رِبا بصورت آنلاین!

صحبت های تلفنی آقای راننده با آن طرف خط نظرم را جلب کرد؛ به این دلیل که در باره یکی از تابوهای بازار، خیلی صریح و شفاف صحبت می کرد، موضوعی که آن را مبتنی بر آموزه های قرآن و روایات، جنگ با خدا می دانیم. آقای راننده با اصطلاحاتی به روز شده در این باره صحبت می کرد و در ابتدای صحبتش به من اجازه نمی داد که اصل  مطلب را از حرف های یک طرفه اش بفهمم. دایم از این که «سرمایه آزاد» می خواهد صحبت می کرد و من معنای فنی سرمایه آزاد را در این بستر خوب متوجه نمی شدم؛ دقتم را بیشتر کردم، صحبت از چک و سفته شد و پشتوانه طلا، آن جا بود که یکه خوردم و احساس کردم درست حدس زده ام؛ البته دو طرف در باره رقم سود و پشتوانه پول که به آن سرمایه آزاد می گفتند توافق نکردند و در آخر صحبت ها قرار شد بیشتر در این باره با یکدیگر مذاکره کنند.

پایان تماس آقای راننده شروع سوالات من بود؛ کنجکاوی را که بروز کرده بود ،نمی توانستم به هیچ وجه پنهان کنم بنابراین اصلا به این فکر نکردم که در توجیه گوش دادن به حرف های تلفنی آقای راننده چه باید بگویم. فقط شروع کردم به طرح سوالاتی که در ذهنم بود. از او پرسیدم که سود الان در بازار چقدر است؟ از کی باید پول گرفت؟ پشتوانه چیست؟ و... چون احساس می کردم از یک موضوع مخفی صحبت می کنم، هیجانم زیاد بود و با صدای آرام حرف می زدم اما وقتی راننده همه سوال های من را به یکی از پلتفرم های فضای مجازی حواله داد، بیش از پیش موجب تحیر من شد. 

چیزی که البته احتمالا فقط به پلتفرم« دیوار» محدود نیست وقاعدتا با متداول شدن این رویه ها این افراد از هر ا مکانی برای سود جویی خود سود می برند .جست و جو در یکی از پلتفرم های دیگر هم به نوعی تایید کننده این مسئله است.

موضوعی تابو که  به راحتی، بین خواهان و خوانده تسهیل می شود تا سریع تر شکل بگیرد!

سرمایه آزاد را در  این پلتفرم فضای مجازی  جست و جو کردم و به چندین آگهی برخوردم که یا متقاضی دریافت چیزی به عنوان سرمایه آزاد بودند یا افرادی که برای اعطای سرمایه آزاد خود تبلیغ می کردند و البته بیشترشان اطلاعات تکمیلی را به تماس تلفنی موکول کرده بودند.

12 درصد ماهانه!

با یکی از افرادی که آگهی کرده بود« پرداخت سرمایه آزاد در کوتاه ترین زمان» تماس گرفتم تا چند و چون موضوع را پیگیری کنم و سوالاتم را از او بپرسم.

از او درباره میزان پول پرداختی سوال کردم که گفت: تا 200 میلیون تومان با چک از هرکسی می توانیم وام شخصی بدهیم اما بالای 200 میلیون را فقط با سند می دهیم و تا 50 درصد قیمت ملک می توانیم پرداخت داشته باشیم.

او در باره سود پول اظهار کرد: 200 میلیون تومان پنج ماهه باید برگردانده شود؛ یعنی تا آخر سال 360 میلیون و برای هر ماه باید چک مجزا داده شود، برای مبلغ 300 میلیون، سند خودرو هم قبول است و باید وکالت تعویض پلاک بدهید اما ماشین دست خودتان می ماند و فقط مدارک  پیش ماست.

او ادامه داد: باید دو برابر قیمت پول دریافتی سند در اختیار ما بگذارید و برای مبلغ 350 میلیون باید حدود 600 میلیون خرید بزنید، به این شکل که شما 600 میلیون لوازم خانگی می خرید و دلال در خانه شما وسایل را تحویل می گیرد و به شما پول می دهد.

دریافت ضمانت لازم

با یکی دیگر از این افراد که مشغول چنین کاری است صحبت می کنم، کمی توانسته ام اعتمادش را جلب کنم و موضوعات مربوط به کارش را بپرسم، اگرچه او از سر بی حوصلگی به سوالات من گوش می کرد. او در جواب این پرسش که شما بیشتر به چه کسانی پول می دهید گفت: بیشتر بازاری ها، دلال های ماشین و افراد مشغول در کار ساختمان از ما پول می خواهند.

پرسیدم برای افرادی که این پول را از شما می گیرند توجیه اقتصادی دارد که با این سود پول را به شما بر گردانند؟ او پاسخ داد: بله، با این بازار سنگین اگر کسی پول نقد داشته باشد می تواند به قیمت خوب بخرد و در موقع مناسب خوب بفروشد و سود خوبی هم بکند.

او در پاسخ به این که اگر پول را برنگردانند، ابرو بالا انداخت و با پوزخندی جواب داد: نه این طور نیست که برنگردانند؛ ما با کسانی که می شناسیم اغلب کار می کنیم و همچنین ضمانت لازم مثل سند ملک، طلا و هرگونه دارایی را از افراد می گیریم، آن هم بالاتر از قیمت پولی که پرداخت می کنیم.

سود ما به گرانی می چربد

بعد از گپ زدن های این چنینی جسارت پیدا کرده بودم که راجع به موضوع مهمی از او بپرسم، بنابراین رفتم سر اصل مطلب و پرسیدم الان از نظر شرعی توجیهی برای 12 درصد سود ماهانه دارید؟ او همان طور خونسرد جواب داد: شما به من بگو که آیا شرعی بانک درست است؟ سود 23 درصد درست است؟ به او گفتم این رقم سالانه است و شما ماهانه این رقم را محاسبه می کنید که او وسط حرفم پرید و ادامه داد: سود حرام است چه یک درصد چه 20 درصد، ما در مملکتی هستیم که همه چیز گران می شود و هر چیزی را که بخری بی اغراق تا یک ماه بعد با 3 تا 5 درصد سود می توانی بفروشی، الان ساختمان سازها از ما پول می گیرند چرا که از گران شدن اجناس می ترسند و این سودی که ما می گیریم به آن گرانی می چربد.

این مقایسه در شرایطی است که بانک ها نرخ سود به مراتب کمتری می گیرند و فعالیت خود را تحت پوشش بانک مرکزی انجام می دهند و قواعد بانکداری بدون ربا برای فعالیت بانک ها در جریان است که اگرچه این قواعد کامل رعایت نمی شود اما می توان با اطمینان مقایسه صورت گرفته بین این گونه وام های ربوی و وام های بانکی را رد کرد.

توضیحات کارشناس مذهبی درباره ماجرای ربای آنلاین

حجت الاسلام والمسلمین فتاح، کارشناس مذهبی نیز درباره این موضوع به «خراسان رضوی» می گوید: اگر در این گونه وام ها هیچ گونه خرید و فروش و معامله ای انجام نشود و تنها پول رد و بدل و برای این موضوع نیز سودی دریافت شود قطعا مصداق ربا خواهد بود. 

وی افزود: اگر در این بین معامله ای انجام و واقعا چیزی خرید و فروش شود مشکلی نخواهد داشت، هرچند اگر این معامله درواقع وجود نداشته و قصد واقعی برای این معامله وجود نداشته باشد نظرات فقها متفاوت است. در این گونه معاملات فقهایی مثل حضرت امام (ره) نظرشان این بود که اگر معامله به قصد فرار از ربا باشد، این کار ربا و حرام است.

پلیس فتا: بررسی می کنیم

در این زمینه با سرهنگ جهانشیری رئیس پلیس فتای خراسان رضوی گفت و گو کردیم. او به محض توضیح موضوع، مصادیق آن را برای رسیدگی ویژه درخواست کرد اما موضوع آن چنان عیان بود که احتیاج به ارائه مصادیق نبود. جهانشیری در باره جلوگیری از این اتفاق در فضای مجازی توضیح داد: ربا، به این دلیل که در حوزه سایبری نیست و تا الان سابقه ای نداشته است که کسی طرح شکایتی در مشهد داشته باشد، باید ابتدا بررسی شود که آیا اقدام دیوار مجرمانه است یا خیر، البته این را که جرم انگاری شده یا نشده ،مسئولان قضایی ویژه جرایم رایانه ای بهتر می توانند از لحاظ حقوقی تبیین کنند.رئیس پلیس فتای استان در باره چگونگی جرم انگاری این موضوع پاسخ داد: باید دید آیا اقدامی که آن جا انجام می شود ، مجرمانه است یا خیر که این موضوع از سوی کارشناسان بررسی می شود مانند کلاهبرداری در اجاره باغ ویلاهایی که گاهی وقت ها در دیوار وجود دارد، این تجربه را ما داشته ایم و می توانستیم بگوییم این اقدام مجرمانه است و به دیوار توضیح دادیم که باید یک سری راهکارهایی را ارائه دهد تا این اتفاق نیفتد.

او در باره برخورد با  این پلتفرم  ها در صورت جمع بندی مجرمانه بودن این موضوع اظهار کرد: اگر جمع بندی این باشد که این عمل مجرمانه است، حتما برخورد می شود؛ اگرچه این ها به پلتفرم های دیگر، چه خارجی و چه داخلی مهاجرت می کنند، صفحاتی مانند تلگرام یا اینستاگرام؛ آن کسی که نیازمند باشد و کسی که بخواهد این بستر را ایجاد کند، راه های زیادی پیدا می کنند اما این که ماهیت این عمل مجرمانه است و بتوانیم با مواد قانونی تطبیقش بدهیم مهم است و باید بررسی شود./ خراسان