نشانه های تابستان گرم تر،امسال در حالی آشکار شده است که داده ها از صنعت برق کشور، پیش بینی رشد نسبتاً سنگین مصرف در تابستان و کسری تولید بیش از 10 هزار مگاواتی برق را نشان می دهد. این در حالی است که در بخش تولید، شاهد رکوردشکنی در افزایش ظرفیت نیروگاهی برق هستیم. در این خصوص وزارت نیرو که چندی پیش از برنامه جدید پاداش صرفه جویی مصرف برق برای مصارف خانگی خبر داده بود، جزئیات برنامه کاهش مصرف در دستگاه های دولتی را اعلام کرد که از اهم آن می توان تغییر ساعت کار ادارات را نام برد.
تجربه تلخ اقتصاد ایران از ناترازی برق در سال های گذشته
در شرایطی که فرایندهای سرمایه گذاری و توسعه در بخش صنعت برق مانند دیگر فرایندهای اقتصادی در سال های گذشته به شدت تضعیف شده بود، تبعات مسئله در یکی دو سال اخیر، خود را در حوزه اقتصاد و صنعت به خوبی نشان داد. هر چند شاید مردم در بخش خانگی این مسئله را چندان لمس نکردند.
به عنوان مثال، گزارش 14شهریور 1400 خبرگزاری صدا و سیما به نقل از رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد نشان می دهد که ضرر صنعت فولاد کشور بابت قطعی برق، باعث از دست رفتن 25 درصد تولید این صنعت و زیان غیر مستقیم 6 میلیارد دلاری آن شده است یا در مثال بارزی دیگر، شاید بسیاری از فعالان صنعت ساختمان به یاد داشته باشند که قطعی برق صنایع سیمان در دو سال گذشته، موجب کاهش حدود 3 میلیون تنی تولید این ماده اولیه اساسی شد و این کالای پرمصرف در نتیجه این کاهش تولید، رشد قیمتی 4 برابر (از 25 هزار تومان به 100 هزار تومان در هر پاکت) پیدا کرد.
نشانه های تابستان گرم و کسری بیش از 10 هزار مگاواتی برق
با این اوصاف، هم اینک داده ها و خبرها از سخت تر شدن وضعیت گرما در امسال و افزایش مصرف برق حکایت دارد. به خصوص این که امسال نسبت به سال گذشته، ساعت رسمی کشور اصلاح نشده و همین موضوع نیز احتمال افزایش مصرف برق را نسبت به سال گذشته بیشتر کرده است. در این زمینه خبرگزاری مهر به نقل از مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران، اولین زنگ هشدار را به صدا درآورد و در همایش مشترک وزارتخانه های نیرو، صمت و کشور درباره این موضوع گفت: روز شنبه هفته جاری با افزایش حدود 4.5 درجه‌ای دما، مصرف برق کشور به ۵۴ هزار و ۸۴۴ مگاوات رسید. این رقم نسبت به روز مشابه در سال گذشته ۹ هزار مگاوات معادل ۲۰ درصد افزایش را نشان می دهد که عدد بسیار بزرگی است و نشانه‌ای بر افزایش دمای زود هنگام و راه‌اندازی زود هنگام وسایل سرمایشی در تابستان امسال نسبت به سال گذشته است.
به گفته رجبی مشهدی، حتی پیش بینی می شود تابستان امسال و در شهرهای نیمه شمالی کشور، افزایش دما به میزان یک تا 1.5 درجه اتفاق بیفتد و این عدد حتی ممکن است در استان هایی مثل آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل بیشتر هم باشد. اظهارات مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران همچنین حاوی برآوردی از میزان کسری احتمالی برق در ایام اوج مصرف امسال است. به گفته وی، برای دوران اوج بار امسال، پیش‌بینی این است که مصرف برق کشور به بیش از ۷۳ هزار مگاوات برسد. در حالی که بیشترین میزانی که برای تولید برق امسال پیش‌بینی‌شده، ۶۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات است و پس از آن وارد مرحله مدیریت مصرف خواهیم شد.
رکوردشکنی افزایش ظرفیت تولید برق نیروگاهی
با پیش بینی های موجود، طبیعی است که انتظار از دولت، پیش بینی تدابیر لازم برای مدیریت تولید و مصرف برق در کشور است. در این خصوص، آمارها از رشد درخور توجه ظرفیت سازی برای تولید برق در حوزه نیروگاه ها در دولت سیزدهم خبر می دهد و در نتیجه به نظر نمی رسد تابستان امسال اقدام ویژه دیگری در این حوزه رقم بخورد. به گزارش تسنیم به نقل از وزیر نیرو، (از نیمه دوم 1400 تا پایان 1401) 7 هزار و 54 مگاوات در نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر ظرفیت جدید وارد مدار بهره‌برداری شده است. از این مقدار، 6 هزار و 864 مگاوات آن نیروگاه‌های حرارتی بوده که رکورد جدیدی در تاریخ کشور به شمار می رود. به این ترتیب کسری بیش از 10 هزار مگاواتی، نگاه ها را به «برنامه های مدیریت مصرف» معطوف خواهد کرد.
رونمایی وزارت نیرو از دومین برنامه مدیریت تقاضا
در حوزه مدیریت مصرف، وزارت نیرو چندی پیش از برنامه پاداش صرفه جویی برق برای مشترکان خانگی رونمایی کرد که نسبت به برنامه مشابه در سال گذشته، گستردگی بیشتر و همچنین مشوق های جذاب تری دارد. (جزئیات این طرح در شماره 13 اردیبهشت همین صفحه چاپ شده است). این وزارتخانه دو روز قبل، دومین اقدام خود را برای مدیریت مصرف اعلام کرد که بر کاهش مصرف برق در ادارات دولتی متمرکز است. به گزارش تسنیم، محرابیان، وزیر نیرو از تغییر ساعات ادارات به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف برق خبر داد و گفت: ساعت کاری ادارات از خرداد 6 تا 13 خواهد بود و بر اساس مصوبه دولت در مناطق غیرگرمسیر، سیستم‌های سرمایشی باید یک ساعت قبل از پایان وقت اداری و در مناطق گرمسیر نیز همزمان با ساعت تعطیلی خاموش شود. وی افزود: تمام دستگاه‌ها باید مولدهای برق خودشان را در این دوره وارد مدار کنند.
این اظهارات نشان می دهد همچنان پایداری مصرف در بخش خانگی خط قرمز است، با این حال، این موضوع نافی بازگشت مضرات اقتصادی مدیریت (قطع) برق صنایع به خود مردم نیست.
وی با بیان این که در سال گذشته از اجرای طرح پاداش صرفه‌جویی نتیجه خوبی گرفتیم و موجب کاهش مصرف شد، ابراز امیدواری کرد که امسال و با توجه به پیش بینی پیشرفته‌ترین مدل های اقتصادی، یک کاهش مصرف جدی بدون کاهش رفاه در سطح خانوار رخ دهد.