«رابرت مالی» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، بار دیگر اعلام کرد که دستیابی به توافق در خصوص احیای برجام، در حال حاضر اولویت واشنگتن نیست.
وی با ادعای اینکه آمریکا مسیر دیپلماسی هسته‌ای را باز نگه می‌دارد، گفت که در شرایط فعلی، توافق در دستور کار ما نیست. مالی که در نشست «موسسه مطالعات سیاسی و بین‌المللی ایتالیا» صحبت می‌کرد، در ادامه ادعاهای خود افزود که دلیل این امر، مجموعه‌ای از انتخاب‌های نادرست ایران از جمله طرح درخواست‌های نامرتبط در مذاکرات وین و ادامه تهدید علیه آمریکایی‌ها است. این مقام آمریکایی همچنین مدعی شد که «جو بایدن» رئیس‌‌جمهوری این کشور از زمان روی کار آمدن به دیپلماسی متعهد بوده و این تعهد همچنان به قوت خود باقی است.
قرار نیست خودمان را معطل طرف‌های برجام کنیم
این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصد از سوی ایران در واکنش به اقدام شورای حکام و در پاسخ به این سوال که پیامدها و دورنمای این اقدام چیست، گفت: مجلس شورای اسلامی طرح «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» را تصویب و شورای محترم نگهبان هم آن را تایید کرد، این طرح بنا به ضرورت «دو فوریتی» است. غنی‌سازی ۶۰ درصدی به مثابه اجرای قانون اقدام راهبردی مجلس است.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» مشوق‌هایی برای لغو تحریمها دارد و تا زمانی که تحریمها لغو نشود برابر با قانون ۹ ماده‌ای، سیاست‌های سازمان انرژی اتمی پیش خواهد رفت مگر اینکه در قالب برجام تحریمها لغو شود و ایران در همان چارچوب همکاری کند.
وی یادآور شد: غنی‌سازی ۶۰ درصدی جزء سیاست‌های ما بوده و سازمان انرژی اتمی ایران به اضافه آژانس بین‌المللی با همدیگر همکاری دارند و از نزدیک نظارت می‌کنند یعنی چیز غیرمتعارفی در بحث غنی‌سازی نیست.
وی ادامه داد: البته اگر بخواهند بهانه بگیرند، بهانه خوبی برای کشورهای مختلف است اما چون با آژانس کماکان همکاری داریم و طبق اقدام راهبردی سازمان انرژی اتمی کار را پیش می‌بریم مورد خاصی پیش نمی‌آید، زیرا هر چقدر غنی‌سازی با غنای بیشتری انجام می‌گیرد طبیعتا زودتر وارد چرخه نیازمندی‌های مختلف می‌شویم.
وی تاکید کرد: قرار نیست خودمان را متوقف کنیم و ببینیم کشورهای طرف برجامی ما چه می‌خواهند و چه تصمیمی خواهند گرفت و کِی نشست برگزار می‌کنند. طرف‌های برجامی هر زمانی که بخواهند نشستی برگزار کنند که منجر به تصمیم و اقدام شود، جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد.
تهران و واشنگتن هر دو مقاومت ثابت دارند
در همین رابطه دکتر مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در ارزیابی تحولات جاری در روابط ایران و ایالات متحده آمریکا در قبال مذاکرات برای احیای برجام و در پاسخ به این سوال که رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران دو روز قبل نیز در اظهارات خود عنوان کرده است که «گزینه نظامی در قبال ایران هنوز روی میز است». این در حالیست که مقامات آمریکایی در سال‌های اخیر کمتر از عنوان گزینه نظامی استفاده می‌کردند، دلیل مطرح شدن مجدد این گزینه در سخنان رابرت مالی چیست، گفت: بافت موقعیتی ناشی از تحولات داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در یک همپوشانی مثبت قرار گرفته است؛ از سال ۱۹۹۰ میلادی، جهان وارد دوران گذار شد. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ریزش نظم نوین جهانی جامعه جهانی را وارد دوران گذار کرد. دوران گذار بحران‌زا و بحران زیست؛ از سال ۱۹۹۰ تاکنون یعنی ۲۰۲۲، ما شاهد این دوران پیچیده تاریخی هستیم که دیگر تحمل این دوران گذار را ندارد. سه دهه می‌گذرد و باید اکنون نظم نوین جهانی شکل بگیرد. لایه های گوناگون قدرت در هندسه برونی در نظام بین الملل نیازمند بازآفرینی است.
وی که با خبرگزاری ایلنا گفت و گو کرده ادامه داد: بنا به آنچه در کتاب «آینده قدرت» نوشته‌ام و بر آن تاکید کردم، در لایه‌های زیرین قدرت نیز انقلابی در حال وقوع است به گونه‌ای که می‌بینیم اردوغان با ایلان ماسک ملاقات می‌کند و مکرون نیز در سفر به ایالات متحده با وی گفت و گو دارد. این همان چیزی است که سال‌ها پیش بر آن تاکید داشتم. از این رو جهان از منظر بین‌المللی نیازمند یک نظم نوین است و تلاقی لایه‌های انقلاب زیرین قدرت و هندسه زبرین آن می‌تواند حادثه ساز شود.
وی افزود: در سطح منطقه‌ای هم اوضاع در مسیر اتحاد جبهه‌ای است که قبلا جبهه موافقت در برابر جبهه مقاومت نامیده بودم. در سال ۹۲، اعلام کردم که جبهه موافقت در برابر جبهه مقاومت شکل می‌گیرد. نتیجه آن ائتلاف عربی، عبری، غربی و محاصره منطقه‌ای تهران است. به گونه‌ای که امروز مصر با ترکیه، ترکیه با عربستان و عربستان با هر دو در یک مسیر معین با اسرائیل ارتباط پیدا کردند و آنچه در سال ۹۲ بیان کردم اکنون خود را نشان می‌دهد.
این تحلیلگر سیاست خارجی گفت: در صحنه داخلی، فروریزش کامل شده است؛ فروریزش به معنای فروپاشی نیست؛ در مکعب فروریزش رژیم‌ها بیان کردم که شش وجهه معنادار به هم چسبندگی پیدا می‌کنند و نظام‌های سیاسی را بسیار ناپایدار می‌کنند. اخلاق اقتدار‌گرا بر اخلاق دموکراتیک استیلا پیدا می‌کند و نظام‌های سیاسی به جای ایجاد رضایت عمومی برای مردم به کنترل نارضایتی عمومی روی می‌آورند و هر چه این کنترل در بازه‌های زمانی نارضایتی مردم افزایش پیدا کرده واگرایی ملت-دولت افزون و در نهایت به ایجاد تحولاتی عمیق معطوف به جنبش‌های نوین اجتماعی و گرایش به تحرکات انقلابی می‌شود و لذا در بافتی که این سه محیط به هم پیوسته‌اند، از یک طرف شاهد رودررویی ایران و آمریکا بر اساس سناریوی «لبه مقاومت شکننده» هستیم که در آن تهران و واشنگتن هر دو مقاومت ثابت دارند و مقاومت متغیر اروپا نیز امروز شکسته و به سمت ایالات متحده آمریکا با سرعت بسیار زیاد تمایل پیدا کرده است و روس و چین هم در این ارتباط با چالش‌های بسیاری روبرو هستند. از این رو آمریکا فرصت را مغتنم می داند تا دکترینی را که در سال ۲۰۱۸ بیان کردم، به کمک اروپا با مرکزیت انگلستان پیاده کند و آن هم تبدیل چالش ایران به تهدیدی برای نظم و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی.
وی افزود: در این راستا رویکرد آمریکا به سمت فشارهای بیشتر بر ایران معطوف می‌شود. به این ترتیب است که رابرت مالی که او را یکی از نزدیک‌ترین عناصر حل دیپلماتیک مسائل با ایران می‌خواندند، امروز چنین اظهاراتی را مطرح می‌کند و وزیر امور خارجه ایران نیز به آن واکنش نشان می‌دهد. همه این‌ها نشان دهنده ورود ایران و آمریکا به فاز دیگری از عمق اصطکاک سیاسی است که باید تکلیف موضوع دو کشور را در آینده نزدیک مشخص کند. آمریکایی‌ها در پی پیاده کردن سناریوی کیش و مات هستند؛ به این معنا که ایران را در موقعیتی قرار دهند که نظام جمهوری اسلامی با گفتمان خود، عقب‌نشینی جدی از مواضع خود داشته باشد یا بپذیرد که در مقابل آمریکا بایستد./ ابتکار