال ۲۰۲۵، در مرکز توجه قرار دارد. در این میان اگرچه هنوز اکثر کشورهای منطقه غرب آسیا بهره‌گیری چشمگیری از هوش مصنوعی در صنایع خود نداشته‌اند، اما درنهایت نتیجه این کندی در زمینه بهره‌گیری از هوش مصنوعی، تشدید شکاف دیجیتال میان این کشورها و کشورهای توسعه یافته خواهد شد.

 هوش مصنوعی، زیرساخت می خواهد

اما نمی توان بدون داشتن زیرساخت‌های لازم، دستیابی به هوش مصنوعی را متصور شد. دنیای اقتصاد در این زمینه می‌نویسد: « به‌طور کلی پیشرفت سریع و گسترده فناوری‌های متنوع و مرتبط با هوش مصنوعی، نیازمند زیرساخت‌های هوشمند ارتباطات در کشور است. درست به همین دلیل هم اپراتورهای موبایل نقش اساسی و کلان در توسعه این فناوری دارند. در نتیجه انتظار می‌رود که گام اول هوشمندسازی و استفاده از هوش مصنوعی در لایه اپراتورهای موبایل و شبکه‌های گسترده آن‌ها در کشور برداشته شود. امروز خدمات اپراتورهای موبایل دیگر محدود به ارائه سرویس‌های اولیه تلفن و اینترنت نیست و صنعت مخابرات در مرکز رشد فناوری قرار دارد. با توجه به برآوردها، هدف‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و مسیر حرکت اپراتورهای بزرگ دنیا، انتظار می‌رود به دلیل پذیرش سریع هوش مصنوعی(AI) در صنعت مخابرات، این رشد ادامه یابد. بر اساس برآوردهای verifiedmarketresearch اندازه بازار جهانی هوش مصنوعی در ارتباطات از راه دور، از ۸/ ۱۱میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ تا سال ۲۰۲۷ به ۹/ ۱۴ میلیارد دلار خواهد رسید.»/ خراسان