طبق سنوات گذشته برداشت برنج در کشور از هفته سوم مردادماه آغاز می‌شود و تا مهرماه ادامه پیدا می‌کند. بعد از این دوره هم کشت دوم برنج آغاز که امسال برنجکاران اقدام به تولید برنج در حجم بالا کرده‌اند. در این بازه زمانی که برنج‌های نو و تازه به بازار عرضه می‌شوند، قیمت برنج نسبت به ماه‌های دیگر سال کاهش می‌یابد و این یک روند طبیعی است.
امسال با شروع فصل برداشت برنج، برنجکاران به علت جهش قیمتی که در سال گذشته برای این محصول رخ داد، در برابر قیمت‌های پیشنهادی برای خرید محصولشان مقاومت کردند زیرا سال قبل هر کیلو برنج تا 120 هزار تومان به فروش رسید، درحالیکه همان برنج از کشاورز به قیمت 30 تا 32 هزار تومان خریداری شده بود. از سوی دیگر مصرف کننده هم‌اکنون کمتر اقدام به خرید می‌کند زیرا پیش‌بینی رسیدن قیمت برنج تا مرز 80 و 90 هزار تومان است.
افزایش تولید برنج در کشور
سرانه مصرف سالانه برنج به ازای هر فرد 35 تا 37 کیلوگرم و مصرف سالانه 3 میلیون تن است و از این میزان در حدود یک میلیون تن برنج به کشور وارد می‌شود. ضمن اینکه بخشی از این میزان به عنوان ذخایر استراتژیک ذخیره می‌گردد. طبق اعلام وزیر جهاد کشاورزی امسال تولید برنج کشور ۲۵ درصد رشد داشته است که می‌تواند باعث کاهش قیمت این محصول و متعادل شدن بازار آن شود.
تولید برنج کشور به میزان ۲.۳ میلیون تن رسیده که نشان از عملکرد مطلوب دولت است زیرا یکی از موضوعات مهم که از ابتدا در دولت سیزدهم و وزارت جهاد دنبال شد، موضوع خودکفایی در محصول برنج بود.
بازار برنج با فراوانی روبه‌رو است
در شرایط فعلی ذخایر استراتژیک برنج کشور از وضعیت مطلوبی برخوردار است و بازار برنج با فراوانی روبه‌رو است و انبارها مملو از برنج ایرانی و خارجی است.
قاسمعلی حسنی دبیرکل سابق اتحادیه بنکداران مواد غذایی هم با بیان اینکه انتظار کاهش قیمت برنج باز هم وجود دارد، گفته است: وجود بعضی از فاکتورهای مثبت در بازار نشان‌دهنده آن است که قیمت برنج کمتر خواهد شد.
به گفته حسنی، اکنون انبارها مملو از برنج و تولید هم بیشتر شده است. این عوامل در کنار هم می‌تواند منجر به کاهش قیمت برنج شود. همچنین مردم هم دیگر کشش خرید برنج گران قیمت مانند پارسال را ندارند به همین منظور انتظار دارند برنج با قیمتی مناسب به دستشان برسد.
دولت هم تعیین ارقام بالا برای برنج را به نفع مصرف کننده نمی‌داند
جمیل علیزاده شایق دبیر انجمن برنج در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره آخرین وضعیت بازار برنج گفت: بعد از جهشی که در نرخ برنج از سال گذشته رخ داد، برنجکاران اولویت خود را در حفظ منافع خود درفروش محصول قرار دادند و به همین علت دیگر تمایل به فروش برنج خود با هر قیمتی ندارند در نتیجه کشاورزان از اواخر مردادماه شالی‌های خود را به بازار عرضه نکردند و منتظر بالا رفتن بیشتر قیمت‌ها هستند.
وی با تأکید بر اینکه دولت با اعلام نرخ خرید تضمینی برنج کمک ویژه‌ای به کشاورزان می‌کند، افزود: اعلام نرخ خرید تضمینی برنج به این معناست که اگر کشاورز محصول خود را نتواند به طور کامل به فروش برساند، سازمان تعاون روستایی آن را از کشاورز خریداری کند. فرمول نرخ خرید تضمینی برنج براساس هزینه‌های تمام شده در تولید برنج به اضافه سود عادلانه‌ای که در حدود 10 تا 20 درصد درنظر گرفته می‌شود، محاسبه می‌گردد اما امسال وزارت جهاد نرخ ثابتی برای هر کیلو برنج تعیین کرد و نرخ تضمینی اعلام نشد.
علیزاده شایق با اشاره به اینکه کشاورزان سود درنظر گرفته‌شده برای فروش برنج را قبول ندارند، گفت: برنجکاران با تعیین سود 20 درصدی موافق نیستند بلکه مدعی هستند باید سود 50 درصدی برای فروش برنج توسط دولت تعیین شود. به همین علت متأسفانه کشاورزان به کمتر از سود 50 درصدی تمایلی نشان نمی‌دهند اما در عین حال دولت هم تعیین ارقام بالا برای برنج را به نفع مصرف کننده نمی‌داند.
دبیر انجمن برنج با اشاره به افزایش عرضه برنج به بازارها گفت: امسال اتفاق خوبی در تولید برنج رخ داده است و آن اینکه بعد از عرضه برنج‌های برداشت اول به بازار، برنج‌های دوباره کشت وارد بازار شده‌اند. ضمن اینکه امسال کشاورزان در حجم بالایی برنج کاشته‌اند و تولید افزایش پیدا کرده است. برآورد می‌شود با توجه به افزایش تولید برنج در سال‌جاری، تولید از 2 میلیون و 250 هزار تن سال قبل افزایش بیشتری پیدا کند. علیزاده شایق تصریح کرد: در شرایطی که تقاضا ثابت باشد و عرضه بیشتر شود، قیمت برنج می‌شکند و ما امیدوار هستیم تا اواسط آبان ماه نرخ برنج کاهش پیدا کند. ما انتظار داریم با توجه به شرایط موجود، کشاورز به توان مصرف کننده هم بیشتر توجه کند.
وی میزان واردات برنج به کشور را در تعدیل قیمت برنج مؤثر ندانست و افزود: واردات برنج در کاهش قیمت برنج ایرانی خیلی اثرگذار نبود زیرا وقتی ذائقه افراد به برنج ایرانی عادت کرده باشد دیگر تمایلی به استفاده از برنج‌های وارداتی ندارد ضمن اینکه برنج‌های هندی وارداتی از کیفیت خوبی برخوردار نیستند.
علیزاده شایق بیان کرد: ما در دوره‌ای از کشور اروگوئه هم برنج به کشور وارد می‌کردیم که بسیار کیفیت خوبی داشت اما با قیمت بالا عرضه می‌شد ولی به علت گران بودن دیگر به کشور وارد نشد.
مقاومت کاذب برنجکاران
حمیدرضا ناظری عضو اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران نیز با اشاره به اینکه خرید و فروش برنج در مازندران با رکود مواجه شده است به «ایران» گفت: کشاورزان محصولات خود را در حجم کم و محدود به فروش می‌رسانند. بیشتر کشاورزان از طریق فروش محدود سعی می‌کنند هزینه‌های روزمره خود را جواب دهند مگر در شرایطی که مجبور به فروش برنج برای تأمین هزینه‌های فوق‌العاده باشند.
ناظری اضافه کرد: کشت برنج در سال گذشته در حجم کمتری انجام گرفت و همین موضوع باعث گرانی محصول شد و کشاورز برنج را با قیمت 30 هزار تومان فروخت اما به کیلویی 100 هزار تومان هم رسید.
عضو اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران تأکید کرد: کشاورزان درصدد هستند برنج را با قیمت‌های بیشتر از 100 هزار تومان به فروش برسانند اما در واقع قیمت 80 تا 90 هزار تومان هم نرخ مناسبی است و با توجه به افزایش هزینه‌ها، نرخ‌ها نسبت به سال قبل تقریباً 3 برابر شده است. متأسفانه در شرایط فعلی مقاومت کاذبی از سوی کشاورزان ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه مقاومت برنجکاران در برابر فروش محصول هزینه‌های زیادی را برای کارخانه‌داران به همراه خواهد داشت، گفت: حجم زیادی از برنج در کارخانه‌ها دپو شده‌اند که می‌تواند با آسیب‌های طوفان، سیل و سرقت روبه‌رو شود ضمن اینکه رطوبت هم باعث آسیب دیدن برنج‌ها می‌شود.
ناظری با اشاره به نرخ‌های فعلی انواع برنج در استان مازندران گفت: در حال حاضر برنج طارم و هاشمی در کف کارخانه با قیمت 85 تا 90 هزار تومان، برنج بی‌نام 80 هزار تومان، برنج فجر 60 هزار تومان، برنج شیرودی 42 هزار تومان و برنج ندا 40 هزار تومان به فروش می‌رسد.