دمای هوا در ماه ژانویه در برخی کشورهای اروپایی به بالاترین حد خود رسیده است، به طوریکه هشت کشور رکورد گرمترین ماه ژانویه را تا به امروز برای خود ثبت کردند. اقلیم شناسان از این رویداد که در تاریخ اروپا بیسابقه است به عنوان رخدادی حاد یاد میکنند.
گرمترین ژانویهی اروپایی
چند روز پس از سرمای مرگبار زمستانی در آمریکای شمالی که بیش از ۶۰ کشته برجای گذاشت، اروپا در حال پشت سر گذاشتن گرمترین ژانویه خود است. درحالیکه اقلیمشناسان حداقل برای هشت کشور اروپایی بالاترین دما در ماه ژانویه را ثبت کردهاند، ماکسیمیلیانو هِرِرا، اقلیمشناس که دماهای بسیار بالا و پایین را مطالعه میکند، دادههایی را از سراسر اروپا جمعآوری کرده است. یافتههای وی نشان میدهد که کشورهای لهستان، دانمارک، هلند، لتونی، لیتوانی، بلاروس و جمهوری چک دمای بیسابقهای را تجربه میکنند.
دمای هوای ثبت شده در ورشو در ۱ ژانویه، ۴ درجه سانتیگراد بالاتر از رکورد قبلی آن در سال گذشته بود. در یکی از روستاهای لهستان به نام کوربیهلو، دماسنجها دمای ۱۹ درجه سانتیگراد را ثبت کردند، دمایی که بیشتر در ماه مه تجربه میشود. این دما ۱۸ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین سالانه دما (یک درجه سانتیگراد) در ماه ژانویه است.
شهر یاورنیک (Javorník) در جمهوری چک که معمولاً در این وقت از سال دمایی حدود ۳ درجه سانتیگراد دارد؛ به دمای ۱۹.۶ درجه سانتیگراد رسیده است.
در آلمان، رکورد دما در حدود ۹۵۰ ایستگاه اندازهگیری در سراسر کشور بین روزهای ۳۱ دسامبر تا ۲ ژانویه شکسته شد.
جنوب فرانسه و شمال اسپانیا نیز با دمای ۲۵ درجه سانتیگراد در میان گرمترین مناطق زمستانی قرار گرفتند. در بیلبائو اسپانیا، دمای هوا در سال نو میلادی برابر با میانگین آن در ماه جولای بود و بخشهایی از کاتالونیا از جمله بارسلون ملزم به اجرای محدودیتهایی در استفاده از آب هستند.
کمبود برف در رشتهکوههای آلپ و آبشدن یخچالهای طبیعی نیز منابع آبی اروپا را تهدید میکند.
رخداد حاد آبوهوایی برای اروپا
این اقلیمشناس اروپایی با اشاره به موج شدید گرما در ماه ژوئیه ۲۰۲۲ در بریتانیا به گاردین گفت: «ما میتوانیم این رویداد را بهعنوان حادترین رخداد تاریخی در اروپا در نظر بگیریم که قدرت آن در مقایسه با موج گرما در بریتانیا در منطقهای بسیار بزرگتر با وسعت ۱۵ کشور را دربرگرفته است.» وی «این پدیده را بهعنوان نخستین پدیدهای در اروپا معرفی کرد که میتواند با تنشهای هوایی تجربه شده در شمال آمریکا در سالی که گذشت مقایسه شود.»
چرا اروپا چنین دماهای بالایی را تجربه میکند؟
دانشمندان همچنان در تلاش برای یافتن دلیل دماهای غیر فصلی هستند. الکس برکیل، کارشناس هواشناسی در این باره گفت: «در سراسر یک منطقه وسیع گرمای شدیدی بوده است که درباره آن چیزی شنیده نشده بود.» وی تودهای از هوای گرم که در سواحل غربی آفریقا ایجاد و به سمت اروپا حرکت کرده است را علت این پدیده توصیف کرد: «وضعیتی که منجر به افزایش دمای هوا در دانمارک، جمهوری چک و تقریبا سراسر آلمان در ماه ژانویه شده است.»
اما اسکات دانکن، هواشناس، معتقد است که حتی با درنظرگرفتن گرمای غیرمعمول سطح دریا، این عامل نمیتواند توضیحی برای افزایش دمای خیرهکننده باشد.
باید در نظر داشت که آنچه بیش از همه دانشمندان آبوهوا از آن مطمئن هستند ادامه ی روند افزایشی دمای هوا در آینده به موجب «گرمایش جهانی هوا» خواهد بود. از زمان انقلاب صنعتی، دمای هوا در جهان حدود ۱.۱ درجه سانتیگراد گرم شده و همچنان در حال افزایش است و چارهای جز کاهش انتشار گازهای گلخانهای ندارد.