نسل پنجم ارتباطی با وجود اینکه به صورت یکپارچه در دنیا توسعه نیافته و افق‌های گسترش خدمات آن مربوط به دو سال آینده است، اما بررسی مدل‌های تعرفه‌گذاری آن می‌تواند برای فعالان داخلی مفید باشد. فناوری نسل جدید ارتباطی (۵G) به مرحله توسعه تجاری خود در کشورهای پیشرفته دنیا نزدیک می‌شود و این عطش کاربران جهانی را برای فراگیری بیشتر و بهره‌مندی سریع‌تر از سرویس‌های مبتنی بر این فناوری بیشتر می‌کند.
بعد از اینکه در سال‌های گذشته با ورود نسل سوم و چهارم تلفن همراه در دنیا مواجه بودیم، چند سالی است که صحبت از ۵G یا همان نسل پنجم تلفن همراه مطرح می‌شود. با توجه به کارکردها و کاربردهای شبکه ۵G در ابعاد مختلف زندگی و بر اساس اعلام کارشناسان این حوزه، قرار است ۵G مشکلاتی مانند سرعت کم، تأخیر که در شبکه‌های نسل‌های قبل وجود داشت را به حداقل ممکن خود برساند و تأثیر بسزایی در رشد اقتصاد دیجیتال و اینترنت اشیاء داشته باشد.
به همین منظور پیاده‌سازی اینترنت اشیاء، هوشمندسازی و ارائه سرویس‌های پهن باند و به‌طور کلی بخش عمده‌ای از تحول دیجیتال بر بستر ۵G صورت می‌گیرد و همین موضوع اهمیت پرداختن به آن در ابعاد مختلف فنی، مقررات‌گذاری و تجاری را نشان می‌دهد. برخی از کشورهای جهان در توسعه زیرساخت‌های لازم و برقراری آزمایشی و نهایی شبکه نسل پنجم اینترنت ۵G نسبت به سایر کشورها تمایل بیشتری از خود نشان داده‌اند تا با انعقاد قراردادهای همکاری با بزرگترین اپراتورهای مخابراتی، به کاربران و شهروندان خود امکان بهره‌مندی از خدمات اینترنت پرسرعت ۵G را اعطا کنند.
اکنون با گذشت چهار سال از نخستین راه‌اندازی ۵G در کره جنوبی و ایالات متحده آمریکا و با وجود اینکه در کشور هند به تازگی راه‌اندازی شده، روند توسعه آن همچنان ادامه‌دار است.
براساس گزارشی که اوپن سیگنال ارائه کرده است کره جنوبی و پورتوریکو در دسترسی به ۵G در سراسر جهان پیشتاز هستند و نیمی از زمان کاربران این کشورها با اتصال فعال نسل پنجم صرف می‌شود اما ایالات متحده آمریکا که پرچمدار توسعه ۵G بود، در ادامه با برقراری دسترسی ۳۱.۱ درصدی در رتبه چهارم قرار گرفته است.
نکته قابل توجه این است که فناوری نسل پنجم در دنیای واقعی، سرعت متوسط بسیار خوبی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که چندین برابر سریع‌تر از متوسط سرعت دانلود ۴G است. در شش بازار جهانی هند، مالزی، سریلانکا، برزیل، کویت و گواتمالا متوسط سرعت دانلود ۵G بیش از ۱۰ برابر سرعت ۴G است البته این نرخ، در بیشتر بازارهای ۵G حدود ۳ تا ۶ برابر ۴G است.
فارغ از انواع مختلف تکنولوژی ۵G بسته به فرکانس باندهای پایین، میانه و بالای آن که همچنان از منظر رگولاتورهای ارتباطی، محدوده ثابت و مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده است تا سرویس‌دهی اپراتورهای جهانی به صورت همگن باشد، اما درباره مدل‌های تعرفه‌گذاری آن در مجامع مختلف فکری و کارشناسی، بحث‌ها داغ است.
در همین رابطه در این گزارش سعی شده تا چندین مدل تعرفه‌گذاری اپراتورهای ارتباطی در مواجهه با این تکنولوژی با قابلیت انتقال حجم داده بیشتر و سرعت گشت‌وگذار بالاتر را بیان شود. با توجه به سرعت بالای این نسل از فناوری، یکی از طرح‌های جذابی که توسط اپراتورهای ارتباطی با هدف قرار دادن مشترکان خرد در نظر گرفته شده، طرح داده نامحدود است.
برخی از ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطی به دنبال ارائه چنین طرحی هستند که اغلب در آن، سرویس با نرخ ثابت ماهانه به مشترکان ارائه می‌شود. اما مدل رایج دیگری که اکنون بسیاری از اپراتورهای تلفن همراه در شیوه تعرفه‌گذاری خود دارند، فروش بسته‌های مشخص و اصطلاحا طرح‌های لایه‌ای است؛ در این شیوه مشترکان براساس میزان داده‌ای که در هر ماه مصرف می‌کنند، شارژ می‌شوند یا از پیش اقدام به خرید بسته ترافیکی با توجه به نیاز خود می‌کنند.
اما در پوشش شبکه ۵G و اهمیت فاکتور سرعت، طرح‌هایی بوده که مبتنی بر سطوح سرعت ارائه شده است. مشترکانی که خواهان سرعت بالاتر در دانلود و آپلود هستند (فرضا بالای ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه) باید طرحی را انتخاب کنند که با الزامات عملکرد موردنظر آنها تطابق داشته باشد.
همچنین طرح‌های خانوادگی و اشتراک‌گذاری هم به تقلید از حساب‌های اشتراکی، جزوی از مدل‌های تعرفه‌گذاری است که در آن چندین دستگاه یا کاربر می‌توانند در یک طرح واحد گنجانده شوند. در این مدل معمولاً یک مخزن داده مشترک سیستمی در ابتدا توسط سرویس‌دهنده تعریف می‌شود که می‌تواند توسط همه دستگاه‌های موجود در طرح استفاده شود.
بسته‌های تخصصی نیز بسته به مصرف جامعه هدف (اعم از مشاغل، برنامه‌های اینترنت اشیاء، گیمرها و...) از جمله دیگر مواردی است که اپراتورهای تلفن همراه با تکنیک‌های بازاریابی خود، به سمت آن رفته‌اند.
با این حال باید توجه داشت که جزئیات مدل‌های تعرفه‌گذاری در کشورها و ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطی مختلف، متناسب با معیارهای ارتباطی و بازاری آنها متفاوت است و از طرف دیگر همچنان نسل پنجم به شکل یکپارچه در دنیا تجاری نشده است؛ بنابراین ممکن است بسیاری از مدل‌های تعرفه‌گذاری کنونی در آینده با تغییر مواجه شود.