روز گذشته رکوردشکنی قیمت دلار در بازار با واکنش های متفاوتی از سوی کارشناسان روبرو شد، اما در نظری هماهنگ جو روانی و بی اعتمادی به اقتصاد را عامل اصلی این اتفاق میدانند.
انتظارات عامل گرانی دلار است
دکتر محمدجواد نظرزاده/ اقتصاددان
یکــی از عواملــی کــه بــه میــزان زیــادی بر قیمــت دلار تأثیرگذار است فضای روانی جامعه و انتظارات افراد از این بازار میباشد. در زمینه قیمت دلار تورم تأثیر قابل توجهــی دارد، بنابراین انتظارات تورمی نیز میتواند بر آن تأثیراتی بگذارد. به این معنا که زمانی که انتظارات تورمــی در جامعه افزایش پیــدا میکند قیمت دلار نیز دســتخوش افزایــش میشــود. از ســوی دیگــر مســائل مختلف همچون اغتشاشات، تحریم ها و... نیز بشدت بــر قیمــت آن تأثیرگــذار بــوده و به جهــش قیمتی آن دامن میزند. اگر بررســی کنیــم درمی یابیم که جهش دلار بــا این نرخ چنــدان به عرضه آن در بــازار ارتباطی ندارد، زیرا در حوزه عرضه دلار به بازار با مشکلی مواجه نبوده ایــم بلکه این تفکر تورمی اســت که به قیمت آن دامن زده است
نقش انتظارات تورمی
کیومرث کرمانشاهی/ معاون کل سابق سازمان توسعه تجارت و فعال اقتصادی
از نظــر من عوامــل مختلفی بر افزایــش قیمت دلار تأثیرگــذار اســت. یکــی از ایــن عوامل فضــای روانی موجود در جامعه اســت که منجر به تغییر نرخ دلار در کشــور میشــود. بــه گونهای کــه انتظــارات تورمی حاضــر در جامعــه موجــب شــده کــه نــرخ دلار بــه کانال 40 هزار تومان برسد. از سوی دیگر نیز میتوان گفــت ایــن فضــای روانــی نشــأت گرفتــه از عواملی همچــون مســائل اجتماعــی، سیاســی، اقتصــادی، فرهنگــی و... اســت. به طوری که بــا ایجاد تحریم ها، ناآرامی هــای اخیر کشــور و ... فضای روانی جامعــه بــه ســمت افزایش قیمــت دلار ســوق پیدا کــرد. در واقع میتــوان گفت زمانی که در بخشهای مختلف کشــور آرامش وجود نداشته باشد نگرانی از آینده اقتصادی کشــور افزایش یافته و همین نگرانی بر مســائل پولــی و مالــی تأثیرگــذار بــوده و منجر به تشدید فضای روانی میشود.
دلار بالای 40 هزار به خاطر جو روانی و بی اعتمادی به اقتصاد است
سیده فاطمه مقیمی / عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، انباشت ذهنیت معادن و کشاورزی تهران
فضای روانی یکی از گزینه هایی محسوب میشود که بر افزایش و کاهش نرخ دلار تأثیرگذار است. همانطور که در حال حاضر شــاهد آن هســتیم وجود افکار تورمی در جامعه موجب شده بازار ارز روند افزایشی به خود بگیرد به طــوری کــه قیمت دلار بــه بیش از 40 هــزار تومان هم رسید. در واقع همین افکار بیمار که در جامعه وجود دارد موجب شده افراد زیادی که نیازی به دلار ندارند در بازار آن را مطالبه کرده و حجم تقاضا را برای این ارز افزایش دهند. در واقع این افکار بیمار نشأت گرفته از بی اعتمادی افراد جامعه به اقتصاد است که دولت برای از بین بردن آن و ســاماندهی این بازار بایــد در گام اول اعتماد اذهان عمومــی را جــذب کنــد. متأســفانه در حال حاضــر دلار به عنوان یک شاخص در بازار تبدیل شده است، در حالی که دلار بالای 40 هزار تومان اصلا مورد نیاز مردم نیست و کسانی که دلار بخواهند از سامانه های رسمی میخرند.
هیجانات و انتظارات محمود دودانگه / رئیس سابق مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
بــازار ارز مانند هر بــازار دیگری متأثــر از عوامل مختلف اســت، بخشــی از ایــن عوامل بــه ســاختار بــازار و میزان رضه و تقاضا مربوط بوده و بخش دیگر نیز به التهابات و عوامل هیجانی (فضای روانی) مربوط میشود. در این چهارچوب یکی از وظایف سیاســتگذاری ارزی مدیریت مناسب این بازار بوده و هر اندازه متغیرهای مؤثر در بازار به درســتی تحلیل شده و برنامه ریزی مناسبی برای آنها در نظر گرفته شده باشد، میتوان امیدوار بود که بازار ارز ثبات بیشــتری داشته و کمتر دچار نوســانات و التهابات شود.
از طرف دیگر توجه به التهابات و هیجانات بازار ارز و مدیریــت بهینه آن از طرف نهــاد تنظیم گر بازار ارز نیز بسیار مهم بوده و میتواند به ثبات بیشتر بازار کمک کند،چرا که بعضا مشاهده میشود متغیرهای ساختاری بازار تغییر نداشــته ولی التهابات و هیجانات بازار دلار باعث ایجاد عدم تعادل در بازار شده و قیمت ارز را غیرواقعی کرده است. در این رابطه ضروری است مدیریت مناسبی بر فضای روانی بازار اعمال و تعادل بازار بازگردد.
انباشت ذهنیت نامساعد
دکتر ایمان زنگنه / اقتصاددان
اگــر عوامــل اقتصادی مؤثر بر قیمت دلار را به دو دســته تقسیم کنیم یک دسته عواملی هستند که جنسی واقعی دارند و دسته دوم عواملی هستند که دارای جنسی روانی هستند. در این میان ارتعاشــات موارد واقعی بشدت بر فضــای روانی موجود در کشــور تأثیر میگــذارد و فضای روانــی ایجاد شــده نیــز تأثیر مســتقیمی بر قیمــت دلار در کشــور دارد. به طــور مثال زمانی که مشــکلات موجود در سیاسـتهای خارجی برطرف نشــود این ســیگنال را منتقل میکند که مشــکل ارزی کشور حل نشده و همین امر انتظارات تورمی را دامن میزند. بنابراین با افزایش چنیــن انتظاراتی قیمــت دلار نیز افزایش پیــدا میکند.
مقــداری از افزایــش قیمت دلار به علــت بخش واقعی اقتصاد توجیه پذیر است، اما جهش قیمتی به این اندازه صرفا به این علت نیســت و نشــأت گرفته از هیجانات و انتظارات تشدیدشونده اســت. در واقع انباشت ذهنیت نامساعد موجب می شود پیش بینی ها (آینده نگری افراد جامعه) به ســمت افزایش قیمت ارز و دلار حرکت کند و در مقابــل انعکاس اخبار مثبت در این زمینه میتواند نرخ دلار را در کشــور کاهش دهد اما در این راســتا دولت باید در جامعه اعتماد ایجاد کند تا اخبار و رویدادها مورد قبول جامعه باشد.