روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز نوشت: آمریکا و اروپا بحثها را در مورد چگونگی تعامل با ایران بر سر فعالیتهای هستهایاش از سر گرفتهاند، چراکه نگرانیها مبنی بر آنکه توسعه جدی برنامه اتمی این کشور باعث ایجاد یک جنگ منطقهای شود، افزایش یافته است.
در ادامه این مطلب آمده است: این اقدام نشاندهنده تغییر نظر غرب است و بر نگرانیها در مورد تشدید بحران تاکید میکند، زیرا تهران اورانیوم را تا حدی غنیسازی کرده است که مقامات آمریکایی در ماههای اخیر هشدار دادهاند که میتواند در کمتر از دو هفته مواد کافی برای یک سلاح هستهای تولید کند.
یک دیپلمات غربی گفت: «این دیگر رسمیت یافته که ما به یک برنامه دیپلماتیک فعال برای مقابله با برنامه هستهای ایران نیاز داریم، نه اینکه اجازه دهیم به انحراف برود. چیزی که من را نگران میکند این است که تصمیمگیری ایران دچار هرج و مرج و آشفتگی است و ممکن است ناخواسته به سمت جنگ با اسرائیل برود.»
در ماههای اخیر تماسهایی با مقامات ایرانی برقرار شده است، از جمله دیداری در اسلو در ماه مارس بین مقامات به اصطلاح E۳ - فرانسه، آلمان و بریتانیا - و علی باقری کنی، مذاکرهکننده ایران.
دیپلماتها و تحلیلگران میگویند که راب مالی، نماینده آمریکا در امور ایران، چندین بار با امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل که پیش از اعزام به نیویورک در ماه سپتامبر، یکی از مقامات ارشد شورای عالی امنیت ملی بود، دیدار کرده است.
تصور میشود که این گفتگوها اولین تماس مستقیم بین مقامات آمریکایی و ایرانی از زمانی است که دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، بحران را در سال ۲۰۱۸ با خروج از برجام کلید زد.
یک منبع نزدیک به دولت امریکا گفت که این گفتگوها در درجه اول بر امکان تبادل زندانی با ایران متمرکز بود.
تهران حداقل سه شهروند ایرانی-آمریکایی را زندانی کرده است.
تهران هفته گذشته با مبادله زندانیان با بلژیک موافقت کرد و دو اتریشی را که در ایران نگهداری میشدند آزاد کرد. تبادل موفقیت آمیز زندانیان ایالات متحده میتواند فضا را برای هر گونه مذاکرات هستهای بهبود بخشد.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در انتخابات متعهد شد که در صورت بازگشت پایبندی تهران به برجام، به توافق بازگردد و تحریمها را کاهش دهد. اما اخیرا مقامات آمریکایی گفته اند که این توافق "در دستور کار نیست"، سخنانی نشان میدهد که هرگونه توافق محدودتر خواهد بود.
دیپلماتها و تحلیلگران میگویند گزینههای بالقوه شامل نوعی توافق موقت یا اقدام تنشزدا از سوی هر دو طرف است که بر اساس آن ایران سطح غنیسازی خود را در ازای برخی لغو تحریمها کاهش میدهد.
یک دیپلمات دیگر که در جریان این گفتگوها قرار گرفته، گفت: «مبادله زندانیان راهگشای مذاکرات خواهد بود. بعید است که خبری از توافق هستهای باشد، اما ممکن است نوعی توافق موقت یا توقف [در برابر توقف]پیش رو باشد.
یکی از مقامات آمریکایی گفت: واشنگتن "همیشه معتقد بود بهترین راه برای اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هستهای دست پیدا نمیکند، دیپلماسی است" و افزود: "اما ما چیزی برای اعلام نداریم و هیچ گزینهای را از روی میز حذف نکرده ایم. "
ایران در حال غنیسازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد بوده است.
صنم وکیل، کارشناس مسائل ایران در اندیشکده چتم هاوس، میگوید: «تلاشهایی برای فکر جدید درباره بحران پیش آمده وجود دارد؛ این امری بسیار فوری است، زیرا ایران یک کشور آستانه هستهای است. اکنون همه دنبال چیزی مثل چسب زخم هستند.»
با این حال، در مورد جدیت ایران و اینکه آیا بایدن مایل به مذاکره برای توافق در آستانه انتخابات است، تردید وجود دارد.
علی واعظ، کارشناس مسائل ایران در گروه بین الملل بحران، میگوید: «تروئیکای اروپایی بیشتر به واشنگتن نگاه میکنند تا ببیند آیا دولت بایدن تصمیمی میگیرد یا خیر، اما آنها کلافه شدهاند، زیرا ایالات متحده فقط میخواهد تا پس از انتخابات ۲۰۲۴ روی این موضوع سرپوش بگذارد. نگرانی اصلی در اینجا انتخاب مجدد بایدن است.»