تعطیلی بازار سهام و بورس کالا در روز یکشنبه باعث شد معاملات 10 هزار خودروی دناپلاس به روز معاملاتی بعد (دوشنبه) منتقل شود.
کارشناسان بر این باورند که افزایش عرضه خودروی دناپلاس می‌تواند به سرعت طرف عرضه و تقاضا را در بازار تراز کند و از این‌رو انتظار می‌رود در پی عرضه‌های آتی خودرو، قیمت‌ها در بورس کالا و بازار غیررسمی به سرعت شکسته شود.
در این خصوص حسن رضایی‌پور، کارشناس ارشد بازار سرمایه و بورس‌های کالایی به خبرنگار روزنامه ایران گفت: هر چند بورس کالا نمی‌تواند مشکلات ساختاری را حل کند، اما این بازار به‌عنوان ابزاری قدرتمند و کارا می‌تواند یک بازار شفاف و کارا شکل دهد و باعث شود کشف قیمت به درستی در آن صورت پذیرد.
رضایی‌پور افزود: بورس ابزاری برای کمک به شفافیت و شکل‌گیری بازار‌ها است و از این‌رو شاهد آن هستیم در کشور‌های مختلف برای کالاهایی که در آن کشور اهمیت زیادی دارد، بازارهایی در بورس‌های کالایی تشکیل می‌شود.
به‌عنوان مثال در هند بورس ادویه‌جات را داریم و در برخی از کشور‌های صنعتی بورس انرژی و حتی امریکا، گاو نیز در بورس عرضه می‌شود. وی ادامه داد: از این‌رو باید توجه داشت بورس تنها یک ابزار است که بازار رسمی را شکل می‌دهد و شفافیت در بازار را افزایش می‌دهد. با تشکیل بازار به وسیله این ابزار، کشف قیمت واقعی‌تر انجام خواهد پذیرفت و فعالین صنعت و همچنین سیاستگذار می‌تواند با اتکا به کشف قیمت‌های انجام شده، درمورد بهبود روند آتی بازار یا صنعت تصمیمات درست‌تری اتخاذ کند. رضایی‌پور با اشاره به تلاش‌هایی که در گذشته برای کنترل قیمت در بازار خودرو صورت گرفته است، افزود: در مورد کنترل بازار خودرو شاهد آن بودیم که تا قبل از این دولت‌های گذشته همه ابزارهای ممکن را امتحان کردند اما همه این ابزارها ناموفق بود. در این سال‌ها دولت‌ها به تنظیم عرضه و تقاضا اهمیت ندادند و نتوانستند مقوله شفافیت را در بازار بهبود بخشند.
این کارشناس ارشد بازار ادامه داد: وقتی تمامی سیاست‌های موجود برای کنترل بازار خودرو با شکست روبه‌رو شد، عرضه خودرو در بورس کالا در دستور کار قرار گرفت و در این خصوص کار‌های تحقیقاتی زیادی شکل گرفت که در نتیجه این مطالعات بالاخره خودرو در بورس کالا پذیرفته شد.
وی ادامه داد: در ابتدا شاهد آن بودیم که عرضه خودرو در بورس کالا همچنان در مقابل تقاضای شکل گرفته برای آن، ناتراز بود و این کمبود عرضه بود که باعث شد در اولین قدم‌ها، شاهد اوج‌گیری قیمت‌ها باشیم. رضایی‌پور گفت: با این حال در مواردی مانند عرضه خودروی کارا و همچنین عرضه شاهین که طرف عرضه تا حدود زیادی نسبت به طرف تقاضا برتری داشت، مشاهده شد قیمت‌ها بسیار پایین‌تر از بازار آزاد و حتی در همان قیمت پایه قرار گرفت و در همان قیمت‌های پایه نیز تمامی خودرو‌های عرضه شده به فروش نرسید که موضوع تراز عرضه و تقاضا برای کنترل قیمت را تأیید می‌کرد و مشخص شد با افزایش عرضه‌ها می‌توان بازار را به تعادل رساند.
وی خاطر نشان کرد: برای اشباع بازار و تراز عرضه و تقاضا در بازارخودرو باید در کنار افزایش عرضه خودرو‌های داخلی، ورود خودرو‌های خارجی را نیز تسهیل کنیم.
سرکوب عرضه خودرو، بازار را ملتهب کرد
رضایی‌پور در خصوص کارشکنی‌های اخیر در فرایند عرضه خودر در بورس کالا گفت: باید توجه داشت که سرکوب عرضه قطعاً بازار را ملتهب خواهد کرد. در روزهای گذشته شاهد آن بودیم که با کارشکنی سازمان بازرسی و شورای رقابت، این سیگنال به بازار داده شد که عرضه‌ها در بورس کالا کم خواهد شد و بازار غیررسمی که تا قبل از این، روند نزولی در قیمت را شروع کرده بود، به سرعت به این تصمیم واکنش نشان داد و بازار غیررسمی بار دیگر ملتهب شد.
وی در مورد دسترسی متقاضیان اصلی خودرو به بورس کالا گفت: درباره ورود متقاضیان اصلی خودرو به بورس کالا نیز باید توجه داشت که طی سال‌های گذشته بخش عمده جامعه با سازکار بورس آشنا شده است و قسمت سخت کار را در سال‌های قبل پشت‌سر گذاشته‌ایم. همچنین با پیگیری‌های منظم کارگزاری‌ها و بورس کالا امروز شاهد آن هستیم که متقاضیان اصلی خودرو به راحتی می‌توانند در بازار حضور یابند و اقدام به خرید کنند. امیدواریم با سیاست‌های دولتی بخصوص تسهیل واردات خودرو، بزودی تقاضا در بازار پوشش داده شود و قیمت‌های کاذب در بازارهای غیررسمی شکسته شود.
وی در پایان گفت: در مورد عرضه ۱۰ هزار خودروی دناپلاس نیز انتظار می‌رود با توجه به حجم بالای عرضه، قیمت‌ها روند کاهشی را طی کند و قیمت‌های کشف شده برای این خودرو از محدوده قیمت پایه فاصله چندانی نداشته باشد.
سیاست حراج باز می‌تواند در جهت منافع خریداران عمل کند
در فرایند حراج خودرو شاهین شاهد آن بودیم که عرضه‌کننده خودرو پس از پایان زمان حراج و فروش نرفتن حدود ۲ هزار و ۵۰۰ خودرو در قیمت پایه، فرایند حراج را به پایان رساند و ترجیح داد خودرو‌های فروش نرفته را در وقتی دیگر عرضه کند تا کشف قیمت در زمانی بهتر برای این خودرو صورت پذیرد. از نظر کارشناسان، در صورتی که خودروسازان، خودرو‌های به فروش نرسیده را در مرحله حراج باز قرار دهند و شرایطی ایجاد شود تا تمامی خودرو‌های عرضه شده در قیمت کشف شده به فروش رسد، این سیاست می‌تواند درجهت بهبود منافع طرف تقاضا عمل کند. از این رو پیشنهاد می‌شود، در صورت به فروش نرفتن تمامی ۱۰ هزار خودرو دناپلاس در عرضه امروز، خودرو‌های باقی مانده، در فرایند حراج باز قرار گیرد و به همان قیمت کشف شده به متقاضیان عرضه شود.